Η κατάρρευση της Αυτοκρατορίας. Το Βυζαντινό μάθημα [Ντοκιμαντέρ Ελλην. Υποτ]

Το ντοκυμαντέρ "Η κατάρρευση της Αυτοκρατορίας. Το Βυζαντινό μάθημα" επιμελήθηκε ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σρετένσκυ της Μόσχας, Αρχιμανδρίτης Τύχων Σεβκούνωφ.

π. Μελέτιου Βαρδαχάνη, ΤΟ....
ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΘΗΜΑ.

Α΄. «Το δημογραφικό πρόβλημα ήταν ένα από τα πιο σοβαρά στο Βυζάντιο. Την Αυτοκρατορία βαθμιαία άρχισαν να την κατοικούν ξενικοί λαοί, οι οποίοι με αποφασιστικότητα εκτόπιζαν τον ντόπιο ορθόδοξο πληθυσμό. Μπροστά στα μάτια όλων πραγματοποιείτο η αλλαγή της εθνικής σύνθεσης της χώρας. Κατά κάποιον τρόπο, αυτό αποτελούσε αναπόφευκτη εξέλιξη· η γεννητικότητα στο Βυζάντιο ολοένα και πιο χαμηλή. Όμως αυτό δεν ήταν το πιο τρομερό.. Η καταστροφή βρισκόταν στο γεγονός, ότι οι λαοί, οι οποίοι τώρα ενσωματώνονταν στην αυτοκρατορία, δεν γινόταν πλέον Ρωμιοί, αλλά παρέμεναν για πάντα ξένοι, επιθετικοί, εχθρικοί. Τώρα πλέον οι μέτοικοι σχετίζονταν με το Βυζάντιο, όχι ως τη νέα τους πατρίδα, αλλά ως μια πιθανή λεία, η οποία αργά ή γρήγορα
θα έπρεπε να περάσει στα χέρια τους.

Β΄. Συνέβαινε αυτό επίσης και για το λόγο, ότι η αυτοκρατορία αρνήθηκε να ασχοληθεί με την εκπαίδευση του καλού, δέσμια δημαγωγικών θεωρημάτων περί της κρατικής ιδεολογίας ως καταπίεσης της προσωπικότητας, που εμφανίστηκαν στις αρχές της εποχής της Αναγέννησης… Απαρνούμενοι εθελοντικά την δική τους χιλιετή ιδεολογική λειτουργία της εκπαίδευσης του λαού, οι Βυζαντινοί επέτρεψαν την επίδραση στην ψυχή και το μυαλό των πολιτών τους όχι τόσο της ανεξάρτητης και ελεύθερης σκέψης, όσο της κατευθυνόμενης επιθετικότητας, που στόχευε στην καταστροφή των βασικών δεσμών του κράτους και της κοινωνίας.

Γ΄. Το τελευταίο και πιο τρομερό χτύπημα για το Βυζάντιο ήταν η Εκκλησιαστική Ουνία με τη Ρώμη. Μορφολογικά αυτό ήταν υποταγή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον Πάπα της Ρώμης για καθαρά πραγματιστικούς σκοπούς. Η τελευταία εξωτερική απειλή έβαλε μπροστά στη χώρα την επιλογή· να στηριχθούν στην βοήθεια του Θεού και στις δικές τους δυνάμεις, ή να παραβιάσουν αρχές αιώνων, πάνω στις οποίες ιδρύθηκε το κράτος τους, αλλά να λάβουν ως αντάλλαγμα τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια της λατινικής Δύσης. Και η επιλογή έγινε. Το 1274 ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος αποφάσισε την πλήρη υποταγή στην Δύση.

Τα κέρδη που αποκόμισαν οι Βυζαντινοί από αυτή την παράδοση των ιδεολογικών τους θέσεων ήταν πενιχρά. Οι υπολογισμοί του φιλοδυτικού κόμματος όχι απλά δεν επιβεβαιώθηκαν, αλλά κατέρρευσαν.. Οι Βυζαντινοί έπρεπε να νιώσουν στο πετσί τους ότι η Δύση χρειαζόταν μόνο την ολοκληρωτική και χωρίς όρους θρησκευτική και πολιτική τους υποτέλεια. Αλάθητος για τους Βυζαντινούς έπρεπε να είναι όχι μόνο ο Πάπας, αλάθητη έπρεπε να είναι η Δύση αυτή καθ’ εαυτή.

Δ΄. Μια άλλη απώλεια, φοβερότερη και από την προδοσία της πίστης ήταν η απώλεια της εμπιστοσύνης του λαού προς την εξουσία. Οι Βυζαντινοί ήταν σοκαρισμένοι από την προδοσία της ανώτατης γι’ αυτούς αξίας, της Ορθοδοξίας. Είδαν, ότι με το βασικότερο πράγμα στη ζωή, τις αλήθειες τ