Ευρωομόλογo: Τώρα!

Οι εγγενείς αδυναμίες της ευρωζώνης έχουν φανερωθεί. Η προσπάθεια να υπάρξει μια κοινή νομισματική πολιτική, χωρίς κοινό ταμείο, απέτυχε. Οι επενδυτές δεν ξέρουν τι παίρνουν όταν αγοράζουν ένα ιταλικό ομόλογο (το στηρίζει η Γερμανία ή όχι;).

Σήμερα γνωρίζουμε ότι πρέπει να υπάρχουν φερέγγυες πιστωτικές εγγυήσεις που να στηρίζουν τη πίστωση των υπολοίπων, αλλιώς θα υπάρχουν διαρροές, όπως αυτές που....
εκτροχίασαν την Ελλάδα, την Ιρλανδία, και τη Πορτογαλία, και που απειλούν την Ιταλία και την Ισπανία. Η αμοιβαιότητα του χρέους μπορεί να μην σώσει το ευρώ, αλλά χωρίς αυτήν, η ευρωζώνη δεν θα αντέξει.

Ένα πρώτο βήμα έγινε στη Σύνοδο Κορυφής της 21ης Ιουλίου, με τους ηγέτες να συμφωνούν στη μείωση των επιτοκίων των δανείων του EFSF, αναγνωρίζοντας ότι το ελληνικό χρέος είναι δυσβάσταχτο. Χρειάζονται όμως πολύ περισσότερα για να αποτραπεί η κρίση της ευρωζώνης.

Το κόστος δανεισμού παραμένει ιδιαίτερα υψηλό για αρκετές οικονομίες, και όχι μόνο αυτές στη περιφέρεια. Η προοπτική ανάπτυξης της Ισπανίας και της Ιταλίας κυμαίνεται σήμερα στο 1%, αλλά τα κόστη δανεισμού τους ξεπερνούν το 6%. Σε αντίθεση, τα σπρεντς των γερμανικών ομολόγων σημείωσαν κατακόρυφη πτώση, μειώνοντας το κόστος ιδιωτικού και δημόσιου δανεισμού.

Αυτή είναι μια συνταγή για οικονομική απόκλιση και αφερεγγυότητα στην ευρωζώνη. Και για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο χρειάζεται ένα επιτόκιο χωρίς ρίσκα. Οι ασθμαίνουσες οικονομίες χρειάζονται χαμηλό κόστος δανεισμού, αλλιώς κινδυνεύουν με οικονομικό στραγγαλισμό, και απώλεια της πολιτικής στήριξης για τη συμμετοχή τους στην ευρωζώνη.

Μόνο εφόσον είναι κοινή η έκδοση δανείων θα μπορούσαν να πέσουν τα επιτόκια και να επιτραπεί στις ασθενείς οικονομίες να συμμαζέψουν τα δημοσιονομικά τους και να οδεύσουν προς ανάπτυξη. Για αυτό, όλες οι χώρες της ευρωζώνης θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν το χρέος, εκδίδοντας ομόλογα τα οποία θα έχουν την εγγύηση όλων των χωρών μελών.

Το μόνο πρόβλημα με τα ευρωομόλογα είναι ο ηθικός κίνδυνος: Πως δηλαδή θα αποτραπούν τα δημοσιονομικά ανεύθυνα κράτη από το να εκμεταλλευτούν αρνητικά την πιστωτική αξιοπιστία των άλλων χωρών. Αυτό είναι που φοβούνται, και δικαιολογημένα, η Γερμανία και η Ολλανδία.

Μια πιθανή λύση είναι να επιτραπεί στις χώρες μέλη να εκδίδουν ευρωομόλογα έως το 60% του ΑΕΠ, και να καθίστανται υπόλογες σε περίπτωση που ξεπεράσουν το όριο αυτό. Αυτό θα έδινε στις χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος το κίνητρο να μαζευτούν δημοσιονομικά. Αν ένα τέτοιο σύστημα ίσχυε από την αρχή, μπορεί και να πετύχαινε. Τώρα όμως είναι αργά. Για μερικές οικονομίες της ευρωζώνης, ο επιπρόσθετος δανεισμός είναι απλά πολύ ασύμφορος.

Μια καλύτερη λύση θα ήταν να συσταθεί ένα νέο δημοσιονομικό σώμα που θα καθορίζει δανειστικούς στόχους για τα κράτη, μαζί με μια ευρωπαϊκή υπηρεσία που θα εκδίδει ευρωομόλογα (μέχρι κάποιου ορίου) για λογαριασμό τους.

Ποιοι θα είναι οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες; Ένας δογματικός σ