Η άνοδο της ευρωπαϊκής αριστεράς: Διλήμματα, προοπτικές και προβληματισμοί

Γράφει ο Μαυροζαχαράκης Μανόλης

Μετά την νίκη του Φρανσουά Ολλάντ στην Γαλλία και την ραγδαία άνοδο της αριστεράς του Μελανσόν, τις δύο απανωτές ήττες του κόμματος της Άγκελα Μέρκελ στις περιφερειακές εκλογές στην Γερμανία αλλά και την απότομη άνοδο της ελληνικής αριστεράς στην Ελλάδα πολλοί σχολιαστές βιάστηκαν να ανακοινώσουν το τέλος του νεοφιλελευθερισμού. Οι νέοι σοσιαλιστές σε όλη την Ευρώπη φαίνεται να διαβλέπουν στην............ παγκόσμια οικονομική κρίση μια ευκαιρία επανάκτησης της πολιτικής ηγεμονίας.
Ο συντηρητικός τύπος στην Γηραιά Ήπειρο δεν παύει να επισημαίνει τους κινδύνους μιας ενδεχόμενης μακροχρόνιας μετατόπισης του συστήματος πολιτικών συντεταγμένων προς τα αριστερά.Είναι γεγονός ότι φαινομενικά τα σημάδια των καιρών διαθέτουν το πρόσημο της ανατροπής, προδιαγράφοντας δυνητικά στον ορίζοντα σημαντικές ρωγμές στην νεοφιλελεύθερη κυριαρχία. Προϋπόθεση ωστόσο είναι αυτή η δυναμική να μην είναι επιδερμική, με την έννοια μιας πρόσκαιρης έκφρασης θυμού και οργής εκ μέρους του κοινωνικού σώματος. Σε κάθε περίπτωση, υπό συνθήκες αναζωπύρωσης του κοινωνικού ζητήματος σε όλη την Ευρώπη διαφαίνεται μια δυναμική αμφισβήτηση της κυριαρχίας του ριζοσπαστισμού της αγοράς και του νεοφιλελεύθερου κηρύγματος σε όλες τις μορφές του. Ο homo economicus εξοστρακίζεται και το zoon policon επανέρχεται. Η πολιτισμική και ιδεολογική ηγεμονία φαίνεται να μετατοπίζεται για κάποιο χρονικό διάστημα με το μέρος εκείνων που επιθυμούν την ρύθμιση των αγορών και την ενσωμάτωση τους σε κοινωνικές προστακτικές. Η εικόνα του ανθρώπου ως υποκειμένου που κινείται αποκλειστικά με γνώμονα το ατομικιστικό του συμφέρον και όφελος, φθίνει σταδιακά στην κατεύθυνση ενός περισσότερο συλλογικού και κοινωνικού υποκειμένου. Η ανάδυση ποικιλόμορφων και πολύχρωμων κινημάτων κοινωνικής βάσης -από το κίνημα της Wall Street έως το κίνημα της πατάτας- αποτελούν ζωντανή απόδειξη. Παράλληλα φαίνεται να αλλάζει η ευρύτερη αριστερή πολιτική των τελευταίων ετών που υποτάσσονταν στις ανάγκες του κυρίαρχου λόγου ο οποίος επικρατούσε στο πολιτικό πεδίο, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και στην ακαδημαϊκή ατζέντα. Εντούτοις το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι εάν πράγματι βρισκόμαστε στην αφετηρία μιας νέας πολιτικής εποχής και εάν αναδύεται ένα νέο New Deal σε παγκόσμια κλίμακα. Η πρόσφατη σύγκλιση Ομπάμα και Ολλάντ στους G 8 ( ΗΠΑ, Καναδάς, Ιαπωνία ,Ρωσία, Γερμανία, Γαλλία, Μεγάλη Βρεττανία και Ιταλία) πυροδότησε εν μέρει τέτοιες προσδοκίες. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ο οικονομολόγος Τομά Πικετί ευχήθηκε να εξελιχθεί ο Ολάντ σε ｫνέο Ρούζβελτ για την Ευρώπηｻ, ενώ ο νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν χαιρέτιζε στους New York Times ｫαυτούς τους εξεργμένους Ευρωπαίουςｻ, Γάλλους και Ελληνες, που σήμαναν την πένθιμη καμπάνα της ευρωλιτότητας. Τόσο ο Ομπάμα όσο και ο Ολλάντ υποστηρίζουν μια πολιτική που θα κατευθύνεται περισσότερο στην ανάπτυξη και λιγότερο στην λιτότητα. Οι δύο πολιτικοί συγκλίνουν στην αντίθεση απέναντι στην σκληρή πολιτική