Γράμος, η αυλαία, η φυγή

Του Θανάση Νικολαΐδη
(Αύγ. ’49)

10/3/48: Στρατηγός Βαν Φλητ: «Με την αύξουσαν
βοήθειαν, ο ελληνικός στρατός θα νικήσει εντός του
θέρους…»

17/6/48: Άρχισε σφοδρή δράση πυροβολικού και
αεροπορίας εναντίον ανταρτών που έχουν οχυρωθεί στο Γράμο.
19/8/48: Ο Τίτο διέκοψε την παροχή βοήθειας προς τους αντάρτες.
21/8/48: Εγκατάλειψη του Γράμου από τον....
Δημ. Στρατό. (Στρατηγός
Κιτριλάκης: Λίαν πιθανόν να καταφύγουν εις Βίτσι προς διάσωσίν
24/8/48: Υπολείμματα ανταρτών του Γράμου καταφεύγουν στην
Αλβανία ή υποχωρούν προς το Βίτσι.
30/8/48: Οι Γιουγκοσλάβοι δεν δέχτηκαν στο έδαφός τους αντάρτες
του Μάρκου, όταν αυτοί αποπειράθηκαν να περάσουν τα σύνορα.
2/3/49: Σημαντικές νίκες των εθνικών δυνάμεων σε Πελοπόννησο
και Στερεά. Άφθονο πολεμικό υλικό ανακαλύπτεται σε σπηλιές και
30/8/49: «Πυρσός Γ’». Το οδυνηρό τέλος του αντάρτικου.
2/9/49: Η εικόνα του πανικού των ανταρτών παρουσιάζεται παντού
στο Γράμμο. Περισυλλέγεται παντός τύπου υλικό από τις εθνικές
δυνάμεις, ενώ πτώματα ανταρτών είναι εγκατεσπαρμένα σε διάφορα
σημεία των μαχών. (Από το «Πανόραμα του Αιώνα»).
ΚΑΙ το’ πε ο Αμερικάνος. Το «πρόβλεψε», με τη μαγική σκέψη της
δύναμης των όπλων. Ξένης, από μακριά, κι ας μην είχαν οι αντάρτες ούτε
ένα βόλι…ρωσικό. Λίγο νωρίτερα (Δεκέμβρης ’44), Άγγλοι στρατιώτες
συνελάμβαναν αθηναίους πολίτες στη «Μάχη της Αθήνας» και τα
αεροπλάνα τους σκορπούσαν θάνατο. Σε ξένη (για αυτούς) χώρα, όπου ο
Τσώρτσιλ παρότρυνε να συμπεριφερθούν «σαν σε κατεχόμενη χώρα». Κι
αν βρισκόταν ένας λόχος ρώσων στρατιωτών δίπλα τους, άλλη θα’ ταν η
έκβαση στην αναμέτρηση του Δεκέμβρη ‘44. «Θα ρίχναμε τους εγγλέζους
στη θάλασσα». Το ισχυρίζεται η μια πλευρά και η φράση παραπέμπει
στο «μια κανονιά να ρίχνανε τα πολεμικά των αγγλογάλλων, το ’22, θα
γλιτώναμε τη σφαγή στη Σμύρνη».
ΠΗΡΕ τη βαλίτσα του ο στρατηγός (Βαν Φλητ), τ’ αστέρια του στον
ώμο, το φρόνημά του στο κεφάλι και ταξίδεψε υπερπόντιο ταξίδι μακρινό.
Τα όπλα είχαν φτάσει νωρίτερα. Σύγχρονα και του κουτιού. Το ίδιο κι οι
τροφές, το υλικό και ό,τι θα ενθουσίαζε τον Εθνικό Στρατό, που θα γέμιζε
τις αποθήκες και το στομάχι των στρατιωτών του. Και ήταν η προέλευσή
του που θα τόνωνε το ηθικό τους, γεμίζοντας την ψυχή με σιγουριά
και ασφάλεια. Θα το’ νιωθαν και οι άμαχοι πως κάποια δύναμη τους
προστατεύει και τους εγγυάται, υπερπόντια δύναμη μεγάλη, «συμμαχική».
Για να αφανίσει η μια πλευρά την άλλη, να εξολοθρεύουν, τελικά, οι
κυβερνητικοί τους Κ/Σ (κομμουνιστοσυμμορίτες). Λίγα τα ψωμιά τους
σκέφθηκαν οι «εθνικόφρονες» κι έγιναν πιο…εθνικόφρονες. Δεν θα
γλιστρήσει πια κανείς προς τον κομουνισμό, σκέφθηκαν, δεν κινδυνεύουμε,
δεν προσκυνάμε κι ας τους (ξανα)δώσουμε ένα μάθημα. Μη γίνουμε ένα
με τους κουρελήδες που δε χόρτασαν ψωμί και μας τυράννησαν με