«Εχθρός του ονείρου η πραγματικότητα»

Σε hip hop mood το Σάββατο η Τεχνόπολις του Δήμου Αθηναίων, όπου θα φιλοξενηθεί το 6ο Athens Hip Hop Festival. Στη σκηνή θα βρεθούν, μεταξύ άλλων, οι Ευθύμης, οι Στίχοιμα, Pryrosun και ο Q.B.Mix, ο Υποχθόνιος και ο Anser.

Επίσης οχτώ ομάδες «Breakdance» θα διαγωνιστούν «σώμα με σώμα», σ' ένα διαγωνισμό που θα μοιάζει με αυθεντική κόντρα του δρόμου.
Ο Ευθύμης και η Μαρίνα από τους «Στίχοιμα» μίλησαν στον Αθήνα 98.4 και στον Αίαντα Αρτεμάκη.

Ερ. Πώς βλέπεις το μέλλον της ελληνικής Hip Hop σκηνής;
Ευθύμης: «Δυσοίωνο. Έχει αποκτήσει αναγνώριση ένας μεγάλος αριθμός μπαταξήδων, -να τους χαρακτηρίσω- και αυτό έχει δώσει κακό παράδειγμα στους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με αυτό. Θα πρέπει να στραφούν προς την ευχαρίστηση του κοινού των μπουζουκλερί ή των σκυλομάγαζων και όλου αυτού του χώρου. Και πολύ φοβάμαι ότι αυτή η επιτυχία θα επηρεάσει τις επόμενες γενιές».

Ερ. Τι σημαίνει για εσένα ο τίτλος του MC
Ευθύμης: «Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να ορίσουμε, τι είναι ο MC. Και δεν μπορούμε να δώσουμε και ακριβή ορισμό του τι θα πρέπει να λέει και πώς θα πρέπει να τα λέει. Είναι καλλιτέχνης και είναι ο ίδιος υπεύθυνος για το τι μήνυμα θα φέρει στα τραγούδια του. Αλλά πρέπει να είναι η φωνή του δρόμου. Πρέπει να είναι ακριβώς αυτό. Η φωνή του δρόμου. Δεν μπορώ να βρω κάτι άλλο να πω. Και είναι ταυτόχρονα, 24 ώρες το 24ωρο, δουλειά αυτή. Δηλαδή, πρέπει να είσαι σε επαφή με τον δικό σου κόσμο, τους δικούς σου ανθρώπους αλλά πρέπει να ξέρεις ταυτόχρονα και πού εντάσσονται όλοι αυτοί. Πού εντάσσεσαι εσύ. Πού ο δικός σου κόσμος συναντά και πού διαχωρίζεται από τον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι ώστε να μην είσαι στον δικό σου κόσμο».

Ερ. Σε τι διαφέρει το Battle που κάνετε τώρα από το Battle του '98; Και τι σας ώθησε σε αυτές τις αλλαγές, αν και μας έχετε συνηθίσει και σε αλλαγές ύφους ανά δίσκο.
Ευθύμης: «Δεν νομίζω ότι υπάρχουν θεαματικές αλλαγές στο Battle από τότε που πρωτοξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 80 μέχρι σήμερα. Αυτό που προσπαθείς να αποδείξεις είναι ότι είσαι ο καλύτερος MC. Βέβαια, αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το τεχνικό μέρος. Έχει να κάνει και με την δυνατότητα σου και να εκφράσεις αυτά που λέγαμε πριν, να είσαι δηλαδή η φωνή του κόσμου που σε ακούει. Να ταυτιστεί ο κόσμος μαζί σου αλλά και να περάσεις κάποια μηνύματα, τα οποία θα τους εξυψώσουνε ένα επίπεδο παραπάνω σαν ανθρώπους, σαν οντότητες. Δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα. Οι τεχνικές είναι ίδιες και όλα τα μέσα που χρησιμοποιούμε. Αυτό που ίσως έχει αλλάξει είναι ότι ο καθένας έχει αναπτύξει το δικό του προσωπικό ύφος και πάνω σε αυτό απεργάζεται τους στίχους με τους οποίους θα εναντιωθεί. Και με το κοινωνικό σύστημα και με τον άνθρωπο που έχει απέναντί του να τον «κατηγορεί» ή τέλος πάντων να τον προκαλεί σε μία μάχη. Αυτό είναι. Πλέον, μπορούμε να αναγνωρίσουμε κάποια ήθη και να δώσουμε σε κάθε έναν αυτό που θέλει από μόνος του να διαλέξει. Και από κει και πέρα να τον κρίνουμε πάνω σε αυτό. Και βέβαια, είναι και η μουσική που συνέχεια αλλάζει».

Ερ. Υπήρξαν φορές που το κοινό έχει διαλέξει ως νικητή σε κάποια μάχη κάποιον που δεν του άξιζε;
Ευθύμης: «Να σου πω την αλήθεια, δεν έχω παρακολουθήσει με τόση λεπτομέρεια τις μάχες. Είναι καθαρά τεχνικό το θέμα. Και δεν ξέρω και κατά πόσο αξίζει να το παρακολουθήσει κάποιος. Είναι κάτι πραγματικά που αποσκοπεί μόνο στην διασκέδαση και ίσως και λίγο την προώθηση των καινούριων Mcs. Πολλές φορές βέβαια έχει τύχει να υπάρχει κοινό από κάτω που να υποστηρίζει κάποιον και αυτά τα πράγματα συμβαίνουν παντού, ούτως άλλος. Δεν είναι δηλαδή τίποτα το μεμπτό».

Ερ. Γυρίζω στο 6ο Αθηναϊκό Φεστιβάλ Hip Hop, στην Τεχνόπολις του Δήμου Αθηναίων, στο Γκάζι. Τι θα ακούσει το κοινό;
Ευθύμης: «Εγώ συνήθως όταν βγαίνω σε μία συναυλία έχω ένα «κορώνα - γράμματα», μια απόφαση που πρέπει να πάρω. Συνήθως, ζυγιάζω τα πράγματα και βλέπω. Ξέρω ότι πολύς κόσμος θέλει να ακούει τα παλιά τραγούδια και δεν το θεωρώ ούτε μεμπτό, ούτε βαρετό αλλά δεν μπορώ συνέχεια να τους κάνω το χατίρι. Παρότι μου αρέσει. Παρόλα αυτά, θέλω να παρουσιάσω και κάποια καινούρια κομμάτια, οπότε υπολογίζω, κάπου στον Σεπτέμβριο θα κυκλοφορήσει η «Εκδοχή Ε» και συνέχεια εξακολουθώ να δίνω άλλο ένα μικρό κομματάκι ήδη από αυτό τον δίσκο σε κάθε συναυλία. Και θα ακούσουν ίσως ένα, δύο κομμάτια του παζλ παραπάνω από ότι έχουν ήδη ακούσει».

Ερ. Επιρροές. Ποιες είναι οι επιρροές σας;
Ευθύμης: (Γελώντας) «Έλα ντε».
- Μικρός, τι ακούγατε;
- «Όταν λέμε μικρός, χωρίς ιδιαίτερη μουσική συνείδηση, στο σπίτι μου ακουγόντουσαν όλα τα είδη της ελληνικής μουσικής. Κυρίως η φωνή της Αριστεράς. Βέβαια, η μεταπολίτευση ήταν νέα ακόμα και πιστεύω ότι όλος ο κόσμος είχε τέτοια ακούσματα. Και μετά από αυτό, λίγο ροκ σε πολύ μικρή ηλικία, προς το Heavy Metal, δηλαδή. Αλλά μπαίνοντας στο Λύκειο, πλέον ήμουν συνειδητοποιημένος «Hip Hoper» που ήξερε τι είναι η μουσική που ακούει και τι είναι το ΡΑΠ και πως πρέπει να προσπαθήσει να το ακολουθήσει. Οι επιρροές είναι πολλές. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχουνε παραγκωνίσει ή ότι δεν έχουν αφήσει χώρο για τα είδη μουσικής με τα οποία μεγαλώσαμε. Τα οποία είναι και ελληνική παραδοσιακή μουσική. Πάρα πολύ λαϊκό και ρεμπέτικο. Αυτά τώρα όσον αφορά την μουσική. Και οι μουσικές βέβαια πολλές φορές μπλέκονται με τρόπο βίαιο. Όποιος δεν έχει παράλληλα και ταυτόχρονα ακούσματα με εσένα ίσως να μην έχει την δύναμη να κατανοήσει το πάντρεμα. Αλλά εγώ ως στιχουργός είμαι αναγκασμένος να δώσω, να μιλήσω στην ψυχή του ανθρώπου ακόμα και όταν ο στίχος δεν έχει μουσική να τον υποστηρίζει από πίσω. Που θα πρέπει δηλαδή ο στίχος να είναι και αυθύπαρχτος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ψάχνω συνέχεια και παντού. Ερεθίσματα και αναφορές σε άλλους ποιητές, συγγραφείς, και αυτοί δεν έχουν τελειωμό. Και έχω αντιγράψει ποιητές, Έλληνες. Έχω αντιγράψει φιλοσόφους αρχαίους και αναγεννησιακούς και σύγχρονους. Και έχω κάνει αναφορές σε λογοτέχνες συγγραφείς του μεσοπολέμου ή και ακόμα πιο πρόσφατους και πάντα υπάρχουν και οι αναφορές στην ελληνική μυθολογία και στα ομηρικά έπη. Πιστεύω ότι, επειδή το Hip hop είναι ένα λαϊκό είδος, πρέπει να μιλάει στην ψυχή του ανθρώπου. Και για να μιλήσεις στην ψυχή του ανθρώπου, πρέπει να πιάσεις την κουλτούρα του και την μόρφωση την γονιδιακή. Αυτήν που περνάει στο DNA του μέσα. Από την απαρχή της φυλής μέχρι τώρα που μαστιγώνεται από πληροφορίες από παντού».

Ερ. Αρχαία Ελληνικά και Hip Hop. Πέτυχε ή όχι το πείραμα και τι σας έσπρωξε στο να δημιουργήσετε κομμάτια στα Αρχαία Ελληνικά.
Ευθύμης: «Εγώ δεν έχω χρησιμοποιήσει αρχαία ελληνικά σε κάποιο στίχο. Όχι ότι δεν θα μου άρεσε, απλά δεν μπορώ να το κάνω, να σου πω την αλήθεια. Ή τουλάχιστον δεν μπορώ να το κάνω, όπως νομίζω εγώ ότι θα έπρεπε να το κάνω σωστά. Παρόλα αυτά, εμένα μου αρέσει. Πιστεύω ότι ακούγεται, το αποτέλεσμα το ηχητικό είναι πάρα πολύ όμορφο και τώρα, όσον αφορά την σύνδεση της ραψωδίας που λένε με το Hip hop και όλα αυτά, τα θεωρώ πολύ τραβηγμένα. Θέλω με την ευκαιρία να το ξεκαθαρίσω αυτό. Μπορεί η λέξη ραπ να είναι ομόριζη με το ράπτω και να έχει και το ίδιο νόημα, του ρυθμικού έντονου χτυπήματος, αλλά η σύνδεση απευθείας με τις ραψωδίες του Ομήρου είναι τραβηγμένη υπόθεση. Επειδή, όπως όλοι έκαναν ρυθμική απαγγελία, όλοι οι λαοί το έκαναν αυτό, έτσι δημιουργήθηκε και το ραπ κάποια στιγμή, σχεδόν 3000 χρόνια μετά τον Όμηρο. Δεν νομίζω ότι υπάρχει απευθείας σύνδεση. Τώρα, αν πέτυχε το πείραμα; Εμένα μου αρέσουν πολύ τα κομμάτια που έχουμε γράψει και εκεί θα μείνω. Αυτά δηλαδή που έχουμε χρησιμοποιήσει και παρόλα αυτά μου αρέσει να χρησιμοποιώ σωστά την γλώσσα. Αν θες να μιλήσεις λίγο βαθιά στην ψυχή του καθενός, πρέπει να πιάσεις ακόμα και τα λογοτεχνικά κείμενα, που διδάχθηκες στο δημοτικό και στο γυμνάσιο, και να αντλήσεις από εκεί μέσα αναφορές για να τον συγκινήσεις. Και είσαι αναγκασμένος να προσπαθείς να αγγίξεις αυτήν την γονιδιακή μνήμη, που μπορεί να κουβαλάει. Και για αυτό προσπαθούμε. Όσο μου μένει χρόνος ασχολούμαι με την αρχαία ελληνική γραμματεία. Για να μπορέσω να βρω γραπτώς κάτι ελληνικές έτσι δοξασίες και περιέργειες, ιδιαιτερότητες, και να τις δώσω σε στίχο. Να αγγίξω το κοινό ύπουλα, αν καταλαβαίνεις, τι εννοώ».

Ερ. Καινούριος δίσκος το φθινόπωρο. Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας για μετά το φεστιβάλ; Κάποια περιοδεία;
Ευθύμης: «Δεν νομίζω ότι θα είμαι κάπου αλλού πέρα από το στούντιο. Κάποιοι φίλοι και γνωστοί θέλουν να εμφανιστώ σε διάφορα σημεία. Θα ήθελα να έχω πάρα πολύ, να έχω και κάτι καινούριο, για να πάω σε μια πόλη όπως τα Γιάννενα, που δεν έχω πάει ποτέ, θα ήταν πιστεύω λάθος μεγάλο να πάω ένα μήνα πριν την κυκλοφορία του πρώτου μου προσωπικού δίσκου. Για εμένα είναι σταθμός στη ζωή μου. Πιστεύω θα ήθελα να κάνω και αυτό το βήμα και μετά να κυνηγήσω μια περιοδεία ή να δείξω τέλος πάντων την δουλειά μου».

Ερ. Τι ονειρεύεσαι; Για ο,τιδήποτε. Για την ζωή σου, για την κοινωνία.
Ευθύμης: «Κοίτα, ας φανώ και εγώ λίγο «κλισέ», γιατί τα κλισέ λένε την αλήθεια. Αυτό τον καιρό, έχουμε ξεμείνει από όνειρα. Και εγώ μαζί. Και η γενιά μου και δυστυχώς και οι επόμενες γενιές. Οι νεότεροι άνθρωποι με τους οποίους συναναστρέφομαι μέσα από αυτή την μουσική. Και εγώ δεν πιστεύω ότι έχω δικαίωμα να κάνω όνειρα, όσο και αυτά τα παιδιά δεν μπορούν. Έχουμε στερέψει από όνειρα και αυτό είναι κακό για την ελληνική κοινωνία από όραμα για το μέλλον. Εύχομαι για το μέλλον, οι προβλέψεις μου να μην βγουν αληθινές. Όχι μόνο οι δικές μου. Και των γειτόνων μου και των φίλων μου και των οικονομικών, πολιτικών αναλυτών. Εύχομαι να μην βγουν αληθινές. Γιατί είναι δυσοίωνες. Και όταν το όνειρο είναι δυσοίωνο, δεν θες να το συζητάς».
- Μετατρέπεται σιγά, σιγά σε εφιάλτη.
- «Ναι. Υπάρχουν στιγμές που θες να κάνεις όνειρα για το μέλλον αλλά όλο αυτό πατάει σε μια πραγματικότητα, που δεν σε αφήνει να κάνεις θετικά όνειρα. Και απλά ζεις την στιγμή με τον φόβο ότι η επόμενη θα είναι χειρότερη. Αυτό. Τα όνειρα μας έχουν αντικατασταθεί με φόβο».

Από το μπασκετικό γήπεδο στο Ηρώδειο
Ερ. Πότε ξεκίνησες να πειραματίζεσαι με την μουσική και πότε αποφάσισες να συνεχίσεις και επαγγελματικά;
Μαρίνα: «Ξεκίνησα όταν ήμουν εννιά χρονών μαθαίνοντας κλασσικό πιάνο. Τώρα για το επαγγελματικό, εδώ γελάμε λίγο. Γιατί το να κάνεις επάγγελμα τη μουσική στην Ελλάδα και ειδικά, αν κάνεις ένα ιδιαίτερο είδος μουσικής, είναι λιγάκι περίεργο. Οπότε δεν μπορώ να σου πω ότι είχα βλέψεις να το κάνω επαγγελματικά ποτέ. Το έκανα για εμένα και μέσα στα πλαίσια που μπορούσα να το αποδώσω χωρίς να βλέπω, ξέρεις, οικονομική αποκατάσταση από αυτό. Αν θες να το θέσω έτσι, καλύτερα».

Ερ. Ποιά ήταν η πρώτη σου επαφή με το Hip Hop;
Μαρίνα: «Όταν ήμουν 19 χρόνων. Αρχικά, ξεκίνησα και άκουσα ξένα συγκροτήματα Cypress Hill, Public Enemy, Rage against the Machine που ήταν μία περίεργη διασταύρωση (cross over) με Hip Hop και Hardcore. Και μετά ξεκίνησα, αργότερα, να ακούω και ελληνικά συγκροτήματα. Όπως Terror X Crew, Active Member, τα συγκροτήματα που υπήρχαν τότε».

Ερ. Το άλμπουμ σας «Μηχανές» είναι η απάντησή σας σε ότι συμβαίνει στην χώρα μας; Με ένα διάλειμμα 6 ετών, τι σας έσπρωξε να επιστρέψετε;
Μαρίνα: «Το άλμπουμ «Μηχανές» είναι η απάντηση σε ότι συμβαίνει στον κόσμο. Γιατί ό,τι συμβαίνει στην χώρα μας, συμβαίνει και στον κόσμο. Και πολλές φορές και σε μεγαλύτερη κλίμακα. Γιατί πάμε με βάση πληθυσμού και βάση κατάστασης. Αυτό που μας έσπρωξε να επιστρέψουμε είναι η ανάγκη μας να κάνουμε μουσική και να επικοινωνήσουμε».

Ερ. Πώς γνωριστήκατε με τον Βαλάντη; Η συνεργασία σας είχε σκοτεινές στιγμές;
Μαρίνα: «Η γνωριμία με τον Βαλάντη μετράει πάρα πολλά χρόνια. Από το νήπιο για την ακρίβεια. Είμαστε μαζί από μωρά παιδιά, μαθητές και ούτω καθεξής. Η συνεργασία μας σίγουρα είχε σκοτεινές στιγμές. Χιλιάδες σκοτεινές, όπως και χιλιάδες φωτεινές. Γιατί στις σχέσεις των ανθρώπων πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ των στιγμών».
- Θα ήθελες να μου πεις μία ευχάριστη στιγμή σας; Κάτι που σας έχει μείνει σε όλη την μουσική σας πορεία.
- «Είναι πάρα πολλά πράγματα. Δηλαδή μπορώ να σου πω από την πρώτη μας συναυλία που ήταν σε ένα γηπεδάκι μπάσκετ, στον Διόνυσο. Ήταν στα πλαίσια ενός σχολικού πάρτι. Μέχρι και πέρυσι που παίξαμε στο Ηρώδειο. Πάρα πολύ καλές στιγμές».

Ερ. Η εμπειρία στο Ηρώδειο τι σου άφησε;
Μαρίνα: «Τα πάντα». (γελώντας)
- Ήταν όνειρο;
- «Από καλά μέχρι κακά. Κακά δε θα το έλεγες. Δοκιμάζεις τον εαυτό σου σε τέτοιου είδους προκλήσεις. Γιατί ήταν ένας χώρος ο οποίος ήταν παράταιρος με όλο αυτό που έχουμε συνηθίσει να κάνουμε, οπότε ήταν πρόκληση όλο αυτό. Συν το γεγονός ότι έπρεπε να συνεργαστείς με καλλιτέχνες άλλου μουσικού είδους. Και να βγάλεις μια παράσταση. Να την βγάλουμε όλοι μαζί. Γιατί δεν ήταν ξέρεις, ότι πάει ο καθένας και κάνει το κομμάτι του. Ήταν μία παράσταση που πρέπει να συνεργάζονται όλοι μεταξύ τους. Επίσης ο χώρος ήταν πάρα πολύ επιβλητικός. Τα μάρμαρα έτσι όπως σε κοίταζαν ήταν λιγάκι, έτσι περίεργα, αλλά ήταν τρομερή εμπειρία. Από όλες τις απόψεις. Ήταν πρόκληση. Πολύ μεγάλη πρόκληση. Πιστεύω αυτό που μας έλεγαν. Ότι όσες φορές να παίξεις σε έναν τέτοιο χώρο, κάθε φορά είναι σα να παίζεις πρώτη φορά. Αυτό το συναίσθημα ακριβώς».

Ερ. Τα επόμενα βήματα σας; Το υπόλοιπο καλοκαίρι πού θα σας βρει;
Μαρίνα: «Θα ξεκουραστούμε και θα κάνουμε διακοπές». (γελώντας) «Θέλω να πιστεύω, όπως όλος ο κόσμος. Πρέπει να γεμίσουν οι μπαταρίες για το Σεπτέμβριο».
- Όπου, τι σας περιμένει;
- «Δεν αποκαλύπτουμε ακόμα». (γελώντας) «Αλλά ετοιμάζουμε πράγματα γενικότερα».
- Οπότε θα μπορώ να πω για κάποιο καινούριο δίσκο; Κάποια περιοδεία;
- «Κάτι από όλα εν πάση περιπτώσει. Πάντως είμαστε σε καλή διάθεση, οπότε θα γίνουν πολλά από Σεπτέμβριο».

Περισσότερες πληροφορίες:
Τιμές εισιτηρίων : 12 ευρώ προπώληση, 15 ευρώ ταμείο.
Προπώληση: Public (Σύνταγμα, Mall Μαρούσι, Γλυφάδα, Πειραιάς, Metro Mall Άγιος Δημήτριος), www.viva.gr τηλέφωνο 13855, Τεχνόπολις (Πειραιώς 100)

Πρόσβαση:
Μετρό: Σταθμός «Κεραμεικός»
Τρόλεï: No. 21 (από Ομόνοια), Στάση «Παλαιά Αγορά»
Λεωφορεία: 035, 049, 811, 838, 914, Β18, Γ18, 731, 031, Στάση «Παλαιά Αγορά»