Τραπεζική ένωση κι άλλες συνωμοσίες

Της Ειρήνης Καρανασοπούλου

Έχω την υποψία ότι το επόμενο best-seller του κ. Grisham θα έχει τον τίτλο «Ο Τραπεζίτης» - και θα ακολουθήσει τη γνωστή συνταγή του κακού που περιβάλλεται από άλλους κακούς κι όλοι μαζί συνωμοτούν σε βάρος του γενικότερου καλού. Οι αναγνώστες θα σπεύσουν μαζικά, δεδομένου ότι η οικονομική κρίση έχει......
δημιουργήσει μια άκρως θολή πλην δεόντως παγιωμένη αντίληψη ότι «οι τράπεζες φταίνε για όλα».

Κι ο μεν κ. Grisham καλά κάνει κι εκμεταλλεύεται την επικαιρότητα, το ταλέντο του και την ικανότητά του να μετατρέπει τα προηγούμενα δυο σε κέρδη. Η βάση, ωστόσο, του «οι τράπεζες φταίνε για όλα» είναι υπαρκτή, υπάρχει από το μικρο-επίπεδο μέχρι την ευρωπαϊκή και διεθνή πολιτική. Από τον καταναλωτή που κινδυνεύει να χάσει το σπίτι του διότι κάποτε οι τράπεζες κι η κουλτούρα της ταξικής ανόδου τον παγίδευσαν στη λήψη ενός δανείου παράλογου -μέχρι τα κράτη που υποχρεώνονται να ενταχθούν σε μνημόνια για να σώσουν τις ίδιες αυτές τράπεζες. Και μέχρι την Ενωση που αναζητεί μετά κόπων και βασάνων την περίφημη τραπεζική ένωση, ώστε να σπάσει τον ομφάλιο λώρο τραπεζών-κυβερνήσεων.

Εν ολίγοις, όπως μπορούν να διαβεβαιώσουν όλοι οι γνωστοί και πολυγραφότατοι οικονομολόγοι, αμέσως μετά την κρίση του 2008 οι πολιτικοί ανακάλυψαν -ω, της εκπλήξεως - πως η ανεξέλεγκτη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, όπως ακριβώς συμβαίνει και με οποιαδήποτε βιομηχανία, είναι άκρως επικίνδυνη. Οτι αυτός που θα την πληρώσει στο τέλος θα είναι ο πολίτης - και, ίσως, θυμώσει τόσο που ξεσπάσει την οργή του στην κάλπη κατά των πολιτικών.

Προφανώς, λοιπόν, το κράτος -ως κυβέρνηση κι ως κεντρική τράπεζα- έπρεπε να επαναποκτήσει κάποιο μέρος του ελέγχου: «αν είναι να την πληρώσουμε εμείς, τουλάχιστον να έχουμε κάποιο λόγο στο παιχνίδι» είναι το σκεπτικό.

Κι εκεί, βέβαια, ανεφύη ένα άλλο πρόβλημα -αυτό της διασύνδεσης και διαπλοκής του κράτους (ή των κυβερνήσεων) με τις τράπεζες. Ο κρατικός έλεγχος -ή η εποπτεία- ουδόλως εγγυάται τελικά την υγεία του συστήματος, ενώ δημιουργεί και ένα ακόμη πρόβλημα, με τους πολιτικούς να χρηματοδοτούνται εμμέσως από τις τράπεζες. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίες οι συνταγές που επιλέγει η τρόικα για τον εξορθολογισμό του συστήματος -επιτρόπους στις τράπεζες με βέτο στη χρηματοδότηση πολιτικών και μέσων ενημέρωσης, για παράδειγμα.

Στο παραπάνω -απλοϊκά καταγεγραμμένο- πλαίσιο έγινε επιτακτική η ανάγκη της τραπεζικής ένωσης στην Ευρώπη και πρωτίστως στην ευρωζώνη. Κι αυτή, εννοείται ξεκινά με την ενιαία τραπεζική εποπτεία. Το εγχείρημα αυτό, υποτίθεται, θα σπάσει τη διασύνδεση τραπεζών-κρατών και θα βάλει φρένο στις «λαμογιές» των τραπεζών, εξασφαλίζοντας τις καταθέσεις των Ευρωπαίων πολιτών. Και πέρα από αναγκαιότητα οικονομική, αποτελεί ταυτοχρόνως και θεμέλιο λίθο της αυριανής πολιτικής ένωσης.

Γιατί, λοιπόν, δεν προχωρά; Γιατί θεωρείται πως ακόμη και στη σύνοδο κορυφής το καλύτερο που μπορούμε να περιμέν