Η κυριαρχία των πολυεθνικών στην ελληνική επιχειρηματική ζωή

Το στοιχείο είναι αποκαλυπτικό: σύμφωνα με τα συμπεράσματα πανελλαδικής έρευνας της STAT BANK οι ξένες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας ελέγχουν τις 135 από τις 500 μεγαλύτερες (βάσει κύκλου εργασιών) επιχειρήσεις της χώρας. Οι επιχειρήσεις αυτές πραγματοποιούν το 24,7% του τζίρου και (με τα αντίστοιχα συγκρίσιμα στοιχεία) τα τετραπλάσια καθαρά κέρδη από αυτά των «500».

Παρά τις μεμονωμένες αποχωρήσεις από τη χώρα μας θυγατρικών πολυεθνικών οίκων, οι ξένοι οίκοι ελέγχουν σημαντικό τμήμα της εγχώριας επιχειρηματικής δραστηριότητας, κατορθώνοντας μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις

να διευρύνουν την παρουσία τους σε αυτήν. Ας σημειωθεί ότι στο δείγμα των «500» συμμετέχουν και άλλες θυγατρικές πολυεθνικών για τις οποίες δεν έγινε δυνατή η ανεύρεση των ισολογισμών τους. Ορισμένες εξ αυτών δεν δημοσίευσαν ισολογισμό ή το έπραξαν σε περιφερειακά μέσα. Έτσι, λείπουν σημαντικοί οίκοι (Lidl, CasinoLoutrakiκαι αρκετές ακόμη) η παρουσία των οποίων διευρύνει τον ρόλο των ξένων πολυεθνικών στην χώρα μας.

Η παρουσία των ξένων οίκων αποδεικνύεται καθοριστική για την εγχώρια επιχειρηματική ζωή ενώ αναμένεται να ενισχυθεί στα πλαίσια της εξαγγελθείσης αποκρατικοποίησης μεγάλων επιχειρήσεων του δημόσιου τομέα (ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΟΠΑΠ, IBC, Golden Hall, Κρατικά Λαχεία κλπ). Σημαντικοί οίκοι του εξωτερικού διαγκωνίζονται ήδη για την εξαγορά κερδοφόρων επιχειρήσεων του δημοσίου τομέα καθώς επίσης και για την ανάληψη σημαντικών έργων που θα δοθούν από την πλευρά του ελληνικού κράτους. Όλα αυτά θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια στη ραγδαία αύξηση της συμμετοχής των πολυεθνικών οίκων στην οικονομική ζωή της χώρας με αντίστοιχη υποβάθμιση των ελληνικών επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι 135 επιχειρήσεις που ελέγχονται – πλειοψηφικά ή απόλυτα) διαχειρίστηκαν κατά το 2011 συνολικό τζίρο της τάξεως των 26 δισεκατομμυρίων ευρώ ο οποίος εμφάνισε σχετική σταθερότητα σε σχέση με το 2010. Ο αντίστοιχος τζίρος των «500» μεγαλύτερων επιχειρήσεων της χώρας (μέρος των οποίων είναι και οι 135) διαμορφώθηκε στο επίπεδο των 106 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Σε ότι αφορά τα τελικά αποτελέσματα, οι 135 επιχειρήσεις ενώ το 2010 είχαν εμφανίσει ζημιές 478 εκατομμυρίων ευρώ, το 2011 παρουσίασαν κέρδη της τάξεως των 429 εκατομμυρίων ευρώ. Είναι αποκαλυπτικό ότι τα συνολικά κέρδη των «500» (μέρος των οποίων είναι οι 135) μειώθηκαν από 510 σε 101 εκατομμύρια ευρώ, γεγονός χαρακτηριστικό της διαφοράς απωλειών μεταξύ ελληνικών και πολυεθνικών επιχειρήσεων.

Οι ελεγχόμενες από οίκους του εξωτερικού επιχειρήσεις υπέστησαν τις συνέπειες της ύφεσης, δείχνοντας ωστόσο υψηλότερες αντοχές έναντι των αμιγώς ελληνικών επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα οι θυγατρικές των πολυεθνικών που έχουν μονοπωλιακή θέση στους τομείς δραστηριότητάς τους κατόρθωσαν να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Συγκεκριμένα, από τις 135 επιχειρήσεις, οι 77 εμφάνισαν κέρδη ενώ οι 58 παρουσίασαν ζημίες. Στη «φωτεινή πλευρά» του τομέα, 27 επιχειρήσεις παρουσίασαν αύξηση κερδών, 16 μετέτρεψαν τις ζημιές σε κέρδη και 17 κατόρθωσαν να μειώσουν τις ζημιές τους. Από την άλλη πλευρά 34 επιχειρήσεις εμφάνισαν μείωση κερδών, 19 αύξησαν τις ζημιές τους και 22 από κέρδη πέρασαν σε ζημιές. Στο σύνολο, όμως, οι κερδοφόρες επιχειρήσεις αποτέλεσαν το 57% του δείγματος.

Καθοριστική είναι η παρουσία των θυγατρικών των πολυεθνικών οίκων στους τομείς των φαρμάκων, καλλυντικών και απορρυπαντικών με τη συμμετοχή εταιρειών όπως οι Glaxosmithkline, Novartis, Procter & Gable, BristolMyers, AstraZeneca, JanssenCilag, Unilever, MenariniFarmaserveLilly, Beiersdorf, Abbott, Pfizer, Roche, Colgate, Loreal, Specifar, Bayerκλπ.

Θυγατρικές πολυεθνικών οίκων ελέγχουν σημαντικό μέρος του λιανεμπορίου ενώ καθοριστική θέση κατέχουν οι αλυσίδες Α-Β Βασιλόπουλος, Μάκρο Cash & Carry, Lidl και Praktiker.

Στον τομέα των τροφίμων δεσπόζουσα είναι η θέση επιχειρήσεων όπως οι Nestle, Kraft, Tasty, Misko, Minerva, Nutriat, Mars, Arla και Friesland.

ΕπίσηςστουςτομείςπαραγωγήςκαιεμπορίαςτσιγάρωνκαιποτώναποφασιστικήείναιηπαρουσίαεπιχειρήσεωνόπωςοΠαπαστράτος Philip Morris, Imperial Tobacco, British-American Tobacco, JT International, Pernord Ricard και Diageo.

Στην εγχώρια αγορά αυτοκινήτου, παρά την αισθητή μείωσή της, η παρουσία των πολυεθνικών έχει μία αυτονομία μέσω επιχειρήσεων όπως οι: Toyota, FGACapital, Μισελέν, GeneralMotors, BMW, Mercedes, FiatGroup και Ford.

Οι θυγατρικές των πολυεθνικών ελέγχουν επίσης σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων σε τομείς όπως το τσιμέντο, η ενέργεια, οι ασφάλειες, οι τηλεπικοινωνίες, τα τυχερά παιχνίδια, ο τουρισμός, τα χημικά προϊόντα και οι μεταφορές (λιμάνια, αεροδρόμια).