Μερικά βιβλία με θέμα τη μπάλα

Η έκδοση της βιογραφίας του Λίο Μέσι από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος πριν λίγες μέρες, είναι μια καλή είδηση για όσους αγαπάνε τα βιβλία με περιεχόμενο ποδοσφαιρικό και αθλητικό. Κυρίως γιατί στην προκειμένη περίπτωση, πιο πολύ και από το να γνωρίσουμε το Μέσι, είμαστε τυχεροί γιατί γνωρίζουμε το συγγραφέα του βιβλίου τον Ιταλό Λούκα Κάιολι. Ο Κάιολι έχει ειδικότητα στις βιογραφίες και πριν από αυτή του Μέσι έχει γράψει κι άλλες πολλές: αυτές για τον Ροναλντίνιο, τον Τόρες και το μεγάλο Ρονάλντο έχουν γίνει παγκόσμια σουξέ και δεν είναι απίθανο να εκδοθούν και στα ελληνικά. Δεν είναι εύκολο να γράψει κανείς βιβλία για ποδοσφαιριστές ή για ομάδες. Είναι πολύ εύκολο να πέσει σε δυο παγίδες: η πρώτη είναι να μετατρέψει την ιστορία σε ένα είδος αγιογραφίας και κατά συνέπεια να την κάνει βαρετή για τον αναγνώστη, και η δεύτερη να παρασυρθεί από την ίδια τη γοητεία των χρονολογιών και των όποιων ρεκόρ και να γράψει ένα βιβλίο που μοιάζει με μεγάλο ρεπορτάζ, δηλαδή βαρύ, στεγνό και σχεδόν άψυχο. Κατά κανόνα πρέπει να πω πως ότι κυκλοφορεί είναι μια σειρά από αγιογραφίες: ειδικά τα βιβλία που έχουν θέμα παλιούς Ελληνες ποδοσφαιριστές, υπό αυτό το πρίσμα, χωρίς να είναι άψυχα ή άστοχα κατρακυλούν στο ρετρό. Ένας σημαντικός λόγος είναι ότι πρόκειται για αφηγήματα των ίδιων των ποδοσφαιριστών στους δημοσιογράφους που αντί να λειτουργήσουν ως συγγραφείς γίνονται απλοί συντάκτες. Έτσι οι ωραιοποιημένες μνήμες σκοτώνουν το όποιο σασπένς, ενώ και η αναπαράσταση της εποχής δεν είναι πάντα φροντισμένη: συνήθως τα βιβλία αυτά «γράφονται» από πρώην ποδοσφαιριστές και προπονητές για να υποστηρίξουν τη δημόσια εικόνα τους και απευθύνονται σε όσους τους αντιμετωπίζουν ακόμα και σήμερα ως παιδικά είδωλα. Αυτό συμβαίνει με τις ωραίες κατά τα άλλα βιογραφίες του Νεστορίδη, του Κούδα, του Φυλακούρη αλλά και του Πελέ, του Μπέκαμ, του Πλατινί – για να περιοριστώ σε ό,τι κυκλοφορεί στα ελληνικά. Είναι βιβλία με καλή αφήγηση αλλά χωρίς ίντριγκα.   Αυτές οι προσπάθειες θα είχαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν κανείς επιχειρούσε να γράψει αυτού του τύπου τις ιστορίες συνδέοντας το κεντρικό πρόσωπο της αφήγησης με την περιρρέουσα κοινωνική πραγματικότητα: για παράδειγμα θα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η βιογραφία του Δεληκάρη σε συνδυασμό με την πτώση της Χούντας και την έλευση της Μεταπολίτευσης – μιας εποχής που το ποδόσφαιρο αντιμετωπίζονταν ως μιαρό και ύποπτο. Ένα τέτοιο ενδιαφέρον βιβλίο, όμως ημιτελές και λίγο ανισόβαρο, είναι το «Η νύχτα που έφυγε ο Μπούκοβι» του Διονύση Χαριτόπουλου, όπου μπλέκονται τα κατορθώματα του προπονητή με τις περιπέτειες του ίδιου του Πειραιά που ζει χρόνια παρακμής. Από το εξωτερικό έρχονται τρια πολύ καλά τέτοια βιβλία που εγώ έχω διαβάσει. Το ένα είναι η «Καταραμένη Ομάδα»  του Ντέιβιντ Πις ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα με θέμα τον Μπράιαν Κλαφ και το καταστροφικό πέρασμα του από τη  Λίντς και σε δεύτερο επίπεδο τις βαθιές ανισότητες της Βρετανίας της δεκαετίας του 80. Εξίσου συναρπαστικό (και ακυκλοφόρητο στην Ελλάδα) το βιβλίο του Πάολο Παολέτι με τίτλο «Ο