Η... ευλογημένη παραοικονομία!

Γράφει ο Σταύρος Χριστακόπουλος

Ακούγοντας τη συζήτηση στην Ελλάδα για την παραοικονομία σίγουρα θα πειστεί ότι είναι η μεγαλύτερη κατάρα που εμφανίστηκε ποτέ: είναι η πανώλη που οδήγησε στην κατάρρευση. Αν την εξαφανίσουμε, θα σωθεί η χώρα. Είναι στ’ αλήθεια έτσι;
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Johannes Kepler της Αυστρίας Φρίντριχ Σνάιντερ, ο οποίος παρακολουθεί χρόνια το θέμα της παραοικονομίας, καταθέτει στον Economist μια ..........
εντελώς διαφορετική άποψη. Κατ’ αυτόν το πρόβλημα δεν είναι η παραοικονομία, αλλά η διαφθορά.
Σύμφωνα με τη διαπίστωσή του, η παραοικονομία στην Ελλάδα – οι δραστηριότητες εκείνων που δεν πληρώνουν ούτε φόρους ούτε κοινωνικές εισφορές – φαίνεται πως αποτελεί κάποιο δίχτυ ασφαλείας, το οποίο αποτρέπει την πλήρη ελληνική κατάρρευση.
Ο ίδιος εκτιμά πως μεγάλο μέρος της ελληνικής παραοικονομίας, ίσως ακόμα και το 50%, στην πραγματικότητα συμπληρώνει τις δραστηριότητες της επίσημης οικονομίας προσθέτοντας στην κοινωνική πρόνοια και το συνολικό ΑΕΠ. Η πλήρης εξάλειψή της, όπως υποστηρίζει, ενδέχεται να κάνει μεγαλύτερη ζημιά απ’ ό,τι καλό. Ιδού πώς στηρίζει την άποψή του:
«Οι καθαρίστριες, οι ευκαιριακοί εργάτες, οι όχι κατά κύριο επάγγελμα υδραυλικοί και οι υπαίθριοι πωλητές μπορεί να μην πληρώνουν φόρους ή κοινωνικές εισφορές από τα χρήματα που παίρνουν. Όμως, μεγάλο μέρος από αυτό το ρευστό καταλήγει να δαπανάται στα σούπερ μάρκετ, στα βενζινάδικα, στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και στους λογαριασμούς κινητής τηλεφωνίας, στα οποία επιβάλλονται ΦΠΑ και άλλοι φόροι».
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής, η κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει αν η παραοικονομία είναι τελικά ευλογία ή κατάρα. Όμως, σύμφωνα με σχετική μελέτη του, ίσως η κυβέρνηση να μην ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να την περιορίσει διότι:
● Τα έσοδα που προκύπτουν από την παραοικονομία αυξάνουν το βιοτικό επίπεδο του ενός τρίτου του απασχολούμενου πληθυσμού.
● Το 40%-50% αυτών των δραστηριοτήτων έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα, που σημαίνει επιπλέον προστιθέμενη αξία και αύξηση της συνολικής παραγωγής.
● Οι διαφυγόντες φόροι μπορεί να είναι ποσοτικά μέτριοι, αφού τουλάχιστον τα δυο τρίτα των εσόδων από την παραοικονομία δαπανώνται αμέσως στην επίσημη οικονομία παράγοντας επιπλέον φορολογήσιμο πλούτο.
● Και ο πιο... εκπληκτικός λόγος: Αυτοί που εργάζονται στην παραοικονομία έχουν λιγότερο χρόνο για άλλα πράγματα, όπως π.χ. να πηγαίνουν σε... διαδηλώσεις!
Αντιθέτως, όπως λέει, η διαφθορά πρέπει να εξαλειφθεί. Τι προσδιορίζει ως διαφθορά; Την κατάχρηση της δημόσιας εξουσίας για ίδιο όφελος.
Μια τέτοια περίπτωση, προσθέτουμε εμείς, μπορεί να είναι η κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους ενός πολιτικού προσώπου ή ενός κρατικού αξιωματούχου, ο οποίος καταχράται τη δημόσια θέση του προκειμένου να εξυπηρετήσει παράτυπες ή άνομες επιδιώξεις ψηφοφόρων του, όπως αυτές που υπονοεί ο Θεόδωρος Πάγκαλος στο πλαίσιο της δικαιολόγησης του περίφημου σλόγκαν του «Μαζί τα φάγαμε».
Ένα σλόγκαν, έναν ισχυρισμό, για τον οπο