Ας εκτιναχθεί εκ νέου η ελληνική ψυχή

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου του έτους 1940η ιταλική κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, με το οποίο ζητούσε «γην και ύδωρ» από την ελληνική κυβέρνηση. Συγκεκριμένα ο Ιταλός ηγέτης του δικτατορικού καθεστώστος της Ιταλίας, Μπενίτο Μουσολίνι σε τελεσίγραφο που έστειλε μέσω του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι, απαίτησε από τον τότε Έλληνα Πρωθυπουργό και Υπουργό Εξωτερικών, Ιωάννη Μεταξά, ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνο-αλβανική μεθόριο, προκειμένου να καταλάβει συσγκεκριμένα στρατηγικά σημεία της Ελλάδας...
Για ακόμη μία φορά όμως, όπως συμβαίνει πάντα στην ιστορία της χώρας μας, η απάντηση ήταν αρνητική με την περίφημη φράση «Alors, c“est la guerre» (λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο).
O ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του, που εξέδωσε το 1945, περιγράφει τη σκηνή: «Έχω εντολή κ. πρωθυπουργέ να σας κάνω μία ανακοίνωση και του έδωσα το έγγραφο. Παρακολούθησα την συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: αυτό σημαίνει πόλεμο. Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε ΟΧΙ. Του πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος…, ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: ΟΧΙ! Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό, προ του γέροντος αυτού, που προτίμησε την θυσία αντί της υποδουλώσεως».
Ο Ιωάννης Μεταξάς, θέλοντας να ενημερώσει και να εμψυχώσει τον ελληνικό λαό, εξέδωσε διάγγελμα, στο οποίο μεταξύ άλλων ανέφερε: «Έλληνες, τώρα θα αποδείξωμεν εάν είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας, την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον, αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά σας, και τα ιεράς μας παραδόσεις. Νυν υπέρ πάντων ο αγών».
Το ανυπόταχτον των Ελλήνων πυροδότησε έτσι τον Ελληνοιταλικό πόλεμο που διεξήχθη στην Αλβανία ως τις 31 Μαΐου 1941. Από την στιγμή που ήχησε το «όχι» στην γείτονα χώρα, ιταλικά στρατεύματα επιτέθηκαν στην Ελλάδα με πρώτο σταθμό την Πίνδο, η οποία καλυπτόταν από τον Συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη, 2000 άνδρες και τέσσερα πυροβόλα. Παρόλ’ αυτά όμως το ατσάλινο ηθικό τους δεν έσπασε. Άντεξαν τις φοβερές πιέσεις των Ιταλών (8 μεραρχίες επιλέκτων υποστηριζόμενες από συντάγματα Αλβανών, ισχυρότατο πυροβολικό, αεροπορία και εκατοντάδες άρματα μάχης) και τους συγκράτησαν για 4 ολόκληρες μέρες. O πρώτος αξιωματικός που έπεσε υπέρ πατρίδος ήταν ο Υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος την 1η Νοεμβρίου στο ύψωμα της Τσούκας.
Η αντεπίθεση του ελληνικού στρατού ξεκίνησε στις 3 Νοεμβρίου σε απόκρημνα βουνά της Ηπείρου, αναγκάζοντας τους Ιταλούς σε υποχώρηση. Στις 22 ο Ελληνικός στρατός κατέλαβε το Λεσκοβίκι και την Κορυτσά, στις 24 την Μοσχόπολη, στις 30 το Πόγραδετς.
Ο Στρατηγός Πιτσίκας σε επιστολή του προς τον Ιωάννη Μεταξά, μετά την απόκτηση της Κορυτσάς, γράφει: «κ. πρόεδρε, η Κορυτσά ευρίσκεται εις τας χείρας των ελληνικών στρατευμάτων. Ο πληθυσμός της πόλεως, ελληνικός και αλβανικός, υποδέχεται τους άνδρας με εκδηλώσεις ενθουσιασμού και