Προσφυγικό: «Γιατί η Ευρώπη δεν θρηνεί για τους θανάτους στην Μεσόγειο;»

«Γιατί η Ευρώπη δεν θρηνεί για τους θανάτους στην Μεσόγειο;», αναρωτιέται η Heidi Mogstad, μεταδιδακτορική ερευνήτρια που μελετά το αντικείμενο «Ανθρωπισμός και Πόλεμος» στο Christian Michelsen Institute, στη Νορβηγία και διαπιστώνει ότι «η άβολη πραγματικότητα είναι ότι για τους Ευρωπαίους, δεν είναι ίσες οι ζωές όλων των ανθρώπων».

Σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΙΟΜ) του ΟΗΕ, με ημερομηνία 12 Απριλίου, τουλάχιστον 441 πρόσφυγες πνίγηκαν

στην κεντρική Μεσόγειο από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάρτιο φέτος. Είναι η χειρότερη χρονιά από το 2017.

«Η ανθρωπιστική κρίση στην κεντρική Μεσόγειο είναι μη ανεκτή», διαβεβαίωσε ο γενικός διευθυντής του ΙΟΜ, Αντόνιο Βιτορίνο. Στην πραγματικότητα όμως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο : «ανεχόμαστε αυτούς τους θανάτους», σχολιάζει η Heidi Mogstad.

Κι αυτό γιατί απλά, από το 2014 έχουν πνιγεί 25.000 άνθρωποι στην Μεσόγειο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΙΟΜ για τους αγνοούμενους πρόσφυγες. Ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ υψηλότερος. Κι εφόσον η κρίση αυτή επιδεινώνεται, αυτό σημαίνει απλά ότι οι Ευρωπαίοι κάνουν πως δεν βλέπουν.

About 500 refugees and migrants are onboard a boat in distress in the Mediterranean Sea after departing Libya for Europe, NGO says https://t.co/S71gr0zdfx pic.twitter.com/QIhCpOG25o

— Al Jazeera English (@AJEnglish) May 24, 2023

«Οι ευρωπαϊκές αρχές δεν έχουν κάνει σοβαρές προσπάθειες για να δημιουργήσουν ασφαλείς και νόμιμους δρόμους για όσους ζητούν άσυλο στην Ευρώπη. Αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια είδαμε περισσότερους περιορισμούς στις αιτήσεις ασύλου και τον χαρακτηρισμό ως έκνομων των δραστηριοτήτων έρευνας και διάσωσης», τονίζει η Heidi Mogstad στο άρθρο της, που φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του al Jazeera.

«Επιπλέον, οι χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ ακτοφυλακές της Λιβύης και της Ελλάδας εμπλέκονται τακτικά σε παράνομες επαναπροωθήσεις σκαφών προσφύγων που προσπαθούν να διασχίσουν την Μεσόγειο», προσθέτει η Heidi Mogstad.

Οι χαλαρές αντιδράσεις στις ειδήσεις για νέα ναυάγια και μαζικούς θανάτους στην θάλασσα είναι άλλη μία απόδειξη ότι η Ευρώπη έχει αποδεχτεί τους πνιγμούς των προσφύγων. Εκτός από ένα μικρό αριθμό ακτιβιστών, ουδείς διαμαρτύρεται.

"The humanitarian crisis in the #CentralMediterranean is intolerable, according to the IOM."'

Yet, Europe's silence on the tragic deaths raises crucial concerns about unequal valuing of lives. It's time to address this uncomfortable truth and demand justice. https://t.co/AK02G5KyGq

— MSF Sea (@MSF_Sea) May 25, 2023

Τι συμβαίνει λοιπόν και υπάρχει αυτή η ευρεία αποδοχή ότι οι μη λευκοί πρόσφυγες μπορούν να πνίγονται στην πίσω αυλή της Ευρώπης; Εξηγείται η συμπεριφορά των Ευρωπαίων ως «κόπωση συμπόνιας»;

Το 2015 η δραματική εικόνα ενός μικρού αγοριού από την Συρία, του Αλάν Κούρντι, που το άψυχο κορμάκι του είχε ξεβραστεί από την θάλασσα σε μια τουρκική παραλία, είχε προκαλέσει ένα κύμα αλληλεγγύης προς τους πρόσφυγες σε όλη την Ευρώπη. Οκτώ χρόνια μετά, αντίστοιχες εικόνες και ειδήσεις περνούν σχεδόν απαρατήρητες.

Μία απλή εξήγηση είναι ότι οι ενεργοί πολίτες που ήταν αλληλέγγυοι προς τους πρόσφυγες έχουν πλέον εξουθενωθεί, ή αισθάνονται αβοήθητοι και αδύναμοι. Άλλοι πιστεύουν ότι η προσέγγιση του προσφυγικού άλλαξε όταν στο τέλος του 2015 αποδόθηκαν σε πρόσφυγες οι σεξουαλικές επιθέσεις στην Κολωνία. Επιπλέον τον τελευταίο χρόνο οι Ευρωπαίοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με την τραγωδία στην Ουκρανία, που επισκίασε το προσφυγικό ρεύμα από την Μέση Ανατολή. Υπάρχουν όμως κι άλλοι παράγοντες.

«Πρέπει να παραδεχτούμε ότι οι Ευρωπαίοι δεν θεωρούν πως αξίζει να θρηνούν εξίσου για όλες τις ζωές που χάνονται», γράφει στο άρθρο της η Heidi Mogstad, παραπέμποντας στην φιλόσοφο Τζούντιθ Μπάτλερ, η οποία έχει επισημάνει ότι «το ερώτημα – για ποιες ζωές αξίζει να θρηνούμε, σχετίζεται με το ερώτημα – ποιων ανθρώπων οι ζωές έχουν αξία και προτεραιότητα».

[Eyes on the #CentralMed]

Number of dead & missing recorded in the Med over the past months highest in years

Crackdown on people reaching Europe while unlawful forced returns to #Libya continue

More on the developments of the last weeks https://t.co/VoQjYdrB8H pic.twitter.com/AdXewz8KI2

— SOS MEDITERRANEE (@SOSMedIntl) May 23, 2023

«Μια αδυσώπητη ζωή είναι αυτή που δεν μπορούμε να την θρηνούμε γιατί δεν έχει υπάρξει ποτέ, δηλαδή δεν έχει μετρήσει ποτέ ως ζωή», έγραψε η Τζούντιθ Μπάτλερ, το 2009, στο βιβλίο της «Frames of War». Η φιλόσοφος μας είπε ότι ανεχόμαστε ως συνηθισμένο γεγονός ένα πνιγμό μη Ευρωπαίου πρόσφυγα, επειδή η ζωή και ο θάνατος αυτού του ανθρώπου δεν μας αγγίζει ή δεν το αντιλαμβανόμαστε ως ζωή.

«Είναι επίσης ουσιώδες να μην ξεχάσουμε την ιστορία. Στη διάρκεια έρευνας πεδίου σε ελληνικά προσφυγικά στρατόπεδα, εργαζόμενοι σε οργανώσεις αρωγής και εθελοντές είπαν ότι οι ευρωπαϊκές μεθοριακές πολιτικές παραβιάζουν την φιλελεύθερη-δημοκρατική ιστορία και τα ιδεώδη» της ηπείρου. Από την άλλη πλευρά, πολλοί πρόσφυγες περιέγραψαν ως ένδειξη ευρωπαϊκής υποκρισίας την ευρεία αποδοχή των πνιγμών μη λευκών προσφύγων στα σύνορα», γράφει στο Al Jazeera η Heidi Mogstad.

Οι ευρωπαϊκές φιλελεύθερες δημοκρατίες θεωρούσαν πάντα ότι η ελευθερία και η ασφάλειά τους εξαρτώνται από τον έλεγχο ή τον αποκλεισμό των άλλων- των μη λευκών. Άποψη που διαμορφώνει και νομιμοποιεί τις σύγχρονες συνοριακές πολιτικές, τις οποίες ο Γάλλος φιλόσοφος Ετιέν Μπαλιμπάρ, περιγράφει ως προσπάθεια να θεσμοθετηθεί ένα «ευρωπαϊκό απαρτχάιντ».

We have now documented more than 30,000 deaths on maritime routes to Europe since 2014. This includes 1,000 deaths already this year, and an unprecedented 938 recorded in the Central #Mediterranean. These figures are almost certainly an undercount of the true death toll. pic.twitter.com/5I15cWf6fq

— Missing Migrants Project (@MissingMigrants) May 10, 2023

Όπως αναρωτήθηκε ο Ζακρία Φαρζάντ, δάσκαλος από το Αφγανιστάν που ίδρυσε το δικό του σχολείο και μία ανθρωπιστική οργάνωση στο στρατόπεδο προσφύγων της Μόριας, στην Λέσβο: «Πού είναι τώρα οι Black Lives Matter;»

Η συγγραφέας του άρθρου, Heidi Mogstad, είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια που μελετά το αντικείμενο «Ανθρωπισμός και Πόλεμος» στο νορβηγικό Christian Michelsen Institute (CMI). Είναι κάτοχος PhD στην Κοινωνική Ανθρωπολογία, από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και MPhil στον τομέα «Δικαιοσύνη και Μετάβαση» από το Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν.

Διαβάστε επίσης:

Βρετανία: Ακτιβίστριες έκλεψαν αρνιά από τη φάρμα του Βασιλιά Καρόλου (photos/video)

Μαντλίν ΜακΚάν: Ολοκληρώθηκαν οι έρευνες – Τα στοιχεία θα δοθούν στις γερμανικές αρχές

Συναγερμός στο Λονδίνο: Αυτοκίνητο έπεσε πάνω στην πύλη της Ντάουνινγκ Στριτ