Στα μαύρα

Ηταν ένα απίθανο ζευγάρι, δύο ημίθεοι, εκείνη λευκή, εκείνος μαύρος. Το εστιατόριο του Παρισιού στο οποίο θα πήγαιναν εκείνο το βράδυ ήταν δική της ιδέα. Οταν έφτασαν, ήταν άδειο. Αλλά ο μετρ-ντ-οτέλ τούς είπε ότι δεν υπάρχει τραπέζι γι’ αυτούς. Εκείνη πήρε τότε το χέρι του, έφτυσε μέσα και το ζευγάρι απομακρύνθηκε θριαμβευτικά. Κάτι ανάλογο έγινε και στο Waldorf της Αστόρια. Ο Μάιλς Ντέιβις θα εξομολογιόταν αργότερα ότι δεν παντρεύτηκε τη Ζιλιέτ Γκρεκό – όπως τον παρακινούσε ο Σαρτρ – για να μη λένε στην Αμερική ότι μια τσούλα παντρεύτηκε έναν μαύρο (σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, δεν την παντρεύτηκε

επειδή την αγαπούσε). Θα έλεγε επίσης ότι με την Γκρεκό έμαθε τι σημαίνει πραγματικά να κάνεις έρωτα με μια γυναίκα.

Τι Σεπτέμβριος και τούτος! Μέσα σε μια εβδομάδα, μας αποχαιρέτησαν τρεις θρυλικές γυναίκες. Μια Αμερικανίδα, η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, στα 87 της. Μια Ιταλίδα, η Ροσάνα Ροσάντα, στα 96 της. Και μια Γαλλίδα, «η τελευταία Γαλλίδα» όπως τη χαρακτήρισε η Ρούλα Γεωργακοπούλου, στα 93 της. Τι σύμπτωση: και οι τρεις ήταν αριστερές. Η Ζιλιέτ προσβλήθηκε από τον ιό μόλις στα τρία της χρόνια, όταν παρακολούθησε μια σκηνή που τη σημάδεψε. Η γιαγιά της είχε απολύσει την υπηρέτρια κι εκείνη, έχοντας αλλάξει ρούχα και κρατώντας τη βαλίτσα της, καθυστερούσε να φύγει για να πλύνει τα σκαλιά. Αργότερα, η μούσα της rive gauche θα ασπαζόταν τις ιδέες του Κομμουνιστικού Κόμματος, θα παρέθετε δεξιώσεις που τα έσοδά τους θα τα διέθετε σε οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, θα τα έβαζε με το Εθνικό Μέτωπο και τις παραφυάδες του. Αλλά θα έδινε συναυλίες στο Ισραήλ, παρά τις εκκλήσεις για μποϊκοτάζ.

Στα εννιά της ήθελε να γίνει καλόγρια, τη γοήτευε η σιωπή. Και παρόλο που στη συνέχεια έχασε την πίστη της, είχε πάντα μαζί της μια Βίβλο. «Οταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, την ανοίγω και ηρεμώ, υπάρχουν απαντήσεις σε όλα», είπε το 2002 σε μια συνέντευξή της στη Libération με αφορμή την κυκλοφορία του άλμπουμ της με τον βιβλικό τίτλο «Να αγαπάτε ο ένας τον άλλο, αλλιώς εξαφανιστείτε».

Της άρεσε πολύ η βραζιλιάνικη μουσική. Την πρώτη φορά που επισκέφθηκε το Ρίο, όμως, έγινε μάρτυρας επεισοδίων. Και όχι ακριβώς για το ταλέντο της. Είχαν πει στον κόσμο ότι οι υπαρξιστές τραγουδούν γυμνοί κι εκείνη εμφανίστηκε μπροστά τους ντυμένη στα μαύρα και με έντονο μακιγιάζ. Ε, το θεώρησαν κοροϊδία.

Οι άνθρωποι, της είπαν κάποτε, δεν μοιάζουν νεκροί όταν μιλάτε γι’ αυτούς. «Ναι, δεν μπορώ να θεωρήσω κάποιον νεκρό όταν τον τραγουδώ ή τον διαβάζω», απάντησε. «Είναι δυσάρεστο, αντίθετα, αυτό που μου συμβαίνει με τον Μπορίς Βιαν. Εχω προβλήματα μαζί του γιατί θα ήθελα να του τηλεφωνήσω. Αλλά δεν μπορώ. Αυτό λέγεται θάνατος».