«Ιδού τι εμποδίζει την έρευνα για πετρέλαιο»

Αμέτρητα είναι τα εμπόδια που υπάρχουν στην προσπάθεια εντοπισμού και εκμετάλλευσης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, που κρύβονται ως θησαυρός στο ελληνικό υπέδαφος. Τα απαριθμεί ένα – ένα ο πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Υδρογονανθράκων (ΕΛΛΙΝΥ), δρ Βασίλης Καρκούλιας, ο οποίος δεν προτείνει τίποτα περισσότερο από αυτό που επιτρέπει η κείμενη νομοθεσία: την άμεση εκτέλεση διαγωνισμών παραχωρήσεων, στην περίπτωση που εκδηλωθεί ενδιαφέρον από εταιρεία.

Ποιες

είναι οι διαπιστώσεις σας για τη μέχρι τώρα πορεία των ερευνών και τι προτάσεις κάνατε στο ΥΠΕΚΑ για αλλαγή ή βελτίωση;
Στο καταστατικό μας, κύριος στόχος είναι η ανάπτυξη της έρευνας και της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στον ελληνικό χώρο. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε θέσει τις υπηρεσίες μας, την εμπειρία μας και τις γνώσεις μας και ενόψει των διαφαινομένων εργασιών στην κάλυψη των αναγκών του υπουργείου.
Έχουμε στείλει σειρά επιστολών, με συγκεκριμένες προτάσεις που αφορούν σε όλα τα θέματα για το upstream (έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων). Προσπαθήσαμε σε ελάχιστες συναντήσεις, αλλά και σε forum που οργάνωσε το ΥΠΕΚΑ να εκφράσουμε τις απόψεις μας.
Δυστυχώς, για κάποιους λόγους, η συνεργασία αυτή που περιμέναμε δεν συνεχίστηκε. Τις αιτίες δεν μπορούμε να τις καταλάβουμε, όμως, είμαστε πάντα στη διάθεση του ΥΠΕΚΑ και βέβαια και εταιρειών για την προώθηση των συνεργασιών στην Ελλάδα. Οι γνώσεις μας και οι εμπειρίες μας μόνο θετικά αποτελέσματα μπορούν να αποφέρουν. Οι βασικοί στόχοι του Ινστιτούτου, όπως αναφέρονται στο καταστατικό του, είναι οι εξής:
1. Η ανάπτυξη της έρευνας και της παραγωγής υδρογονανθράκων στον ελλαδικό χώρο.
2. Η ανάπτυξη και η διερεύνηση της αποθήκευσης και μεταφοράς φυσικού αερίου (ΦΑ) και διοξειδίου του άνθρακος (CO2).
3. Η ανάπτυξη και η διάδοση στη χώρα της επιστημονικής γνώσης της σχετικής με τα αναφερθέντα αντικείμενα.
4. Η συμβολή στην ενημέρωση και υποστήριξη των κρατικών – ιδιωτικών φορέων και υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ασχολούνται με θέματα ανάλογα αυτών του Ινστιτούτου, εφόσον αυτό ζητηθεί.
5. Η συμβολή με κάθε μέσο στην προστασία του περιβάλλοντος της χώρας από δραστηριότητες που σχετίζονται με τους σκοπούς του Ινστιτούτου, ιδιαίτερα από εργασίες έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων.
6. Η δημιουργία ηλεκτρονικής τράπεζας δεδομένων με στοιχεία, απόψεις, μελέτες και εν γένει πληροφορίες, που έχουν σχέση με τις δραστηριότητες της έρευνας και παραγωγής Υ/Α, όπως επίσης και της αποθήκευσης φυσικού αερίου και CO2.
Τι προτείνετε για τη συνέχιση και την επιτάχυνση των ερευνών ώστε να οδηγηθούμε σε ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα γρήγορα και επ’ ωφελεία της Ελλάδας;
Η Ελλάδα έχει αποδεδειγμένα πετρελαϊκό δυναμικό και δυνατότητες ανακάλυψης και παραγωγής υδρογονανθράκων, αρκεί να:
- Καθοριστούν συμπληρωματικοί γεωλογικοί στόχοι σε βαθύτερα νερά.
Σημειώνουμε ότι η ανακάλυψη, περιχαράκωση και αποτίμηση κοιτασμάτων προκύπτει μόνον μετά από την πραγματοποίηση γεωτρήσεων.
- Γίνει σχεδιασμός στρατηγικής για την προώθηση των διαδικασιών της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων.
- Γίνει βελτίωση του επενδυτικού κλίματος.
- Ετοιμαστεί ο αναγκαίος μηχανισμός για την προώθηση των διαδικασιών.
- Δημιουργηθεί η νομοθεσία περιβάλλοντος και ταυτόχρονα να γίνει προσπάθεια για δημιουργία κινήτρων προσέλκυσης επενδύσεων.
- Γίνει η ανακήρυξη και οριοθέτηση της ΑΟΖ
- Δημιουργηθεί μια ομάδα έμπειρων επιστημόνων που να περιλαμβάνει ειδικούς από όλες τις επιστήμες που εμπλέκονται (μηχανικοί, γεωλόγοι, γεωφυσικοί, οικονομολόγοι, νομικοί κλπ.).
Να γίνει ακόμη:
- Συνεργασία με στρατηγικό σύμβουλο με τεχνικές αλλά και πολιτικές δυνατότητες.
- Επανεπεξεργασία, επαναξιολόγηση, επανερμηνεία των παλαιών στοιχείων.
- Συζήτηση με μεγάλες και μικρές ξένες εταιρείες.
- Δημιουργία περιοχών παραχωρήσεων (Blocks).
- Ενημέρωση τοπικών κοινωνιών με διαφάνεια.

Τι θα μπορούσε να προσφέρει το Ινστιτούτο σας, στο πλαίσιο του καταστατικού σας, για την προώθηση της ανάπτυξης του τομέα αυτού;
Δεν θα μου κάνει καθόλου κόπο να επαναλάβω ακόμη μια φορά ότι το ΕΛΛΙΝΥ αποτελείται από περισσότερους από 60 επιστήμονες, που είναι αυτοί οι οποίοι έχουν ασχοληθεί τα τελευταία 37 χρόνια με την έρευνα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Μέλη μας έχουν παρακολουθήσει και έχουν επιβλέψει εργασίες σεισμικών στη θάλασσα πάνω σε γεωφυσικά σκάφη, χιλιάδες ώρες, αλλά και στην ξηρά που έχουν εκτελεσθεί από ξένους εργολάβους. Ακόμη, έχουν προετοιμάσει και υπογράψει συμβάσεις με εταιρείες πετρελαίων και έχουν προετοιμάσει και επιβλέψει γύρους παραχωρήσεων περιοχών στην Ελλάδα (1976, 1984, 1995) με επιτυχία.
Επίσης, έχουν εκτελέσει και παρακολουθήσει πάνω από 200 γεωτρήσεις πετρελαίου στην Ελλάδα, στο εξωτερικό, στην Ευρωπαϊκή Ένωση κ.λπ.
Επιπλέον, πρέπει να σας πω ότι κανένας δεν μπορεί να γίνει μέλος, αν δεν έχει αποδεδειγμένη εμπειρία in situ στην έρευνα υδρογονανθράκων τουλάχιστον μια πενταετία. Είναι όλοι απόφοιτοι Πανεπιστημίων και μέσα σ’ αυτούς περιλαμβάνονται μάστερ, διδακτορικά και μεταπτυχιακά στην έρευνα και στην παραγωγή υδρογονανθράκων.
Στο πλαίσιο αυτού του καταστατικού και με βάση το ανθρώπινο δυναμικό του Ινστιτούτου μας, θα μπορούσαμε να αναλάβουμε και να εκτελέσουμε μεταξύ άλλων και τις παρακάτω εργασίες:
- Σύνταξη συνθετικών γεωστρατηγικών γεωπολιτικών μελετών που έχουν σχέση με τους υδρογονάνθρακες.
- Προσδιορισμός περιοχών παραχωρήσεων για έρευνα υδρογονανθράκων.
- Δυνατότητες οργάνωσης και προκήρυξης γύρου παραχωρήσεων.
- Σύνταξη και παρακολούθηση συμβάσεων με ξένες πετρελαϊκές εταιρείες που θα θελήσουν να επενδύσουν στη χώρα.
- Σύνταξη κανονισμών ασφαλείας και προστασίας του περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων.
- Αξιολόγηση επενδυτικών ευκαιριών για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.
- Διάθεση εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού.
- Επίβλεψη εξειδικευμένων εργασιών και παροχή τεχνικής υποστήριξης σε εξειδικευμένα θέματα της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, όπως:
- Παρακολούθηση και υλοποίηση συμβάσεων.
- Σύνταξη μελετών υποδομής γεωτρήσεων στην ξηρά και στη θάλασσα (site survey, sea bottom survey κ.λπ.), βαρυτομετρικών, μαγνητικών, μαγνητοτελλουρικών κ.λπ.
- Οργάνωση και παρακολούθηση σεισμικών διασκοπήσεων στην ξηρά και στη θάλασσα, γεωτρήσεων στην ξηρά και στη θάλασσα, καθώς και πλοήγηση θαλάσσιων γεωτρύπανων, επεξεργασία και ανάλυση δεδομένων με σύγχρονο λογισμικό, ερμηνεία σεισμικών και γεωτρητικών δεδομένων.
- Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε ερευνητικές δραστηριότητες για την ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, καθώς και τη συλλογή, μεταφορά και αποθήκευση CO2.
- Οργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων σε σχολεία και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά και σε επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό εταιρειών που ασχολούνται με την έρευνα υδρογονανθράκων.

Ποια είναι τα βασικά εμπόδια που, κατά τη γνώμη σας, δυσκολεύουν σήμερα τη γρήγορη ανάπτυξη της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων στη χώρα μας;
Από τα πολλά, που εύκολα θα μπορούσε να διακρίνει ένας γνώστης του αντικειμένου, ξεχωρίζουμε αυτά που, κατά τη γνώμη μας, είναι πιο σημαντικά, όπως τα εξής:
- Άσχημο επενδυτικό κλίμα (έκθεση Fraser: Ελλάδα, 91η στην παγκόσμια κατάταξη, 23η στην ευρωπαϊκή).
- Σημερινή δημοσιονομική κατάσταση.
- Γραφειοκρατία – στελέχωση κρατικού μηχανισμού.
- Έλλειψη αξιόλογων διαπραγματευτών – συνομιλητών με τις ξένες εταιρείες, έλλειψη κατάλληλης νοοτροπίας.
- Αδυναμία κατανόησης του επείγοντος των εργασιών/ διαδικασιών από τις κρατικές υπηρεσίες για τις επενδύσεις.
- Διαφθορά
- Παντελής απουσία νομοθεσίας για το περιβάλλον – δημιουργία κινήτρων.
- Μη χρησιμοποίηση εξειδικευμένου – έμπειρου προσωπικού για διαπραγματεύσεις (οι πετρελαιοεταιρείες δεν παίζουν).
- Υπερβολική χρησιμοποίηση καθηγητών χωρίς πρακτική εμπειρία.
- Ευνοιοκρατία, χρησιμοποίηση κομματικών φίλων.
- Έλλειψη θέσπισης και οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Όπως όλοι παρατηρούμε, με τις μέχρι σήμερα ακολουθούμενες διαδικασίες, υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στις δραστηριότητες για τον εντοπισμό και την παραγωγή υδρογονανθράκων. Η δική μας άποψη ήταν και είναι να ακολουθήσουν την τρίτη διαδικασία που προβλέπει η νομοθεσία για την έρευνα και την παραγωγή υδρογονανθράκων στην Ελλάδα. Βάσει αυτής ( Ν.4001/11) προβλέπεται η δυνατότητα για άμεση εκτέλεση διαγωνισμών παραχωρήσεων, σε περίπτωση που εκδηλωθεί ενδιαφέρον από ξένη εταιρεία ή το κράτος. Αυτό δεν έγινε και δεν γνωρίζουμε τους λόγους.
Επίσης, πρέπει το συντομότερο δυνατό να συνταχθεί και να εφαρμοσθεί ένας ολοκληρωμένος νόμος για την προστασία του Περιβάλλοντος. Χωρίς νομοθεσία περιβάλλοντος είτε δεν έρχονται ξένες εταιρείες είτε κάνουν χρήση αυτής της αδυναμίας για δικά τους συμφέροντα.

Ποιες, κατά τη γνώμη σας, είναι οι προοπτικές που διαφαίνονται από την έρευνα και την παραγωγή υδρογονανθράκων στις ελπιδοφόρες περιοχές της Ελλάδας;
Στους χάρτες που δημοσιεύονται, μπορείτε εύκολα να δείτε τις ελπιδοφόρες περιοχές της χώρας στο Βόρειο Αιγαίο, στη Δυτική Ελλάδα, αλλά και Νότια και Νοτιοανατολικά της Κρήτης.
Στον ελληνικό χώρο υπάρχουν ενδείξεις μέχρι και αποδείξεις παρουσίας υδρογονανθράκων, αλλά πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες έρευνες για την αξιοποίησή τους. Λόγω της σημερινής δημοσιονομικής κατάστασης, η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει το γρηγορότερο δυνατό, με αξιόπιστο τρόπο, στην έρευνα και στην παραγωγή υδρογονανθράκων χρησιμοποιώντας το καλύτερο και πιο έμπειρο στελεχιακό δυναμικό που διαθέτει.