Θεσμική κρίση: Το τέλος της ιδιόκτητης «Δημοκρατίας»

Γράφει ο Γρ. Σουλτάνης Απονομιμοποίηση του πολιτικού συστήματοςΔύο από τα ευρήματα της ετήσιας πανελλαδικής έρευνας που διενήργησε η εταιρία δημοσκοπήσεων public issue και τα οποία δημοσιεύθηκαν πριν ένα διάστημα, αποκαλύπτουν την κρισιμότητα του βαθμού απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. Ανάλογα έρευνες στη Γαλλία εμφανίζουν σχεδόν ίδια ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία. Το σύνολο από τους επιμέρους θεσμούς που συναπαρτίζουν το πολιτικό σύστημα δεν χαίρει ουδεμίας εκτίμησης από τη κοινή γνώμη, αφού δεν μπορεί να κερδίσει έστω και τη στοιχειώδη ........εμπιστοσύνη του.Ένα δεύτερο στοιχείο της έρευνας αφορά τη εκτίμηση, αναφορικά με ποιο τρόπο μπορεί να αλλάξει η κοινωνία. Το ενδιαφέρον στοιχείο εδώ είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό, της τάξης του 33%, πιστεύει ότι η κοινωνία μπορεί να αλλάξει μέσω μιας επανάστασης, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχει  μία όλο και περισσότερο διογκούμενη επαναστατική μάζα, ικανή να ανατρέψει το σύστημα.Τηρουμένων των αναλογιών, το σύστημα βρίσκεται στη κατάσταση απονομιμοποίησης  που βρέθηκε κατά τη περίοδο των μεγάλων επαναστάσεων του πρώτου μισού του 19ου αιώνα και κατά τη περίοδο του μεσοπόλεμου κατά τον 20ο. Αν η πρώτη κρίση οδήγησε στην εμφάνιση των εθνών-κρατών και η δεύτερη, στις μεγάλες ανατροπές του 20ου αιώνα-με το ναζισμό, φασισμό και Σοβιετικό κομμουνισμό- η παρούσα παρατεταμένη κρίση από τη δεκαετία του 1970-και για την Ελλάδα από το 1980-θα οδηγήσει λογικά σε νέα θεσμικά μορφώματα που θα έχουν απρόβλεπτη μορφή. Αναμφισβήτητα, η νέα πραγματικότητα του παγκόσμιου ανταγωνισμού που τείνει να μετατρέψει τη Δύση από κέντρο σε περιφέρεια, εντείνει τη διαδικασία αυτής της μεταμόρφωσης. Εντούτοις, η ιδιαιτερότητα της παρούσας θεσμικής κρίσης, έγκειται στο γεγονός ότι η αμφισβήτηση της εξουσίας δεν γίνεται με αίτημα την χορήγηση δικαιωμάτων, όπως στο παρελθόν, αλλά με ένα αδιαπραγμάτευτο ανοικτό αίτημα αλλαγής που επικεντρώνεται στην αμφισβήτηση και ανατροπή του αντιπροσωπευτικού συστήματος. Η δυσκολία άλλωστε- ώστε αυτή η αμφισβήτηση να εκλάβει συγκεκριμένη πολιτική μορφή- βρίσκεται στο γεγονός ότι δεν αφορά μια ιδεολογία ή επιμέρους όψεις του πολιτικού συστήματος, αλλά το σύνολό του. Αυτό που χρεοκόπησε στη συνείδηση των ανθρώπων είναι η ίδια η φιλελεύθερη Res Publica, ως τρόπος θέσμισης των κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, κι αν συνυπολογιστεί η μετάβαση από το φορντικό στο ευέλικτο μοντέλο συσσώρευσης, η παρούσα κρίση έχει χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν αναλογικά, στις περιόδους μετάβασης από τον φεουδαρχικό θεσμό στην απολυταρχία και από την απολυταρχία στον κοινοβουλευτισμό. Μια ενδεχόμενη μετάβαση δεν αφορά μόνο το οικονομικό μοντέλο αλλά και το πολιτειακό. Το ζήτημα είναι, ποια θα είναι η μορφή της  συλλογικότητας που θα διεκδικήσει την ανατροπή,  ποιας μορφής πολιτική συγκρότηση θα την εκφράσει, και στη βάση ποιών πολιτικών αιτημάτων θα μπορούσε να καταστεί δυνατός ένα διαφορετικός τρόπος οργάνωσης της κοινωνικής ζωής. Ο  Wallerstein ήδη από το 2009 μίλησε για μια πραγματική και όχι