Μόνιμες παρεμβάσεις σε «κινούμενη άμμο»

Ένα νέο αφήγημα, αυτό των μόνιμων μέτρων ενίσχυσης του εισοδήματος των πολιτών, προωθεί το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση, καθώς σταδιακά τα οριζόντια μέτρα ελάφρυνσης από την ακρίβεια αποσύρονται ή περικόπτονται και η πολιτική για τα μέτρα αυτά αλλάζει, κάνοντάς τα απολύτως στοχευμένα και μόνο για τα πολύ ευάλωτα νοικοκυριά.

Το τέλος της… κεϋνσιανού τύπου επεκτατικής εισοδηματικής πολιτικής του προηγούμενου διαστήματος κήρυξε και επισήμως ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξη που έδωσε στον τηλεοπτικό σταθμό Alpha, απ’

όπου περιέγραψε τη νέα «κατάσταση των πραγμάτων» (για να παραφράσουμε λίγο τον Βιμ Βέντερς…), καθώς είπε ότι:

«Υπάρχουν δύο προσεγγίσεις για το θέμα της ακρίβειας: η μία είναι η προσέγγιση των προσωρινών μέτρων στήριξης, όπως το “Market Pass”, που δίνουν μια ανακούφιση στο πρόβλημα αλλά δεν το λύνουν. Και η δεύτερη, πιο δομική λύση, έχει να κάνει με τις μόνιμες αυξήσεις των μισθών και του διαθέσιμου εισοδήματος, αλλά και με τα μέτρα σωστής λειτουργίας της αγοράς – παρεμβάσεις οι οποίες θα είναι εδώ και όταν η ακρίβεια θα υποχωρήσει».

Μόνιμα μέτρα

Όσον αφορά δε τα προσωρινά μέτρα ελάφρυνσης, κι εκεί ο πρωθυπουργός ήταν σαφής:

«Υπάρχουν συμπολίτες μας σήμερα οι οποίοι πραγματικά τα βγάζουν πέρα πολύ δύσκολα. Κι εγώ δεσμεύομαι ότι θα ξύσω τον πάτο του βαρελιού ώστε αυτοί οι συμπολίτες μας, που όντως δεν έχουν κανένα απόθεμα και καμία άλλη δυνατότητα στήριξης, να μπορέσω να κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου, βλέποντας και την εξέλιξη του προϋπολογισμού έως το τέλος του χρόνου, για να δω αν μπορούμε να κάνουμε κάτι παραπάνω να τους βοηθήσουμε».

Εν ολίγοις: μέτρα ελάφρυνσης μόνο για τους ευάλωτους, και πάντα εντός του αυστηρού δημοσιονομικού πλαισίου που θέτει η κυβέρνηση, τόσο για την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος που ζητά η Ε.Ε. όσο και για τη «συνετή δημοσιονομική πολιτική» που απαιτούν οι οίκοι αξιολόγησης για την επενδυτική βαθμίδα.

Ποια είναι, όμως, αυτά τα μόνιμα μέτρα ενίσχυσης του εισοδήματος, για τα οποία μιλά ο πρωθυπουργός; Ο ίδιος τα περιέγραψε ως εξής:

● Έκτακτη στήριξη για μεγάλο αριθμό συνταξιούχων τα Χριστούγεννα.

● Αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.

● Αυξήσεις για τους δημοσίους υπαλλήλους από 1.1.2024.

● Αύξηση για τους συνταξιούχους που θα ξεπεράσει το 3%, επίσης από 1.1.2024.

● Αύξηση στον κατώτατο μισθό, την 1η Απριλίου.

Στα παραπάνω, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προσθέτει κι άλλα τρία μέτρα:

● Άρση του παγώματος των τριετιών στους μισθωτούς.

● Αύξηση του αφορολόγητου για οικογένειες με παιδιά.

● Τέλος στην καταβολή από εργαζόμενους συνταξιούχους του 30% των απολαβών τους.

Το νέο αφήγημα

Σύμφωνα, λοιπόν, με την κυβέρνηση, τα μέτρα αυτά, σε συνδυασμό και με τις φοροαπαλλαγές και φοροελαφρύνσεις που θεσμοθετήθηκαν κατά την προηγούμενη θητεία της, αλλά και την καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας, έχουν φέρει αποτέλεσμα:

«Έχει αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημα και με βάση και τα επίσημα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί και που προκύπτει και λόγω των αυξήσεων του κατώτατου μισθού, του μέσου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, τώρα τις νέες αυξήσεις που έρχονται στον δημόσιο τομέα, η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος συνυπολογίζει και τις επιπτώσεις της πληθωριστικής κρίσης. Άρα, είμαστε σε μια τροχιά αύξησης του εισοδήματος των πολιτών και γι’ αυτό και επιμένουμε στις μόνιμες παρεμβάσεις», όπως είπε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης.

Αυτή είναι η εικόνα – το αφήγημα – που αναπτύσσει η κυβέρνηση στη συγκεκριμένη συγκυρία και χωρίς ακόμα να υπάρχει ακριβές μέγεθος για το κόστος των καταστροφών που προκάλεσαν οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες του προηγούμενου διαστήματος, κόστος που το μεγαλύτερο μέρος του θα κληθεί να «σηκώσει» ο προϋπολογισμός.

Ταυτόχρονα επιμένει και στην αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, με τον Μαρινάκη να υπογραμμίζει ότι «και συνεπείς είμαστε και το καλύτερο δυνατό κάνουμε για τους πολίτες και τις πολλές κρίσεις που αντιμετωπίζουν και, ταυτόχρονα, δεν διακινδυνεύουμε τους στόχους της χώρας μας και δεν υποθηκεύουμε τις επόμενες γενιές».

Ωστόσο, η εικόνα αυτή μοιάζει να απέχει αρκετά από την πραγματικότητα την οποία βιώνουν καθημερινά οι πολίτες και η οποία συνεχίζει να «δαγκώνει» το πορτοφόλι τους, χωρίς να ασχολείται με μόνιμα ή προσωρινά μέτρα ελάφρυνσης.

Υπενθυμίζεται ότι, με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, τον περασμένο Αύγουστο ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 2,7% σε σχέση με το 2,5% του Ιουλίου. Τα ίδια στοιχεία έδειξαν ότι, ενώ υπήρξε αποκλιμάκωση στις τιμές του ρεύματος, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα – δηλαδή, σε μια ανελαστική δαπάνη για όλα τα νοικοκυριά – αυξήθηκε κατά 10,7%, ενώ ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι η τιμή του ελαιολάδου έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 60% μέσα σε 6 μήνες.

Δραματική μείωση αγοραστικής δύναμης

Κάπου εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το Datadicto του Libre Mercado, που αξιοποιεί στοιχεία της Eurostat (https://www.libremercado.com/2023-09-27/graficos-para-el-desaliento-los-espanoles-son-mas-pobres-que-hace-20-anos-7052796/), η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων το 2022 ήταν μειωμένη κατά 18,2% σε σχέση με το 2000, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη μείωση μεταξύ των χωρών – μελών της Ε.Ε. (στην Ιταλία μειώθηκε κατά 2,2% και στην Ισπανία κατά 0,7%, ενώ σε όλες τις υπόλοιπες χώρες κατέγραψε αύξηση, με τη μεγαλύτερη στη Λετονία, σχεδόν κατά 191%).

Αυτό σημειώνεται σε μια περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση είχε σε πλήρη ανάπτυξη μέτρα ανακούφισης των πολιτών από την ακρίβεια, όπως το «market pass», τις επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ενέργειας, επιδοτήσεις στα καύσιμα, κ.λπ., αλλά και είχε ήδη προχωρήσει σε παρεμβάσεις που μείωναν τα φορολογικά βάρη, εφαρμόζοντας τις προεκλογικές της δεσμεύσεις για άρσεις των «αδικιών» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ.ΕΛΛ.

Στην ίδια έρευνα σημειώνεται ότι στην Ελλάδα οι μισθοί αυξήθηκαν από το 2000 έως το 2022 κατά 26,5%, αλλά μέσα στο ίδιο διάστημα αυξήθηκαν κατά 54,7% και οι τιμές. Επίσης υπογραμμίζεται ότι κατά την τριετία 2019-2022 στην Ελλάδα καταγράφηκε η δεύτερη μικρότερη αύξηση μισθών (1,7%), υψηλότερη μόνο από τη Μάλτα, όπου υπήρξε μείωση κατά 2,4%.

Ταυτόχρονα, παρά τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης για αυστηρούς έλεγχους στην αγορά και πάταξη της αισχροκέρδειας – ο Μητσοτάκης στον Alpha δήλωσε ότι «δεν διστάσαμε να τα βάλουμε με μεγάλους. Να επιβάλουμε πολύ βαριά πρόστιμα σε μεγάλες εταιρείες, (σ.σ.: τα οποία) βεβαίως και πληρώθηκαν» –, οι ενώσεις καταναλωτών επισημαίνουν ότι «η ασυδοσία είναι τέτοια στην αγορά, ώστε κανένας μηχανισμός δεν μπορεί να ελέγξει, ούτε τις τεχνητές ελλείψεις, ούτε τις αδικαιολόγητες αυξήσεις σε όλα τα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης και στα τρόφιμα», όπως δήλωσε στο TV Star o πρόεδρος της Ένωσης Καταναλωτών Εργαζομένων Ελλάδας Απόστολος Ραυτόπουλος.

Από την πλευρά του, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή, ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας δήλωσε ότι «ζητάμε από τα σούπερ μάρκετ και τους προμηθευτές να μειώσουν τις τιμές, όχι απλώς να τις κρατήσουν σταθερές» προσθέτοντας ότι οι έλεγχοι συνεχίζονται και τα πρόστιμα επιβάλλονται σε όποιον αισχροκερδεί.

Το… ζητηματάκι της φοροδιαφυγής

Και μέσα σε όλα, η απολύτως λογική επιδίωξη της κυβέρνησης, να καταπολεμήσει τη φοροδιαφυγή και να διευρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο τη φορολογική βάση, αναμένεται να προκαλέσει νέους τριγμούς και δυσφορία σε μεγάλα τμήματα των πολιτών.

Για την ιστορία, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο ζήτημα στη συνέντευξή του στον Alpha λέγοντας ότι «έχουμε μία πολύ αναλυτική και καλά δουλεμένη στρατηγική για το πώς θα την περιορίσουμε. Προσέξτε, δεν λέω ποτέ θα τη μηδενίσουμε, διότι καμία χώρα δεν έχει μηδενίσει τη φοροδιαφυγή. Αλλά γνωρίζουμε πια, με μεγάλους βαθμούς σιγουριάς, πού βρίσκονται οι εστίες φοροδιαφυγής και τι πρέπει να κάνουμε για να τις εντοπίσουμε και να ζητήσουμε από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να κάνουν το προφανές: να πληρώσουν το φόρο που τους αναλογεί για τα κέρδη τα οποία παράγουν».

Απολύτως λογικό, θα πει κάποιος, ωστόσο κάπου εδώ υπάρχει ένα… ζητηματάκι, καθώς ο Μητσοτάκης και συνολικά η κυβέρνηση έδειξαν εξαρχής ως εστία της φοροδιαφυγής τους ελεύθερους επαγγελματίες, λέγοντας ότι δηλώνουν πολύ χαμηλά εισοδήματα, παρά το γεγονός ότι κάνουν υψηλούς τζίρους και, ουσιαστικά «φωτογραφίζοντάς» τους ως τον βασικό στόχο των μέτρων.

Το… ζητηματάκι το οποίο αναφέρθηκε πιο πάνω είναι ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι ίσως το μεγαλύτερο τμήμα της «μεσαίας τάξης», στην ενίσχυση της οποίας… ομνύει από την αρχή της διακυβέρνησης της χώρας ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση.

Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να συμπιέσει άλλο τα εισοδήματα των μισθωτών και των συνταξιούχων, οπότε είναι απολύτως λογικό να αναζητήσει έσοδα από εκεί που φαίνεται ότι υπάρχουν και διαφεύγουν της τσιμπίδας της ΑΑΔΕ. Ωστόσο, πολιτικά μια σύγκρουση με τους ελεύθερους επαγγελματίες ίσως είναι πολύ οδυνηρή για την κυβέρνηση, οπότε για την ώρα περιοριζόμαστε στην εκδήλωση προθέσεων και αναμένεται να φανεί πόσο αποφασισμένη είναι να κάνει τομές και συγκρούσεις.

Διαβάστε επίσης:

Το «αντίο» του Στέφανου Κασσελάκη στον Γιάννη Ιωαννίδη: «Θρύλος που έπαιζε από τον πάγκο» – Η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ

Μητσοτάκης για Γιάννη Ιωαννίδη: «Έβαλε τη δική του σφραγίδα στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ»

Αυτοδιοικητικές εκλογές 2023: Οι 13 Περιφέρειες και το άγχος του Μητσοτάκη