Διπλωματικό «σπριντ» της Ελλάδας - Ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας ενόψει της Διάσκεψης για τη Λιβύη

— M.LNA (@LNA2019M) January 16, 2020

Η απουσία της Ελλάδας από το Βερολίνο οφείλεται σε πιέσεις του Ερντογάν σύμφωνα με τη Bild, αν και διαψεύδεται επισήμως από την γερμανική κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, η άφιξη του στρατάρχη Χάφταρ την Πέμπτη το βράδυ υπό άκρα μυστικότητα στην Αθήνα, χαρακτηρίζεται ως διπλωματική ρελάνς. 

Με τον Αρχηγό του Λιβυκού Εθνικού Στρατού Khalifa Haftar συζητήσαμε για την κατάσταση στην Λιβύη. Είναι πολύ θετική η ξεκάθαρη τοποθέτηση του κ. Haftar για την ακυρότητα του Μνημονίου Sarraj - Τουρκίας και η δέσμευσή του για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με την Ελλάδα. pic.twitter.com/iIOMYqPJrd

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) January 17, 2020

«Είμαστε φιλειρηνιστές. Ήρθαμε εδώ να συζητήσουμε για την ειρήνη», δήλωσε ο Λίβυος στρατάρχης, προσερχόμενος στη συνάντηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, που τον δέχθηκε στο γραφείο του στη Βουλή.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο στρατάρχης Χάφταρ στη συνάντησή του με τον κ. Μητσοτάκη κατήγγειλε τον αρνητικό παρεμβατικό ρόλο της Τουρκίας και δήλωσε ότι αμφότερα τα μνημόνια που υπέγραψε η Άγκυρα με την κυβέρνηση Σάρατζ είναι άκυρα, επειδή αντιβαίνουν το διεθνές δίκαιο και έχουν υπογραφεί από μια κυβέρνηση που δεν έχει την απαραίτητη νομιμοποίηση.

The General Commander of the Libyan National Army, Field Marshal Khalifa #Hafter, during his meeting with #Greek Prime Kyriakos Mitsotakis Mitsotakis and Foreign Minister Nikos Dendias.#Libya #LNA #HoR #libya_osmanlı_mezarlığıdır #حفتر_المجاهد_ينتصر #Berlin_conference #ليبيا pic.twitter.com/BmPUtfYbVf

— M.LNA (@LNA2019M) January 17, 2020

Ο πρωθυπουργός τόνισε την ανάγκη εξεύρεσης πολιτικής λύσης στην λιβυκή κρίση και παρότρυνε τον κ. Haftar να τηρήσει εποικοδομητική στάση στη Διάσκεψη του Βερολίνου. Υπογράμμισε ότι η κατάπαυση του πυρός είναι το αναγκαίο πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της ασφάλειας και την απομάκρυνση των μισθοφόρων, πράγμα που θα επιτρέψει την έναρξη της πολιτικής διαδικασίας επίλυσης.

Kυριάκος Μητσοτάκης και Χαλίφα Χαφτάρ την ώρα που τα φλας των φωτογράφων είχαν πάρει «φωτιά» συνομίλησαν για λίγο περί «ανέμων και υδάτων». Ο πρωθυπουργός θέλοντας να σπάσει τον πάγο ρώτησε τον Λίβυο στρατάρχη πώς του φαίνεται η Αθήνα, με τον τελευταίο να του απαντά «πολύ όμορφη. Έχω πολύ καιρό να έρθω. Περίπου 30 χρόνια».

Νωρίτερα ο στρατάρχης Χάφταρ είχε συνάντηση με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια.

Οι δύο άντρες είχαν και το βράδυ της Πέμπτης ιδιωτική συνάντηση σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Στη συνάντηση ήταν παρών και ο ναύαρχος Φαράζ αλ-Μαχντάουι. Ο στρατάρχης έφτασε υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας το βράδυ της Πέμπτης. 

Ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι «η Ελλάδα είναι έτοιμη να βοηθήσει την επόμενη μέρα στη Λιβύη, είτε με τη συμμετοχή στις δυνάμεις εκείνες, οι οποίες χρειάζονται για να υπάρξει η ανακωχή, είτε με τη συμμετοχή ελληνικών δυνάμεων στην ευρωπαϊκή επιχείρηση επιβολής του εμπάργκο των όπλων και της μεταφοράς μισθοφόρων στη Λιβύη».

Ο Νίκος Δένδιας υπογράμμισε πως η Ελλάδα αναμένει από τη Γερμανία να εκφράσει την κοινή ευρωπαϊκή θέση και να αναγνωρίσει την ακυρότητα και την ανυπαρξία των μνημονίων Τουρκίας- Λιβύης.

Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 2019 σε ό,τι αφορά τη «συμφωνία» Τουρκίας-Λιβύης παρέπεμψε ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, Ράινερ Μπρόιλ, και τόνισε ότι ενδεχόμενη αποστολή οπλισμένων στρατευμάτων στην Λιβύη -όπως προβλέπεται από τη «συμφωνία»- θα συνιστούσε παραβίαση του εμπάργκο όπλων.

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε λάβει σαφή θέση και βεβαίως η Γερμανία στηρίζει πλήρως αυτήν την απόφαση στο πλευρό της Ελλάδας», δήλωσε ο κ. Μπρόιλ, ενώ σε ερώτηση σχετικά με το εάν η παροχή στρατιωτικού υλικού από την Τουρκία προς την Λιβύη, όπως προβλέπεται από τη μεταξύ τους «συμφωνία», θα συνιστούσε παραβίαση του εμπάργκο όπλων, επισήμανε: «Η θέση μας για το εμπάργκο όπλων είναι σαφής. Δεν έχει αλλάξει κάτι με αυτήν τη συμφωνία. Δεν επιτρέπεται η εξαγωγή όπλων προς την Λιβύη. Αυτό επιτηρείται από τα Ηνωμένα Έθνη και σε αυτό το εμπάργκο συμπεριλαμβάνεται και η αποστολή διεθνών οπλισμένων στρατευμάτων. Η αποστολή διεθνών οπλισμένων στρατευμάτων παραβιάζει το εμπάργκο».

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε σήμερα με την καγκελάριο της Γερμανίας 'Ανγκελα Μέρκελ, εξέφρασε σύμφωνα με πληροφορίες, τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει προσκληθεί στη Διάσκεψη του Βερολίνου και την ανησυχία του για την κατάσταση στη Λιβύη, ιδίως όπως αυτή διαμορφώνεται μετά την υπογραφή των «άκυρων μνημονίων» μεταξύ Σάρατζ-Τουρκίας.

Η κ. Μέρκελ εξήγησε στον κ. Μητσοτάκη ότι η Διάσκεψη του Βερολίνου έχει ως στόχο να φέρει ειρήνη και σταθερότητα στη Λιβύη και δεν θα ασχοληθεί με θέματα θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, εκφράζοντας πάντως την πλήρη δέσμευσή της στις θέσεις της ΕΕ. Επίσης εξέφρασε επίσης την πλήρη στήριξή της στα Συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το Μνημόνιο Λιβύης-Τουρκίας για τις θαλάσσιες ζώνες.

Σημειώνεται ότι ο πρωθυπουργός το βράδυ της Πέμπτης προειδοποίησε ότι η Ελλάδα δεν θα συναινέσει σε πολιτική λύση στη Λιβύη αν δεν ανακληθεί η συμφωνία με την Τουρκία. «Θα βάλουμε βέτο», τόνισε.

«Η συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτή την Διάσκεψη για την Λιβύη δεν ήταν ποτέ θέμα», δήλωσε άλλωστε, νωρίτερα, ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, διευκρινίζοντας ότι αντικείμενο της Διάσκεψης δεν θα είναι οι «συμφωνίες» που υπέγραψε η Τουρκία με την Λιβύη, αλλά η προσπάθεια τερματισμού της στρατιωτικής αντιπαράθεσης στην Λιβύη, η οποία, όπως είπε, κινδυνεύει να εξελιχθεί σε πόλεμο ξένων δυνάμεων «δι' αντιπροσώπων».

Τα τουρκικά ΜΜΕ αναφερόμενα στην επίσκεψη του Χαφτάρ στην Ελλάδα, έκαναν λόγο για «πραξικοπηματία, ενώ ο Ερντογάν εκτίμησε πως ο στρατάρχης «δεν είναι άξιος εμπιστοσύνης», προσθέτοντας πως αναμένει να δει «τι θα πει στο Βερολίνο».

Την ίδια ώρα, για νέα γεώτρηση που θα αποκαλεστεί «Λευκωσία 1» που θα ξεκινήσει το τουρκικό γεωτρύπανο Γιαβούζ στις 17 Ιανουαρίου, έκανε λόγο ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ.

Ενώ ανεβαίνουν οι τόνοι στη διπλωματική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου, ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, δήλωσε μεταξύ άλλων, στη τηλεόραση του Σκάι ότι η Αθήνα είναι έτοιμη σε όλα τα επίπεδα τονίζοντας πως «αν η Τουρκία παραβιάσει την κυριαρχία μας, θα εξετάσουμε όλα τα σενάρια». Είπε χαρακτηριστικά ότι «δεν είμαστε πολεμοχαρείς, αλλά αν κριθεί απαραίτητο, θα αντιδράσουμε».

Η ΕΕ, ενώ είναι τρομοκρατημένη μπροστά στην πιθανότητα ενός νέου προσφυγικού ρεύματος και παρά το γεγονός πως αυτός ο φόβος έχει γίνει κριτήριο αντιμετώπισης των ζητημάτων με Τουρκία και Λιβύη, ίσως χρειαστεί να διευρύνει τις ανησυχίες της, γράφει το Bloomberg στο πρωινό του briefing, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για ένα πιθανό θερμό επεισόδιο μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας.

Στο μεταξύ, ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ, σε επιστολή του προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, εξέφρασε την υποστήριξή του στην ρωσική πρωτοβουλία για την διεξαγωγή ειρηνευτικών συνομιλιών για την Λιβύη στην Μόσχα, ανακοίνωσε η υπηρεσία τύπου του Κρεμλίνου, δημοσιοποιώντας το πλήρες κείμενο της επιστολής. Παράλληλα, αποκαλεί τον πρόεδρο Πούτιν «αγαπητό του φίλο» και αποδέχεται πρόταση του Ρώσου προέδρου να επισκεφθεί την Μόσχα για να συνεχίσει τον διάλογο που άρχισε.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν, συζήτησαν για την επικείμενη Διάσκεψη για την Λιβύη που θα πραγματοποιηθεί στο Βερολίνο στις 19 Ιανουαρίου.

Παράλληλα, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι θα μιλήσει με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν για την «άσχημη» κατάσταση στην Ιντλίμπ και ότι θα θέσει το θέμα κατά τη διεθνή διάσκεψη που είναι αφιερωμένη στην κατάσταση στη Λιβύη.

Η Τουρκία και η Ρωσία, οι σχέσεις των οποίων είχαν σημαδευτεί για πολύ καιρό από δυσπιστία, ενίσχυσαν τα τελευταία χρόνια τη συνεργασία τους για τη Συρία, και προσπαθούν να κάνουν το ίδιο στη Λιβύη, εδώ και αρκετές εβδομάδες. Έτσι, Ερντογάν και Πούτιν ανέλαβαν πρωτοβουλία για μια κατάπαυση του πυρός ανάμεσα στην κυβέρνηση της Τρίπολης, η οποία υποστηρίζεται από την Άγκυρα και αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ, και τις αντίπαλες δυνάμεις του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ που υποστηρίζεται από τη Μόσχα.

«Εάν υπάρξει κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να είναι έτοιμη να βοηθήσει στην εφαρμογή και παρακολούθηση της κατάπαυσης του πυρός, ενδεχομένως και με στρατιώτες, για παράδειγμα στο πλαίσιο κάποιας αποστολής της ΕΕ», δήλωσε ο ύπατος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. «Εμείς οι Ευρωπαίοι, έχουμε επιφορτιστεί από τα Ηνωμένα Έθνη να το εφαρμόσουμε. Στην πραγματικότητα, το εμπάργκο όπλων είναι αναποτελεσματικό, κανείς δεν ελέγχει εκεί οτιδήποτε», όπως είπε.