Ο Κ. Γαβράς στον ΑΘΗΝΑ984

Ο σκηνοθέτης, Κώστας Γαβράς, μίλησε στις 30/01 στην εκπομπή του «ΑΘΗΝΑ 9.84», «Τα Λόγια της Πόλης» και τον Γιώργο Βουδικλάρη.

Μεταξύ άλλων, είπε:

* Για την δεύτερη θητεία του ως πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Γαλλίας:

«Την πρώτη φορά που μου ζητήθηκε να αναλάβω την ταινιοθήκη υπήρχαν μεγάλα προβλήματα, με βοήθησαν να τα λύσουμε και η γαλλική ταινιοθήκη μπήκε σε καλό δρόμο. Το μόνο που δεν καταφέραμε εκείνη την εποχή ήταν η αλλαγή χώρου. Ήταν μικρός και δεν είχε αρκετές αίθουσες για να γίνει ένα πρόγραμμα, όχι μόνο όπως το επιθυμούσα εγώ, αλλά και όλο το Δ.Σ.
Εν τω μεταξύ, πέρασαν τα χρόνια, το όραμα ήταν εκεί για όλους, οι κυβερνήσεις άλλαξαν και κάποια στιγμή, μια άλλη κυβέρνηση αποφάσισε να δώσει στην Σινεματέκ ένα καινούργιο χώρο, ένα καινούργιο κτίριο. Ευτυχώς, που την προεδρία ανέλαβε τότε ο Κλώντ Μπερί και ήταν πολύ δυνατός -και σαν παραγωγός και σαν σκηνοθέτης- και επίσης είχε πολύ κοντινές σχέσεις με την δεξιά κυβέρνηση, τον Ζακ Σιράκ, και μπόρεσε να επιβάλει στην κυβέρνηση πολλά πράγματα. Η Σινεματέκ άλλαξε τελείως και ο Κλώντ Μπερί, λίγο καιρό αργότερα αρρώστησε και μου ζήτησε αυτός και το Δ.Σ., αν θέλω να ξαναγυρίσω στη Σινεματέκ . Εκείνο που έλειπε εκείνη την εποχή ήταν η σχέση με το κοινό. Το κοινό που ερχόταν στην Σινεματέκ δεν ήταν αρκετά μεγάλο. Οι πολύ νέοι, τα παιδιά των σχολείων δεν την γνώριζαν και αρχίσαμε μια πολιτική προς αυτή την κατεύθυνση. Και η Σινεματέκ από 150.000 - 200.000 επισκέψεις που δεχόταν κάθε χρόνο, έφτασε στις 400.000 - 500.000. Πέρυσι, που ήταν μια ειδική χρονιά, είχαμε μια έκθεση του Τιμ Μπάρτον, φτάσαμε στις 750.000 επισκέψεις περίπου.
Η Σινεματέκ πρέπει να έχει περίπου 400.000 - 500.000 επισκέψεις κάθε χρόνο. Είναι ο ρόλος και ο χώρος που έχει. Αυτή είναι επίτευξη. Δέχτηκα να αναλάβω την προεδρία για δεύτερη φορά, γιατί πρέπει να γίνει κάτι διαφορετικό. Δεν θα δεχόμουν απλώς για να συνεχιστεί η ίδια πολιτική χωρίς αλλαγές».

Και πρόσθεσε: «Στην Σινεματέκ, ούτε η επιτροπή, ούτε ο πρόεδρος πληρώνονται. Δουλεύουμε εθελοντικά και είμαστε κάθε μέρα στο γραφείο».

Δημοσιογράφος: Φύγατε από την Ελλάδα 18 χρονών. Ποιες είναι οι πιο δυνατές εικόνες που σας έχουν μείνει από την χώρα μας; Τόσο από την ιδιαίτερη πατρίδα σας, αλλά και από την Αθήνα, όσο την ζήσατε...

Κ. Γαβράς: «Δεν έφυγα από την Ελλάδα. Δραπέτευσα. Εκείνη την εποχή, η Ελλάδα δεν προσέφερε τίποτα στα παιδιά που προέρχονταν από την δική μου τάξη, εξαιτίας πολιτικών και οικονομικών λόγων. Ούτε μπορούσα να σπουδάσω, γιατί υπήρχε το περίφημο πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων. Η Γαλλία ήταν μια χώρα που τα έδινε όλα, ό,τι χρειάζονταν οι νέοι για να σταδιοδρομήσουν. Και έκαναν το ίδιο και για εμένα που ήμουν τελείως ξένος. Μου έδωσαν ό,τι έδιναν στα παιδιά τους, δηλαδή δωρεάν σπουδές. Οι φοιτητές δικαιούνταν εκπτώσεις στα εστιατόρια, φθηνά δωμάτια και αν θέλαμε να εργαστούμε, υπήρχαν δουλειές. Όταν βγήκα από την Σορβόνη και μετά τη Σχολή Κινηματογράφου, μου πρότειναν αμέσως δουλειά και οι Γάλλοι κινηματογραφιστές με δέχτηκαν σαν να ήμουν Γάλλος. Οι εικόνες της Ελλάδας, ποιες ήταν; Καταρχήν, η οικογένεια, οι γονείς μου που έπαιζαν πολύ μεγάλο ρόλο. Ήταν ίσως το παρελθόν που ήταν αξέχαστο. Θυμάμαι η μητέρα μας, που ήταν σχεδόν αγράμματη, μας έλεγε, δείχνοντάς μας τον Παρθενώνα: "παιδάκι μου, αυτοί είμαστε". Αυτά δεν ξεχνιούνται. Στο σχολείο δεν μας δίδαξαν τον Παρθενώνα. Αυτές οι αγάπες προέρχονται από την οικογένεια».

Δημοσιογράφος: Εκείνη την εποχή ήσασταν αρκετοί Έλληνες στην Γαλλία. Ο Ξενάκης, ο Καστοριάδης, ο Αξελός, εσείς. Πώς λειτούργησε αυτή η ομάδα τότε; Νιώθατε Έλληνες της Γαλλίας, Έλληνες πολιτογραφημένοι Γάλλοι, απάτριδες, τι ακριβώς;

Κ. Γαβράς: «Η Γαλλία δεν μας έβλεπε -τουλάχιστον εμένα-, σαν ξένους. Η μεγάλη ευθύνη μας ήταν να έχουμε καλή αγωγή, γιατί μας κοιτούσαν διπλά, από ό,τι τους άλλους. Δηλαδή το παραμικρό σφάλμα, το έβλεπαν δύο φορές πιο μεγάλο, γιατί ήμασταν ξένοι. Η ιδέα του ξένου είναι πάντα αρνητική. Γενικά, ένας ξένος είναι ο πρώτος εχθρός. Αυτό το ένιωσα πολύ γρήγορα. Και εκείνο που μου φάνηκε πολύ γρήγορα απαραίτητο ήταν η δουλειά. Αν δούλευε κάποιος λίγο περισσότερο ή μάλλον πολύ περισσότερο από τους Γάλλους, θα έφτιαχνε τη φωλιά του, τον τόπο του σιγά - σιγά».

Δημοσιογράφος: Στις 12 Φεβρουαρίου κλείνετε τα 80 σας χρόνια. Δεν έχετε ελαττώσει ούτε τον αριθμό των ταινιών και βλέποντας το "Κεφάλαιο", ούτε και την εσωτερική έντασή τους. Τι σας ωθεί;

Κ. Γαβράς: «Εκείνο που με ωθεί είναι η ζωή. Η ζωή είναι δημιουργία και έχω την καταπληκτική τύχη να μπορώ να δημιουργήσω πράγματα που με απασχολούν βαθιά και να διηγηθώ ιστορίες. Τελικά, αυτό είναι μια ταινία. Όσο καιρό οι άνθρωποι ακούν, βλέπουν τις ιστορίες μου και τους ενδιαφέρουν, θα συνεχίσω. Την στιγμή που θα νιώσω ή θα με κάνουν να νιώσω ότι φτάνει, θα κάνω άλλα πράγματα. Πάντως δεν θα πάω για ψάρεμα...».

Δημοσιογράφος: Είστε γνωστός για τη φόρμα του πολιτικού θρίλερ. Παρόλα αυτά, υπάρχει μια ταινία σας που δεν είναι πολιτικό θρίλερ. Αναφέρομαι στην "Λάμψη μιας γυναίκας". Μιλήστε μου για αυτή την ταινία, η οποία είναι κάτι διαφορετικό στην ταινιογραφία σας...

Κ. Γαβράς: «Είναι κάτι διαφορετικό στην ταινιογραφία μου, αλλά δεν διαφέρει από τους προβληματισμούς και την ψυχολογία μου. Είναι μέρος από αυτό που είμαι, από αυτά που με απασχολούν στη ζωή. Και ένα πράγμα που με απασχολεί είναι η σχέση του άντρα με την γυναίκα, κυρίως σε μια ορισμένη ηλικία, μετά τα 40, που όλα είναι δυνατά, που κανείς αλλάζει ή του επιβάλλει η φύση να αλλάξει. Αυτό με απασχολεί και η ταινία ήταν σε αυτή την κατεύθυνση».

Δημοσιογράφος: Έχετε συνεργαστεί με πολλούς ανθρώπους. Πιο κοντά σε εσάς, ποιοι υπήρξαν;

Κ. Γαβράς: «Είναι οι άνθρωποι που κατά κάποιο τρόπο με δέχτηκαν πολύ γρήγορα. Είναι η Σιμόν Σινιορέ και ο Ιβ Μοντάν και ύστερα ο Κρις Μαρκέρ, ο Χόρχε Σεμπρούν, που ήταν κατά κάποιο τρόπο μέρος του ίδιου κύκλου. Είναι και πολλοί άλλοι, μια μεγάλη λίστα. Είχα την τύχη να μπω σε αυτό τον κύκλο».

Δημοσιογράφος: Η τελευταία σας ταινία, το "Κεφάλαιο", αντιλαμβάνομαι ότι αναφέρεται σε αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, αλλά με έναν πλάγιο τρόπο. Μιλήσατε για την Ελλάδα, χωρίς να μιλήσετε για αυτή... Έχω δίκιο;

Κ. Γαβράς: «Φυσικά, γιατί το οικονομικό πρόβλημα δεν είναι πρόβλημα του συστήματος, είναι πρόβλημα των ανθρώπων. Η σχέση με τα λεφτά και η σχέση με την εξουσία και τα λεφτά. Λεφτά και εξουσία είναι σχεδόν το ίδιο πράγμα. Φυσικά ό,τι βλέπει κανείς μέσα στην ταινία έχει απήχηση και στο ελληνικό κοινό. Είναι το ίδιο σύστημα, που δημιουργήθηκε εξαιτίας -και αυτό δεν το λέει η ταινία, είναι λίγο πιο μακρινό-, του ρόλου των πολιτικών και του λαού».

Δημοσιογράφος: Μιλώντας πριν για τους μεγάλους Έλληνες του Παρισιού και το μέλλον, μου θυμήσατε αυτό που είχε πει ο Ξενάκης τα τελευταία χρόνια... Τον ρώτησαν πώς βλέπει το μέλλον και είχε πει «μια απέραντη έρημος»... Εσείς πώς βλέπετε το μέλλον;

Κ. Γαβράς: «Είναι μια έκφραση που είχε πει ο Φρανσουά Μοριάκ, όταν τον ρώτησαν "πώς νιώθετε;". Είπε "ζω μέσα σε μια παγωμένη έρημο". Εγώ βλέπω την ζωή, έχω εγγόνια, ζω πολύ μαζί τους, μιλάω μαζί τους και νομίζω ότι η ζωή συνεχίζεται και δεν είναι καθόλου έρημος. Είναι γεμάτη κόσμο. Και νομίζω ότι οι νέοι γεμίζουν τον κόσμο ακόμα περισσότερο με τις ιδέες τους και πιο πολύ τα μικρά παιδιά, γιατί μαθαίνουν από 8 - 9 χρονών να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Αυτό δεν είναι έρημος, είναι γεμάτο ζωή».

«ΑΘΗΝΑ 9.84» - ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ