Έκθεση Βιβλίου στο Πεδίον Του Άρεως ή δεν θα κλάψει κανείς στο Facebook!

Μια βόλτα στο Πεδίον του Άρεως, στην Έκθεση Βιβλίου ήταν αρκετή για να μας δημιουργήσει συνειρμούς, νέους προβληματισμούς και αγωνίες.

Την εποχή που μια μέση τιμή βιβλίου έφτανε τις 500 δραχμές, οι περισσότεροι «βιβλιόφιλοι» έκαναν λόγο για απαράδεκτα ακριβά βιβλία. Επειδή, μάλιστα, οι βιβλιόφιλοι στον τόπο μας δεν είναι αμέτρητοι και η Ελλάδα δεν είναι και καμιά μεγάλη χώρα, κυρίως δε, επειδή γνωριζόμαστε μεταξύ μας, δεν είναι ανάγκη και να κοροϊδευόμαστε. Την ίδια

εποχή, ένα ποτήρι ουίσκι είχε ακριβώς την ίδια τιμή στα μπαρ των Εξαρχείων, όπου τα πνεύματα «ζυμώνονταν» με τα οινοπνεύματα.

Πάνω – κάτω όλοι αυτοί που το πρωί διαμαρτύρονταν για την ακρίβεια του βιβλίου, το βράδυ έπνιγαν την λύπη τους που δεν μπορούσαν να αγοράσουν ένα βιβλίο πίνοντας άνετα τρία με τέσσερα ουίσκι των 500 δρχ έκαστο! Η αλήθεια που απέφευγαν να παραδεχτούν κατά το πλείστον ή έλασσον, ήταν ότι γούσταραν το ουίσκι και τα μπαρ περισσότερε από τα βιβλία και τους συγγραφείς. Ουδέν το μεμπτόν.

Για την ακρίβεια, μάλλον το μεμπτόν είναι ότι προτιμούσαν να υποκρίνονται στον εαυτό τους παρά να παραδεχθούν ότι απλά δεν διάβαζαν βιβλία. Ποιός θα νοιαζόταν; Ωστόσο, η Μεταπολίτευση είχε
επιβάλει τα must της όπου ο νέος για να είναι ωραίος, έπρεπε να είναι αντισυμβατικός, αριστερός, διαβαστερός και αντικομφορμιστής. Ότι, δηλαδή, δεν ήταν κανένας τους στην πραγματικότητα! Έτσι, όλοι έκαναν χρήση των αναφαίρετων δικαιωμάτων τους να είναι ωραίοι, μορφωμένοι, αριστεροί και σε όλα μάγκες.

Δεν χρειαζόταν καμιά προσπάθεια. Όλα έγιναν δικαιώματα μέσα από την ιδεολογία. Αρκεί να δεχόσουν το ρόλο τού να είσαι κάποιος άλλος στην υπηρεσία μιας ανώτερης ιδέας που καταργούσε την ηλιθιότητα και άλλες ιδιαιτερότητες. Τα υπόλοιπα ήταν υποχρέωση του κράτους!

Έτσι μεγάλωσαν γενιές και γενιές με φρέσκα και θρεπτικά ιδεολογικά φούμαρα. Η αλήθεια «έλαμψε» λίγο καθυστερημένα – αρκετές δεκαετίες μετά. Για την ακρίβεια, αποκαλύφθηκαν τα κενά κελύφη, τα
άδεια κιβώτια και κασ(σ)ελάκια, τα αδειανά πουκάμισα… Τα χαμένα ράκη των «ψευδαισθήσεων» που διψούσαν για κόλαση.

Γνωρίζω αρκετούς «αναγνώστες» που δεν έχουν ανοίξει βιβλίο και έχουν πείσει τον εαυτό τους ότι είναι πολυδιαβασμένα άτομα. Μου φέρνουν στο νου έναν πονηρό συμμαθητή μου που από νωρίς είχε καταλάβει την ευαίσθητη μητρική φλέβα των γυναικών και εφεύρισκε κάθε τόσο και μια δυστυχία να τον κτυπά προκειμένου να διαλέξει ανάμεσα στο γυναικομάνι που συνωστιζόταν, ποια θα του εκφράσει τα στοργικά της αισθήματα και την βαθιά της κατανόηση στο …δράμα που περνούσε.

Η βόλτα, εκτός από τους συνειρμούς που πυροδότησε, επιβεβαίωσε για μιαν ακόμα φορά την παραδοξότητα «πολλά βιβλία, λίγοι αναγνώστες».

Το θέμα δεν είναι απλό όπως πιθανόν να φαίνεται. Από την άλλη, όταν μιλάμε για βιβλίο και αναγνώστες, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη για τι είδους βιβλία και για τι είδους αναγνώστες μιλάμε. Γιατί βιβλίο είναι και «Το νόημα της Ιστορίας» του Καρλ Λέβιτ, όπως και το «Οι περιπέτειες του Μπόμπ Σφουγγαράκη». Όπως και να το εξετάσει κανείς, το εκδοτικό τοπίο έχει αρκετές ομιχλώδεις περιοχές και δεν αποφεύγει τις υπερβολές.

Επιστρέφω στην έκθεση και σε μερικούς προβληματισμούς που μας υπενθύμισε. Σε σχέση με τον αριθμό των εκδοτικών οίκων, τους Έλληνες συγγραφείς υποστηρίζουν με σοβαρούς ή στοιχειώδεις όρους ελάχιστοι εκδότες. Δεν μιλώ για παρουσιάσεις σε χώρους τέχνης και πολιτισμού, ούτε για εκδότες που κοιτούν πρώτα αν έχει μεγάλο σόι ο συγγραφέας να πουλήσει το βιβλίο του. Έτσι, εκλέγονται οι βλαχοδήμαρχοι και υπό αυτές τις συνθήκες είναι δύσκολο να δημιουργηθούν συγγραφείς ή τέλος πάντων να δρομολογηθεί ένα υποτυπώδες πλαίσιο υποστήριξης της εθνικής λογοτεχνίας. Και κάτι τελευταίο: ο πολιτισμός δεν επιβάλλεται ούτε ιδεολογικά ούτε με επιχορηγήσεις και λοιπές
πολιτιστικές φανφάρες.

Το ερώτημα είναι αν μια κατ’ εξοχήν αντιπνευματικη κοινωνία μπορεί να δημιουργήσει πνευματική παράδοση. Αν ναι, ας μιλήσουμε ελεύθερα – αλλιώς δεν χάλασε κι ο κόσμος! Δεν θα κλάψει κανείς στο Facebook!

Διαβάστε επίσης:

Το ερώτημα του Άμλετ για τον ΣΥΡΙΖΑ και το τρίπτυχο που κρίνει τις μάχες ηγεσίας

Φωτιές: Ευκαιριακή και αποσπασματική η εφαρμογή των ορθών πρακτικών διαχείρισης των έγγειων πόρων

Εμπρηστής η πολιτική της μούφα «πράσινης» μετάβασης!