Αφιέρωμα: Το Κράτος των Ρως (Μέρος πρώτο)

Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ώρα 5 το πρωί, ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοινώνει μία «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ευρείας κλίμακας εισβολή.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ευρώπη ξαναζεί την απειλή μιας γενικευμένης σύρραξης, της οποίας την εξέλιξη κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει.

Η Ρωσία ξεκίνησε έναν πόλεμο εκτός εποχής, έναν πόλεμο του παρελθόντος κι αυτό ήταν το πρώτο μεγάλο λάθος του Βλαντίμιρ Πούτιν, μιας διεφθαρμένης ψυχοπαθολογικής προσωπικότητας σταλινικής κοπής,

που ηγείται μιας χώρας η οποία δεν μπορεί να αποκτήσει επαφή με τη δημοκρατία και τον σύγχρονο κόσμο ενώ τρέφει απύθμενο μίσος για το μεγάλο αντικείμενο του πόθου της: την Ευρώπη και τον πολιτισμό της.

Ο γρίφος της Ρωσίας

Η Ρωσία είναι μια χώρα αχανής, μια αυτοκρατορική δύναμη πολύ ισχυρή, που παραμένει μέχρι σήμερα ο απρόβλεπτος παράγων και οι πρωτοβουλίες της συχνά έχουν οδυνηρά αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα αυτά που ζούμε σήμερα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο μέγας Ουίνστον Τσώρτσιλ έλεγε ότι η Ρωσία είναι «ένας γρίφος, περιβεβλημένος με μυστήριο, μέσα σε ένα αίνιγμα».

Ο Μαρκ Γκαλεόττι στη «Μικρή ιστορία της Ρωσίας – Από τον παγανισμό στον Πούτιν», εκδ. Πατάκη, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η Ρωσία είναι μια χώρα χωρίς φυσικά σύνορα, χωρίς ενιαία φυλή ή λαό, χωρίς αληθινή κεντρική ταυτότητα. Η μεγάλη της κλίμακα είναι εκπληκτική: εκτείνεται σε 11 ζώνες ώρας, από την ευρωπαϊκή περιοχή – φρούριο του Καλίνινγκραντ, τώρα αποκομμένη από την υπόλοιπη πατρίδα, μέχρι τον Βερίγγειο Πορθμό, μόλις 82 χιλιόμετρα από την Αλάσκα. Ο συνδυασμός της δυσπρόσιτης θέσης πολλών περιοχών της Ρωσίας και της διάσπαρτης φύσης του πληθυσμού της εξηγεί γιατί η διατήρηση του κεντρικού ελέγχου υπήρξε τόσο δύσκολη, καθώς και γιατί η απώλεια αυτού του ελέγχου προκαλούσε τρόμο στους ηγεμόνες της. Κάποτε συνάντησα έναν (απόστρατο) αξιωματικό της KGB που παραδέχτηκε ότι οι ρωσικές εξουσίες πίστευαν πάντοτε στο “όλα ή τίποτα”: “Είτε θα κυβερνούσαμε τη χώρα με σιδερένια πυγμή, είτε θα κατέρρεαν όλα”, παραδέχτηκε. Υποψιάζομαι ότι οι προκάτοχοί του, από αξιωματικούς του τσάρου μέχρι πρίγκιπες του πρώιμου Μεσαίωνα, είχαν σχεδόν τις ίδιες ανησυχίες − τις ίδιες ανησυχίες έχουν και οι αξιωματούχοι του Πούτιν παρά την πρόοδο των σύγχρονων επικοινωνιών».

Μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση»…

Με την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, ο Πούτιν πέτυχε να καταστήσει την αγαπημένη του Ρωσία την πιο μισητή χώρα του πλανήτη και να παρουσιάσει τον ρωσικό λαό ως τον πιο βάρβαρο και απολίτιστο στα μάτια του υπόλοιπου κόσμου.

Είναι προφανές ότι η Ρωσία, πέρα από την καταστροφή, τον όλεθρο και τις απερίγραπτες θηριωδίες που διέπραξε, αδίκησε κατάφορα τον εαυτό της, έπληξε καθοριστικά τον ρόλο της στον σύγχρονο κόσμο και βυθίστηκε εκ νέου στο σκοτεινό, αυταρχικό παρελθόν της.

Ωστόσο, για να κατανοήσει κανείς την τραγωδία που εκτυλίσσεται στην Ουκρανία, πρέπει να στρέψει το βλέμμα του στο μακρινό παρελθόν κι όχι… στο ΝΑΤΟ. Τότε θα καταλάβει ότι με ένα διάγγελμα ενός παρανοϊκού δικτάτορα όπως ο Πούτιν, δεν ξεγράφονται τα έθνη, ούτε καταργούνται οι εθνικές ταυτότητες.

Από τους Σκύθες στους Ρως

Οι ίδιοι ονόμαζαν τους εαυτούς τους Σκολότες. Οι Έλληνες, ωστόσο, τους ονόμαζαν Σκύθες. Με το όνομα αυτό ήταν γνωστός στους αρχαίους Έλληνες ο νομαδικός λαός που ζούσε στην κεντρική Ασία και στα βόρεια παράλια της Μαύρης Θάλασσας.

Ήταν η χώρα που κατοικούσαν οι θρυλικές Αμαζόνες! Από τον Ηρόδοτο μαθαίνουμε ότι οι Έλληνες γνώριζαν τη «Μεγάλη Σκυθία», η οποία εκτεινόταν σε απόσταση 20 ημερών με το άλογο από τον ποταμό Δούναβη προς τα δυτικά, κατά μήκος των στεπών της σημερινής Ουκρανίας έως το κατώτερο μέρος της λεκάνης του ποταμού Ντον, από τη «Μικρή Σκυθία». Σαν ειρωνεία της ιστορίας, αιώνες μετά, στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, την εποχή του Μεσαίωνα (14ος αιώνας), το «ουκρανικό» Κίεβο, η τότε σλαβική μητρόπολη, διχοτομείται διοικητικά σε «Μεγάλη Ρωσία» και «Μικρή Ρωσία».

Οι Σκύθες λέγεται ότι έλεγχαν το δουλεμπόριο, από τον βορρά ώς την Ελλάδα, μέσω των λιμανιών των ελληνικών αποικιών της Μαύρης Θάλασσας. Επίσης, καλλιεργούσαν δημητριακά και μετέφεραν με πλοία σιτάρι, μαλλί και τυρί στην Ελλάδα. Μάλιστα, οι Σκύθες της Κριμαίας δημιούργησαν ένα βασίλειο που εκτεινόταν από το κάτω μέρος του Δνείπερου μέχρι την Κριμαία με πρωτεύουσα τη σημερινή Συμφερούπολη.

Ακόμα και σήμερα δεν είναι γνωστό πώς μετανάστευσαν στον Καύκασο και την Ουκρανία. Όμως πολλοί μελετητές συμφωνούν στο ότι μετανάστευσαν δυτικά από την Κεντρική Ασία μεταξύ του 800 π.Χ. και 600 π.Χ. Εδώ να σημειώσουμε ότι στη διάρκεια του 9ου και του 8ου αι. π.Χ., οι περιοχές που βρίσκονται κοντά στις εκβολές των ποταμών Δνείπερου και Δνείστερου κατοικήθηκαν από Μιλήσιους εποίκους και οι πόλεις τις οποίες ίδρυσαν γνώρισαν μεγάλη ακμή.

Από το δεύτερο ήμισυ του 9ου μέχρι τα μέσα του 13ου αιώνα οι Ρως του Κιέβου συγκρότησαν στην Ανατολική Ευρώπη μια χαλαρή ομοσπονδία ανατολικών σλαβικών φυλών. Την ιστορία τους, από το 850 έως το 1110, την περιγράφει το «Πρώτο Χρονικό», ένα αφηγηματικό κείμενο που θεωρείται η απαρχή της σλαβικής λογοτεχνίας.

Την πολιτισμική ταυτότητα των Ρως διεκδικούν σήμερα οι Λευκορώσοι, οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί. Στα μέσα του 11ου αιώνα η επέκτασή τους έφτασε από τη Βαλτική Θάλασσα στον Βορρά ώς τη Μαύρη θάλασσα στον Νότο και από τις πηγές του Βιστούλα δυτικά έως τη χερσόνησο Ταμάν, το σημερινό Κρασνοντάρ, στα ανατολικά, συνενώνοντας την πλειονότητα των ανατολικών σλαβικών φυλών.

Το Κράτος των Ρως αρχίζει με τη βασιλεία (882 – 912) του πρίγκιπα Ολέγκ, που επεξέτεινε τον έλεγχό του από το Νόβγκοροντ νότια κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού Δνείπερου για να προστατεύσει το εμπόριο από τις εξ ανατολών επιδρομές των Χαζάρων, και μετέφερε την πρωτεύουσα στο στρατηγικότερο Κίεβο. Στο μεταξύ, ήδη από το 860, ο Πατριάρχης Φώτιος έστειλε ιεραποστόλους στον Βορρά να προσηλυτίσουν τους Ρως και τους Σλάβους τόσο για θρησκευτικούς όσο και για διπλωματικούς σκοπούς, μεταδίδοντας τη βυζαντινή πολιτιστική επιρροή για την υποστήριξη της εξωτερικής πολιτικής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Το 867, ο Πατριάρχης ανακοίνωσε ότι οι Ρως είχαν δεχτεί έναν επίσκοπο και το 874 μιλάει για έναν «αρχιεπίσκοπο των Ρως».

Το κράτος των Ρως άρχισε να παρακμάζει στα τέλη του 11ου αιώνα και κατά τον 12ο αιώνα, με συνέπεια να υποκύψει στη μογγολική εισβολή το 1240. Μετά την πτώση των Ρως, στη διάρκεια του 13ου και του 14ου αιώνα, οι Ουκρανοί αναπτύχθηκαν ξεχωριστά από τους άλλους ανατολικούς Σλάβους υπό τη διακυβέρνηση Λιθουανών και Πολωνών, ενώ στη συνέχεια διοικούνταν από ανεξάρτητους ηγεμόνες, τους Αταμάνους, τους γνωστούς μας Κοζάκους, των οποίων η εμφάνιση τοποθετείται στον 14ο έως τον 15ο αιώνα.

Διαβάστε επίσης:

H ελληνοτουρκική προσέγγιση (1930-1940)

Αφιέρωμα: «Αβέρωφ», ο θρύλος του Αιγαίου! – «Η Ελλάς δεν θα παραμείνει μικρά. Θα γίνει μεγάλη»

Στα μαρμαρένια αλώνια της επικοινωνίας – Πώς θα πορευτούν Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τις κάλπες