Σποτ, συνθήματα και χρεοκοπία

Οι εκλογές προκηρύχτηκαν κι εγώ σκεφτόμουν αν θα έχει αυτή τη φορά σποτάκια προεκλογικά στην τηλεόραση και τι είδους θα είναι αυτά. Σε διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις αυτό που στο τέλος μας έμεινε ήταν το κεντρικό σύνθημα και το σποτ.Το σύνθημα που διαχρονικά πούλησε περισσότερο ήταν και παραμένει το «Αλλαγή» του ΠΑΣΟΚ το '81: υπήρξε τόσο επιτυχημένο που χρησιμοποιήθηκε και στις Ευρωεκλογές του '84 μολονότι το ΠΑΣΟΚ ήταν ήδη εξουσία – ποιον ένοιαζαν αυτά. Στις εκλογές ωστόσο του '81 είχε κλέψει τις εντυπώσεις το «ΚΚΕ – Αλλαγή – Δεύτερη Κατανομή». Τότε για Αλλαγή μιλούσαν όλοι – δεν θα μπορούσε και το ΚΚΕ να μην χρησιμοποιήσει το σλόγκαν. Η χρήση όμως του όρου «δεύτερη κατανομή» έδινε στο σύνθημα κάτι το μυστηριακό: οι περισσότεροι δεν ήξεραν καν τι ήταν. Στην πραγματικότητα το ΚΚΕ διεκδικούσε μερίδιο από τη δεύτερη κατανομή των εδρών – την προέβλεπε το τότε εκλογικό σύστημα. Για να έμπαινε στη δεύτερη κατανομή έπρεπε να πάρει 17%. Δεν το πήρε αλλά το σύνθημα έμεινε.Η ΝΔ εκείνα τα χρόνια είχε πρόβλημα στη συνθηματολογία. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ στις ευρωεκλογές του '84 απάντησε στο σύνθημα «Αλλαγή» με το σκληρό «Απαλλαγή». Ο Αβέρωφ εννοούσε απαλλαγή από το ΠΑΣΟΚ αλλά δεν ήταν απόλυτα κατανοητός. Πολλοί ακόμα και στη ΝΔ νόμιζαν ότι μας προετοιμάζει για τη φυγή του από την πολιτική: η Απαλλαγή του, όπως στο στρατό, ήρθε το '85 από το Μητσοτάκη.Ο Μητσοτάκης αποδείχτηκε για τον Ανδρέα και το ΠΑΣΟΚ σκληρός παίκτης στα σποτάκια και στα συνθήματα. Επί Μητσοτάκη προέκυψε για πρώτη φορά ύμνος της ΝΔ. Το «Σε περιμένω να 'ρθεις και πάλι» του Ρόμπερτ Γουίλιαμς το τραγουδούσαν τότε ακόμα και ακραιφνείς οπαδοί του ΠΑΣΟΚ που είχαν βαρεθεί τα δικά τους.Τα «Αγροτικά» του Μπακαλάκου, τα τραγούδια του Θοδωράκη και του Ξαρχάκου (που άλλωστε χρησιμοποιούσε και σύμπασα η Αριστερά) είχαν παίξει πολύ στα πολιτικά heat parade o Μητσοτάκης επενδύοντας στο ποπ είχε κάνει διάνα. Το κακό ήταν ότι πλαισίωσε το τραγούδι του Γουίλιαμς με συνθήματα που αφορούσαν κατάργηση των δασμών για τα αυτοκίνητα και τα οποία ελάχιστα κόλλαγαν με το τραγούδι – κεντρικό σύνθημα. Ετσι οι του ΠΑΣΟΚ απαντούσαν «καλύτερα με παπάκι παρά με το Μητσοτάκη» κι αυτή η (μπορούμε να πούμε γελοιότητα) έκρινε τις εκλογές του '85.Το ακόμα χειρότερο είναι ότι η στροφή της ΝΔ προς το ποπ δημιούργησε αργότερα και κάποια τραγούδια χαμηλότατης έως ανύπαρκτης έμπνευσης: οι χειρότεροί μου εφιάλτες έχουν ως μουσική υπόκρουση τον ύμνο της «Γαλάζια μας γενιάς»......αλλά και αυτόν της ΟΝΝΕΔ......μπροστά στον οποίο ο Μπακαλάκος παραμένει ακόμα πρωτοπορία.To ΠΑΣΟΚ από την άλλη, κινούμενο σταθερά στο πνεύμα του Λαλιώτη, προτιμούσε πιο πολύ τη συνθηματολογία από την τηλεοπτική προβολή: αντίθετα με τα συνθήματα του που ήταν πιασάδικα, οι καμπάνιες του υπήρξαν ψιλοχάλια. Ολοι θυμούνται το «Για ακόμα καλύτερες μέρες»: κανείς όμως το σποτάκι που ξεκινούσε με τον Περικλή και τους αρχαίους, πέρναγε από τον Κολοκοτρώνη και τον Ελευθέριο Βενιζέλο και κατέληγε στον Ανδρέα. Βλέποντας ότι τηλεοπτικά το κίνημα δεν τραβούσε ο Λαλιώτης συνθη