Θεσσαλία: Ανάδειξη σημαντικών μνημείων

Μια σειρά από σημαντικές παρεμβάσεις σε ιστορικά μνημεία της Δυτικής Θεσσαλίας αναμένεται να πάρουν "σάρκα και οστά" τις επόμενες μέρες, σύμφωνα με στοιχεία της προϊσταμένης της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Κρυσταλλίας Μαντζανά.

Η 19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, σύμφωνα με όσα δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Μαντζανά, είναι νεοσύστατη Περιφερειακή Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού (ΥΠΠΟΤ), δεν υπηρετεί σ' αυτή μόνιμος Συντηρητής Έργων Τέχνης, και κατά συνέπεια και τα τρία έργα, που παρουσιάζονται παρακάτω, έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και αφορούν τη συντήρηση τοιχογραφιών, θα υλοποιηθούν με αυτεπιστασία από τη Διεύθυνση Συντήρησης του ΥΠΠΟΤ, σε συνεργασία με την 19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Το πρώτο έργο αφορά στη συντήρηση τοιχογραφιών και τέμπλου του ναού Αγίου Νικολάου Βασιλικής Καλαμπάκας, νομού Τρικάλων. Ο προϋπολογισμός του έργου, ανέρχεται στα 550.000 ευρώ.

Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο ενοριακός ναός του Αγίου Νικολάου, τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος και νάρθηκα μεταγενέστερο στη δυτική και εστεγασμένη στοά στη νότια και δυτική πλευρά.

O ναός εσωτερικά είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες, που σύμφωνα με την επιγραφή ιστόρησης, αγιογραφήθηκαν από Σαμαριναίους ζωγράφους, το 1839.

Στο λιθανάγλυφο υπέρθυρο της νότιας πλευράς αναφέρεται ότι ο ναός "ανεκαινίσθη εκ θεμελίων το 1818 δια συνδρομής βασιλικής αυθεντίσης Βοϊβόντας και των αδελφών αυτής".

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, κτίσθηκε από την Κυρά Βασιλική των Ιωαννίνων, όταν κατατρεγμένη από τον Αλί Πασά βρήκε καταφύγιο στο χωριό Βασιλική.

Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, η κυρά Βασιλική έγινε χορηγός στην ανέγερση του ναού και οι κάτοικοι για να την ευχαριστήσουν αποτύπωσαν την μορφή της σε λιθανάγλυφο, που έχει εντοιχιστεί στην ανατολική πλευρά του ναού.

Το δεύτερο έργο αναφέρεται στη συντήρηση και Αποκατάσταση τοιχογραφιών του ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου στην Καλαμπάκα, νομού Τρικάλων, με προϋπολογισμό να φτάνει στα 700.000 ευρώ.

Ο ναός, από τα σημαντικότερα μνημεία της περιοχής του ελλαδικού χώρου, είναι κτισμένος στο βόρειο άκρο της πόλεως της Καλαμπάκας, αποτελούσε επί αιώνες τον μητροπολιτικό ναό της επισκοπής των Σταγών και σ' αυτό οφείλεται και το γεγονός ότι σήμερα είναι γνωστός ως Μητρόπολη.

Πρόκειται για ευρύχωρη τρίκλιτη βασιλική, με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος, εσωνάρθηκα (λιτή) και εξωνάρθηκα στη δυτική πλευρά, στην τοιχοποιία της οποίας έχει εντοιχιστεί και αρχαίο υλικό.

Ο σημερινός ναός κτίσθηκε πιθανότατα στα τέλη 11ου με αρχές 12ου αι., στη θέση παλαιοχριστιανικής βασιλικής, από την οποία διασώζονται τμήματα του ψηφιδωτού δαπέδου, το μαρμάρινο κιβώριο που καλύπτει την Αγία Τράπεζα και το σύνθρονο με το Δεσποτικό θρόνο, που έχει κτισθεί στο ημικύκλιο της κεντρικής ανατολικής κόγχης.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει στο είδος του ο μαρμάρινος άμβωνας με τις δύο κλίμακες που βρίσκεται στο κέντρο του με