Ιστορικά ζητήματα και ανιστόρητες προσεγγίσεις

Του Δημήτρη Β.Τριανταφυλλίδη

«Η εξουσία είναι τηςΙστορίας η ευκοιλιότητα. Στο χωριό μουτη λένε γλεντοκώλα» - Νίκος Καρούζος

Η καταγραφή των ιστορικώνγεγονότων και η ερμηνεία τους, είναιμια δύσκολη, σοβαρή και υπεύθυνη δουλειά,η οποία προϋποθέτει επιστημονικέςγνώσεις, αμεροληψία και συνειδητήπροσπάθεια για την υπέρβαση ιδεολογικών,πολιτικών και άλλων στερεοτύπων.

Η φράση «η ιστορίαγράφεται από τους νικητές» του ΝαπολέονταΒοναπάρτη, έχει γίνει πλέον κοινότοπη,μα παραμένει εν ισχύει, ιδιαίτερα στηνμεταεμφυλιοπολεμική Ελλάδα.

Η αλήθειαείναι ότι η διαστρέβλωση των ιστορικώνγεγονότων και η φόρτιση τους με νοήματακαι στερεότυπα, ήταν η αγαπημένη δουλειάόχι μόνο των νικητών του εμφυλίου, μακαι των ηττημένων. Έτσι, γενιές ολόκληρεςμεγάλωσαν μέσα από τις αγιολογικές καιδαιμονολογικές προσεγγίσεις της μίαςή της άλλης πλευράς, διαιωνίζοντας τιςαιτίες που προκάλεσαν τον τελευταίοεμφύλιο πόλεμο.

Η ελληνική κοινωνία,άμαθη και ανίκανη στο διάλογο, και παράτο γεγονός ότι έχουν 60 και πλέον χρόνιααπό τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, δενέχει συζητήσει, δεν έχει αναλύσει, δενέχει καταλήξει σε συμπεράσματα. Και ημία και η άλλη πλευρά επιμένουν στονισχυρισμό της κατοχής της απόλυτηςαλήθειας, παραγνωρίζοντας ή και αγνοώνταςτη λαϊκή ρήση «μονός καυγάς δε γίνεται».Οι δεκαετίες κύλησαν, νικητές καιηττημένοι όμως δε θέλησαν ποτέ να κάτσουνστο ίδιο τραπέζι και να συζητήσουν τααίτια της αδελφοκτόνου σύρραξης, μακυρίως να συγχωρήσουν και να προχωρήσουνπαρακάτω. Έτσι η κρίση βρήκε την ελληνικήκοινωνία έτοιμη για έναν ακόμηαλληλοσπαραγμό.

Η περίοδος τηςμεταπολίτευσης, που ξεκίνησε το 1974 καισβήνει μέσα στον απόηχο και τον κουρνιαχτότης κατάρρευσης του μοντέλου πουκαθιέρωσε, ήταν μια περίοδος έντονηςιδεολογικής διαπάλης, όπου νικητές καιηττημένοι ήθελαν να πάρουν τη ρεβάνς,τουλάχιστον σε ηθικό επίπεδο. Η αμετροεπήςκαι ανελέητη συμπεριφορά των νικητώναπέναντι στους ηττημένους, τους στέρησετο ηθικό πλεονέκτημα και τους οδήγησεσε μια αμυντική και απολογητική στάση.Την ίδια στιγμή οι ηττημένοι επέβαλαντη δική τους ατζέντα με υπεραπλουστεύσεις,εξίσου παρανοϊκά στερεότυπα καιαγιοποιήσεις και κέρδισαν, ουσιαστικά,την παρτίδα, αλώνοντας το εκπαιδευτικόσύστημα και εξαγοράζοντας ένα μεγάλοκομμάτι της διανόησης μέσω του κρατικού- κομματικού μηχανισμού και τωνπλουσιοπάροχων κοινοτικών επιδοτήσεων.

Με τούτα και μ' αυτά,και όσο διαρκούσε η μακρά περίοδος τηςεθνικής αμεριμνησίας και της αφασίαςσε ξένες ακρογιαλιές με τα γνωστάδιακοποδάνεια του πρόσφατου παρελθόντος,δε βρήκαμε τον καιρό να κουβεντιάσουμεκαι να συγχωρήσουμε ο ένας τον άλλον.Αφήσαμε το χωράφι της ιστορίαςακαλλιέργητο, εγκαταλείψαμε το χώμακαι διάφορα ζιζάνια, όπως ήταν φυσικό,το κατέστησαν ενδιαίτημα τους. Τώραείναι εποχή όπου το πνεύματα είναιοξυμένα, όπου ψευτοδιλήμματα ταλανίζουντους πολίτες, η πλειοψηφία των οποίωνγνωρίζει την ιστορία από την πλευρά πουτη συμφέρει για να δικαιολογήσει τασύγχρονα ιδεολογήματά τους. Αγνοούνόμως την ιστορική αλήθεια. Κι αυτό είναικάτι που οι κοινωνίες το πληρώνουν πάνταπολύ ακριβά. Γιατί όπως είπε και οΤσόρτσιλ: όσο πιο βαθιά γνωρίζεις τηνιστορία, τόσο πιο μακριά μπορείς ναπροβλέψεις το μέλλον.

Υ.Γ. Αφορμή για τοσημείωμα αυτό στάθηκε η προσπάθειαεξωραϊσμού του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξάστο νέο βιβλίο της ιστορίας της ΣΤ'Δημοτικού. Προσφέρουν κακές υπηρεσίεςστο τόπο, οι εμπνευστές της ιδεολογικήςκαι ηθικής ρεβάνς που εμφιλοχωρούν στησημερινή συντηρητική παράταξη. Θα φέρουνκαι αυτοί, μαζί με τους ομόσταβλους τουςτης άλλης πλευράς, ακέραια την ευθύνηγια άσκοπα προβλήματα και την έντασηπου θα προκαλέσουν.