Ένα (ακόμη) Ρέκβιεμ για το Πολυτεχνείο

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Άντρες με μακριές λόγχες κρατούσαν / ακόμα και την αναπνοή μας μακριά απ’ το στρωμένο τραπέζι. Μα εκείνον / που τόλμησε και προχώρησε, τον κάρφωσαν και τον σήκωσαν ψηλά, / . Πάνω απ’ όλους τους συνδαιτυμόνες.
Τάσος Λειβαδίτης «Το δείπνο»

Αργά και βασανιστικά ψυχορραγεί το «κοινωνικό συμβόλαιο» της Μεταπολίτευσης.

Αργά και βασανιστικά φεύγει από το ιστορικό προσκήνιο εκείνη η γενιά που με την εξέγερση του Πολυτεχνείου, πριν από 39 ολόκληρα χρόνια, έθεσε τις βάσεις για

τη Δημοκρατία, η οποία για πρώτη φορά στα 190 και πλέον χρόνια του ελεύθερου βίου του Έθνους λειτούργησε κανονικά, δίχως έξωθεν παρεμβάσεις, δίχως αποκλεισμούς με κανονιοφόρους ή συνωμοσίες στα παλάτια και τις ξένες πρεσβείες. Μια Δημοκρατία, όμως, με προβλήματα, με τραύματα, με ελλείψεις και παραλείψεις, με ενοχές και συνενοχές, με θύτες και με θύματα.

Στα χρόνια που πέρασαν μπροστά στα μάτια τόσο της γενιάς που μετείχε στα γεγονότα του Πολυτεχνείου όσο και των επόμενων, με ιδιαίτερα γλαφυρό και παραστατικό τρόπο εκτυλίχτηκε η τραγωδία της σύγχρονης Ελλάδας. Κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μας, είδαμε πως μια υψηλή, γενναία και ανιδιοτελής ιδέα εκμαυλίστηκε, ευτελίστηκε και απαξιώθηκε από εκείνους τους ίδιους που ήταν έτοιμοι να θυσιαστούν (και πολλοί θυσιάστηκαν) για χάρη της.

Η οργουελική αυτή εξέλιξη, οδήγησε στη τερατογέννηση του πελατειακού κράτους, στην αποδοχή ενός νέου «κοινωνικού συμβολαίου» μεταξύ της ελίτ και της κοινωνίας, όπου η διαπλοκή μικρή τε και μεγάλη, ήταν ο κανόνας του modus operandi μιας ολόκληρης κοινωνίας.

Χρόνο με το χρόνο, σιγά – σιγά η γενιά που μεγαλούργησε τις μέρες του Πολυτεχνείου, ένας μέρος των ανθρώπων που έχουν συνηθίσει να αποκαλούμε «η γενιά του Πολυτεχνείου», η  γενιά που λειτούργησε ως καταλύτης εξελίξεων κι έγραψε ιστορία, ενσωματώθηκε στο νέο πολιτικό, οικονομικό και πολιτισμικό σύστημα και από γενιά αμφισβήτησης και εξέγερσης μετατράπηκε σε κατεστημένο.

Σήμερα ζούμε σε απευθείας μετάδοση την κατάρρευση του πελατειακού κράτους και την αποχώρηση από το ιστορικό προσκήνιο του πολιτικού προσωπικού που προέρχεται από εκείνη τη γενιά. Οι μεταγενέστερες γενιές, λίγο ή πολύ, κάτι γνωρίζουν για τη σημασία αυτών των ημερών, αν και κανείς δε βάζει το χέρι του στη φωτιά ότι τα συνθήματα, τα μαθήματα και τα διδάγματα του Πολυτεχνείου είναι, τουλάχιστον, γνωστά στους περισσότερους. Το περσινό δε σύνθημα του ανεκδιήγητου «κινήματος των αγανακτισμένων» (αλήθεια τι απέγιναν;) ότι η «χούντα δεν τελείωσε το 73», αποδεικνύει πως δεν είναι τυχαίος ο μύθος των λωτοφάγων που μας έρχεται από το πρώτο γραπτό κείμενο του δυτικού πολιτισμού.

Πέρσι τέτοια μέρα έγραφα στο άρθρο μου «Σκισμένα γαλόνια και κουρελιασμένα φλάμπουρα»: «Αν ανήκει σε κάποιους το Πολυτεχνείο, είναι όλοι αυτοί  που συμμετείχαν τις ημέρες εκείνες στον αγώνα κατά της τυραννίας και οι οποίοι αφού έκαναν το καθήκον τους επέστρεψαν στις ζωές και τις δουλειές τους. Ανήκει σ’ εκείνου