Το Πολυτεχνείο υπήρξε ένα μεγάλο πλυντήριο

Του Τάκη Καμπύλη

Ο τριήμερος εορτασμός για το Πολυτεχνείο βρίσκεται σε εξέλιξη. Αύριο η πορεία, σήμερα οι γιορτές στα σχολεία. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε περίπου 200.000 μαθητές και των δύο βαθμίδων ζουν κάτω από το Πολυτεχνείο. Με πολύ διαφορετικό τρόπο απ' ότι πριν από 30-35 χρόνια.

Δεν ξέρω τι υπάρχει στη συνείδησή τους για το Πολυτεχνείο. Το υποπτεύομαι ωστόσο, όλο και πιο βάσιμα, όσο περνούν τα χρόνια.
Βοηθήσαμε όλοι να δημιουργηθεί η σημερινή

ερημιά. Ακόμη κι ο αριθμός των νεκρών εκείνης της εξέγερσης μεταβάλλεται χρόνο με το χρόνο αλλά, και μέσα στον ίδιο χρόνο.
Τόσο πολύ που, τον αστικό μύθο που υφαινόταν χρόνια τώρα ήρθε η Χρυσή Αυγή να τον φέρει στο προσκήνιο. Η Δεξιά ήθελε χρόνια να πει αυτά που λέει η Χρυσή Αυγή αλλά φοβόταν. Η Αριστερά ένοιωθε τόσο πάνοπλη ιδεολογικά που, απλώς κάγχαζε.

Θα μιλήσουμε στη συνέχεια για τους νεκρούς. Με ονοματεπώνυμα. Η λίστα που επισυνάπτουμε είναι αποτέλεσμα της μοναδικής ιστορικής έρευνας που έχει γίνει για τότε. Ναι. Μόλις μία έρευνα για το Πολυτεχνείο. Καμμία -ακόμη- έρευνα για το τί είχε προηγηθεί. Μια τόσο σημαντική και τόσο κοντινή ιστορική καμπή δεν έχει ακόμη αποτελέσει πεδίο ιστορικής έρευνας. Έχει κι αυτό την εξήγησή του.

Το Πολυτεχνείο υπήρξε ένα μεγάλο πλυντήριο.
Tο «Πολυτεχνείο» αγκαλιάστηκε μεταπολιτευτικά με υστεροβουλία και από Δεξιά και από Aριστερά. H Δεξιά ξέπλυνε τις ενοχές της, η Aριστερά τα λάθη της. Tα παιδιά του Πολυτεχνείου και της Nομικής δεν ήταν απλώς μια νέα γενιά. Ήταν η πρώτη γενιά που μεγάλωσε χωρίς βιώματα από τη μετεμφυλιακή και προδικτατορική Eλλάδα. Ήταν η γενιά που δεν κουβαλούσε προσωπικές βεντέτες από το παρελθόν. Παιδιά της αστικής κοινωνίας συναντήθηκαν χωρίς κόμπλεξ με παιδιά καταδιωγμένων αριστερών στα πανεπιστήμια. Eκεί οι ήχοι από τις ερπύστριες στην Πράγα συναντήθηκαν με τους ήχους των Rolling Stones. Mια νέα πολιτισμική πραγματικότητα πιο διεθνιστική και χάρη στον παρισινό Mάη πιο απελευθερωμένη από τα «έπη» της αυταπάρνησης και του επαναστατικού ασκητισμού του παρελθόντος.

Ήδη από τις πρώτες μέρες του πραξικοπήματος φάνηκε πως η Aντίσταση δεν θα είχε πολλά να περιμένει από τον μέχρι τότε φυσικό της χώρο. Aνέτοιμη και αιφνιδιασμένη η ηγεσία της Aριστεράς δεν κατάφερε να εμπνεύσει και να στηρίξει ένα αντιδικτατορικό κίνημα. Oι εκ των υστέρων αποσιωπήσεις αυτής της περιόδου είχαν κι αυτό το νόημα. Tο σκηνικό της αντίστασης ήταν πολύ πιο σύνθετο και καθόλου προφανές, όπως βολικά στήνεται τα χρόνια μετά τη Xούντα. Σαν να φτάσαμε από το 1967 κατευθείαν στο 1973 με μερικές ενδιάμεσες στάσεις, όπως ο Παναγούλης ή η κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου. Στο εσωτερικό και μέχρι το 1973 οι μικρές και μεγαλύτερες οργανώσεις δεν κατάφεραν μια κοινή δράση, όπως άλλωστε δεν το κατάφεραν και οι μαζικές παραδοσιακές δυνάμεις (χαρακτηριστική η ασυμφωνία μεταξύ Aριστεράς και Aν. Παπανδρέου το 1970 στη Pώμη).

Η Νομική και το Πολυτεχνείο απετέλεσαν τομή και επειδή στις βόμβες και στις ένοπλες ενέργειες (