Πόσο μετρήσιμη είναι η αυτοεκτίμηση;

Γράφει η Ελένη Παπουτσή Oπως πρώτος ισχυρίστηκε ο James (1890-1963), ως ενήλικοι διαμορφώνουμε μια σφαιρική άποψη για την αξία μας ως άτομα πέραν των αυτοπεριγραφών και των αυτοαξιολογήσεών μας στους διάφορους τομείς της ζωής μας. Αυτή η σφαιρική άποψη είναι η αυτοεκτίμησή μας. Η αυτοεκτίμηση επηρεάζεταιαπό τις προσωπικές φιλοδοξίες, (επιδιώξεις) και τις υποκειμενικές αξιολογήσεις του ατόμου σχετικά με την επίτευξη ή όχι των επιδιωκόμενων στόχων του. Ο ίδιος πρότεινε μια μαθηματική σχέση, ηοποία ορίζει την αυτοεκτίμηση ως το πηλίκο των επιτυχιών του.....ατόμου προς τις επιδιώξεις ή φιλοδοξίες του: Αυτοεκτίμηση = επιτυχίες/επιδιώξεις.Υιοθετώντας την άποψη του James o Rosenberg όρισε την αυτοεκτίμηση ως τη ≪θετική ή αρνητική στάση του ατόμου ως προς τον εαυτό του≫.Σύμφωνα με τη θεωρία της συμβολικής αλληλεπίδρασης,η έννοια της αυτοεκτίμησης αναδύεται όταν το άτομο έρχεται για πρώτηφορά σε επαφή με τις απόψεις της κοινωνίαςΗ μεταφορική του έκφραση για τον ≪καθρεπτιζόμενοεαυτό≫ (looking-glass self) αναφέρεται στην άποψή του ότι ο εαυτός αποτελεί τηναντανακλώμενη εκτίμηση ≪σημαντικών άλλων≫ που συνιστούν τον καθρέπτη τονοποίο ατενίζουμε επιζητώντας πληροφόρηση σχετικά με τον εαυτό μας.για μας. Προσπαθούμε δηλαδή να εκτιμήσουμε τη γνώμη ή τις στάσεις πουέχουν οι άλλοι για τον εαυτό μας και μετά εσωτερικοποιούμε τις στάσειςαυτές στο δικό μας ψυχισμό.Στη θεωρία του περί αυτοεκτίμησης ο Mead (1934) υπογραμμίζει με τη σειρά τουότι η κοινωνία είναι αυτή που δίνει μορφή και νόημα στην αντίληψη του ατόμου γιατον εαυτό του. Αυτός ο ≪γενικευμένος άλλος≫ (generalized other) αποτελεί μιασημαντική προσθήκη στην έννοια του εαυτού ως αποτέλεσμα της κοινωνικήςαλληλεπίδρασης μέσα από ένα συμβολικό σύστημα επικοινωνίας.Τόσο ο Cooley (1902) όσο και ο Mead (1934) πιστεύουν ότι οι διατομικέςδιαφορές στην αυτοεκτίμηση οφείλονται στο γεγονός ότι η έννοια του “γενικευμένουάλλου” ποικίλει ανά άτομο, ανάλογα με το είδος των αξιών που ασπάζεται, αλλά καιανάλογα με το βαθμό σπουδαιότητας που τους αποδίδει η κοινωνία.Όπως αναφέρει η Μακρή - Μπότσαρη (2001) ο Coopersmith ορίζει τηναυτοεκτίμηση ως την αξιολόγηση που το άτομο κάνει και συνήθως διατηρεί σε σχέσημε τον εαυτό του. Αυτή εκφράζει μία στάση αποδοχής ή αποδοκιμασίας που δείχνειτο βαθμό στον οποίο το άτομο πιστεύει ότι είναι ικανό, σημαντικό,επιτυχημένο καιάξιο.Η προσέγγιση του Ziller (1973) στην αυτοεκτίμηση γίνεται μέσα στο πλαίσιο τηςκοινωνικής δομής του εαυτού. Ο εαυτός ορίζεται σε σχέση με “σημαντικούς άλλους”και η αυτοαξιολόγηση αναδύεται κυρίως μέσα από το κοινωνικό πλαίσιο αναφοράς.Σύμφωνα με τον Burns τρία κύρια σημείαφαίνεται ότι σχετίζονται με την αυτοαξιολόγηση. Το πρώτο σημείο είναι η σύγκρισητης αυτοεικόνας κάποιου με την ιδανική εικόνα του εαυτού ή το είδοςτου ατόμου πουθα ήθελε να είναι. Το δεύτερο σημείο αφορά την εσωτερικοποίηση της εκτίμησης τηςκοινωνίας. Το τρίτο σημείο αναφέρεται στην αξιολόγηση του ατόμου για τον εαυτότου ως σχετικά επιτυχημένου ή αποτυχημένου στην άσκηση αυτού που συνεπάγεταιη ταυτότ