Ο εθνικός χαρακτήρας της ελληνικής επαναστάσεως (ΜΕΡΟΣ Ε’)

Άρθρον του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-φιλολόγου-

Από το Πατριαρχείο άρχισε, η αργή αλλά σταθερή οργάνωσις του ελληνισμού. Εκεί είχαν συγκεντρωθεί, στη συνοικία Φανάρι της Κων/πόλεως, όπου ευρίσκετο το Πατριαρχείο, πολλοί από τους παλαιούς βυζαντινούς άρχοντες, που δεν είχαν φύγει στην Δύση και εκεί πρωτοσχηματίσθηκε η κοινωνική ομάδα των αρχόντων, που.....
είναι γνωστοί με το όνομα «Φαναριώτες». Μέσα από το Πατριαρχείο, που είχε και δικαστικές αρμοδιότητες, για ωρισμένες από τις διαφορές των Ελλήνων, εκπορεύτηκαν οι πρώτες ελληνικές ελπίδες για προστασία απέναντι στην αυθαιρεσία των Τούρκων, για να σταματήση το παιδομάζωμα, για να προστατευθή το δικαίωμα των υποδούλων να ζήσουν. Μέσα από την κοινωνικήν ομάδα των φαναριωτών πρωτοεξεπήδησαν κάποιες εμπορικές δραστηριότητες, η παιδεία και κυρίως η πρόσβασις στον τουρκικόν κρατικόν μηχανισμόν.

Η ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΔΟΥΛΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Μεγάλη σημασία για την επιβίωσιν του ελληνισμού και για την διατήρησιν της εθνικής του ταυτότητος ήταν οι κοινότητες, ένας θεσμός που υπήρχεν από την βυζαντινήν εποχήν. Οι Τούρκοι δεν κατάργησαν τον θεσμόν αυτόν και για τον λόγον ότι τους εξυπηρετούσε στην συλλογή των φόρων. Κάθε ελληνικό χωριό ή κάθε ελληνική κοινότητα σε χωριά και πόλεις με μεικτόν πληθυσμόν έπρεπε να πληρώνη έναν ετήσιον προκαθορισμένον φόρον. Η κατανομή του στους κατοίκους ήταν εσωτερική υπόθεσις της κοινότητος. Απ’ αυτήν την ανάγκη, οι Τούρκοι είχαν συμφέρον να υπάρχουν καλώς οργανωμένες κοινότητες. Οι Έλληνες είχαν έτσι την δυνατότητα να επιλύουν πολλά προβλήματά τους δίχως την παρέμβασιν του κατακτητού και κυρίως να οργανώνονται ως χωριστή εθνική-θρησκευτική ομάδα. Επικεφαλής των ελληνικών κοινοτήτων ήταν οι δημογέροντες, οι πιο πλούσιοι του τόπου, που εκλέγονταν από τους άλλους ευκατάστατους του ιδίου τόπου. Σύντομα αυτοί οι κοινοτικοί άρχοντες απέκτησαν μεγάλην δύναμιν και απετέλεσαν μιαν ισχυρήν κοινωνικήν ομάδαν

Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

«Μέλη εκάστης κοινότητος ηδύναντο να είναι μόνον εντόπιοι, μονίμως κατοικούντες εις αυτάς και όντες ραγιάδες της Υψηλής Πόρτας. Την ιδιότητα δε του ραγιά προσέδιδεν η πληρωμή του «κεφαλοχαρατζίου»…Οι διοικούντες τας κοινότητας ονομαζόμενοι κοτζαμπάσηδες, δημογέροντες, γέροντες, επίτροποι ή προεστοί δεν διωρίζοντο παρά της τουρκικής αρχής, αλλ’ εξελέγοντο υπό των κατοίκων. Η εκλογή δε αυτών συνήθως επεκυρούτο υπό ταύτης… Οι κοινοτικοί άρχοντες εξελέγοντο δι έν έτος, ηδύναντο δε να επανεκλέγονται. Η εκλογή τούτων ήτο κατά κανόναν άμεσος και εγίνετο εν κοινή συνελεύσει των κατοίκων δια βοής…Εκλέξιμοι δεν ήσαν πάντες οι κάτοικοι. Εις τας πλείστας των ελληνικών περιοχών ούτοι διηρούντο εις τάξεις… Συνήθως η διαίρεσις εις τάξεις αφεώρα το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, εκλεγομένων ως δημογερόντων μόνο των ανηκόντων εις την ανωτέραν τάξιν… Η απονομή του δικαιώματος του εκλέγεσθαι εις τους επιφανεστέρους λόγω καταγωγής και πλούτου κατοίκους απετέλει μέχρι τινός ανάγκην και εδικαιολογείτο καθόσον μεταξύ αυτών