"Φρένο" Rehn στο κυβερνητικό αίτημα για πολλαπλασιαστές

"Φρένο" βάζει στο αίτημα που του απηύθυνε στο Ecofin ο Γ. Στουρνάρας για επίσημη απάντηση της Κομισιόν στον "λάθος" υπολογισμό της ύφεσης, ο Επίτροπος της Ε.Ε. για Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις, Olli Rehn, σε επιστολή του προς τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης.

Στην επιστολή, αντίγραφο της οποίας εστάλη στον πρόεδρο της ΕΚΤ, Mario

Draghi, ο Rehn προειδοποιεί πως ο διάλογος για τον αντίκτυπο που έχουν τα προγράμματα λιτότητας στην ανάπτυξη -και οι συναφείς συζητήσεις για το ότι θα χρειαστεί περισσότερος καιρός να επιτευχθούν οι προσυμφωνημένοι στόχοι για το έλλειμμα- δεν βοηθά να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην Ευρώπη.

"Θα ήθελα να πω μερικά πράγματα για έναν διάλογο που δεν έχει βοηθήσει ιδιαίτερα και έχει απειλήσει να διαβρώσει την εμπιστοσύνη που με μεγάλο κόπο καταφέραμε να χτίσουμε τα τελευταία χρόνια με μια σειρά πολυάριθμων, πολύωρων συναντήσεων. Αναφέρομαι στο διάλογο για το δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή, δηλαδή στην οριακή επίδραση στην ανάπτυξη που έχει μια μεταβολή στη δημοσιονομική πολιτική", γράφει ο Rehn.

Ο Επίτροπος επισημαίνει πως σε γενικές γραμμές ο διάλογος δεν έχει προσφέρει νέα οπτική. Οι πολλαπλασιαστές είναι μεγαλύτεροι όταν τα νοικοκυριά είναι υπερχρεωμένα και όταν τα επιτόκια είναι χαμηλά. Σε αυτό, υπήρχε ήδη σύγκλιση των απόψεων των οικονομολόγων. Πέραν αυτού, η ισχύς των πρόσφατων μελετών περιορίζεται από το βραχυπρόθεσμο ορίζοντά τους και το γεγονός ότι δεν μπορεί να εξαιρεθεί το ότι και άλλοι παράγοντες επηρέασαν την ανάπτυξη σε σχέση με το τι αναμενόταν στις προβλέψεις που έγιναν το 2010-2011.

Ο Rehn παραθέτει δύο λόγους για τους οποίους η ανάλυση που παρουσιάζεται σε αυτές τις μελέτες τίθεται υπό αμφισβήτηση. Πρώτον, λάθη σε τέτοιου είδους προβλέψεις για την ανάπτυξη μπορούν να προκύψουν, είτε γιατί η επίδραση της δημοσιονομικής αλλαγής (πολλαπλασιαστής) εκτιμήθηκε με απόκλιση, είτε γιατί το τελικό μέγεθος της εφαρμοζόμενης δημοσιονομικής αλλαγής είναι διαφορετικό από αυτό που είχε αρχικά προβλεφθεί. Κατά την άποψη της Κομισιόν, η ανάλυση δεν είναι επαρκής για να διαχωρίσει αυτά τα δύο. Δεύτερον, η περίοδος που εξετάζεται, δηλαδή τα πρώτα χρόνια της κρίσης, περιλαμβάνει την επίδραση στην ανάπτυξη, τόσο της δημοσιονομικής προσαρμογής, όσο και των μέτρων δημοσιονομικής στήριξης. Και η Κομισιόν, αλλά και το ΔΝΤ έχουν συμπεράνει ότι τα μεγαλύτερα λάθη στις προβλέψεις για την ανάπτυξη έγιναν το 2010, όταν οι περισσότερες χώρες εφάρμοζαν έκακτα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης μετά την τεράστια πτώση της οικονομικής δραστηριότητας το 2009, παρά μέτρα προσαρμογής. Αντίστοιχα, τα μέτρα στήριξης της περιόδου 2009-2010 θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο μόνο και μόνο επειδή αναμενόταν ότι θα αποσύρονταν. Η προσαρμογή που ανακοινώνεται ως μόνιμη και θεωρείται αξιόπιστη τείνει να συνδέεται με μικρότερο πολλαπλασιαστή από ότι τα έκτακτα μέτρα, εξηγεί ο Rehn.

Εξαιρετικά περιορισμένης χρήσης οι μελέτες για την Ελλάδα

Οι πρόσφατες μελέτες για τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές προσφέρονται για εξαιρετικά περιορισμένη χρήση, όσον αφορά την Ελλάδα, αναφέρει στην επιστολή του o Rehn. Πράγματι -συνεχίζει- σε πρόσφατο άρθρο του που δημοσιεύτηκε στον ελληνικό Τύπο, ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Olivier Blanchard, υποστήριξε ότι η συσχέτιση της υποαπόδοσης της Ελλάδας με τον σχεδιασμό του προγράμματος "συνιστά μια ουσιαστική παρερμηνεία των ιστορικών δεδομένων και της ανάλυσης του ΔΝΤ για τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές".

Το 2009 το δημοσιονομικό έλλειμμα έφτασε το 15,6% του ΑΕΠ και οι αγορές δεν ήταν πλέον πρόθυμες να χρηματοδοτήσουν τα υψηλά επίπεδα χρέους της Ελλάδας, λέει ο Rehn. Ήταν αυτή η πραγματικότητα που οδήγησε στην κατάρτιση προγράμματος οικονομικής στήριξης την άνοιξη του 2010. Ωστόσο, η επίμονη αβεβαιότητα και τα προβλήματα υλοποίησης τα πρώτα χρόνια του προγράμματος σήμαιναν ότι η ελληνική οικονομία δεν μπορούσε να επωφεληθεί από τον αντίκτυπο στην εμπιστοσύνη, που έπρεπε να έχει περιορίσει τις μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις της δημοσιονομικής προσαρμογής.

Από το περασμένο καλοκαίρι, το ελληνικό πρόγραμμα έχει επιστρέψει σε τροχιά, τονίζει ο Rehn. "Έχουν επιτευχθεί πολλά στην Ελλάδα στο μέτωπο της δημοσιονομικής προσαρμογής και της εφαρμογής μεταρρυθμίσεων για την τόνωση της ανάπτυξης", αναφέρει στην επιστολή. "Είναι πλέον στο χέρι των ελληνικών αρχών να διασφαλίσουν μέσω της αποφασιστικής εφαρμογής του προγράμματος μεταρρυθμίσεων πως η εμπιστοσύνη θα συνεχίσει να αυξάνεται".

Ανάπτυξη στην Ευρωζώνη στο β΄ εξάμηνο του 2013

Στην επιστολή του ο Rehn ενημερώνει ότι η Κομισιόν θα δημοσιεύσει τις φθινοπωρινές της προβλέψεις για την ανάπτυξη των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. στις 22 Φεβρουαρίου. Η Επιτροπή έχει ήδη κάνει τρεις βασικές παρατηρήσεις:

-Το πιο πιθανό είναι ότι η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη θα επιστρέψει μόνο σταδιακά στο β΄ εξάμηνο του 2013 και αναπόφευκτα θα υπάρξει χρονική καθυστέρηση προτού η ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας αρχίσει να επιδρά στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης
-Οι δείκτες δείχνουν ότι επιστρέφει η εμπιστοσύνη.

-Ο αντίκτυπος της ενισχυμένης εμπιστοσύνης στις χρηματοοικονομικές αγορές γίνεται ορατός αν και ο δανεισμός της πραγματικής οικονομίας παραμένει υποτονικός, γεγονός που αντανακλάται στις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες.

*Δείτε την επιστολή του Rehn (στα αγγλικά) στη δεξιά στήλη "σχετικά αρχεία".