«Θα πέσει μαύρο» και άλλες κλασικές εκφράσεις των εκλογών
Η «ψήφος», το «θα πέσει μαύρο που θα πάει σύννεφο», «τα κουκιά» που βγαίνουν ή δεν βγαίνουν, τα «δαγκωτά» ψηφοδέλτια είναι οι πιο συνήθεις εκφράσεις που ανασύρονται στην καθημερινότητα στο στόμα των ψηφοφόρων σε περιόδους εκλογών.
Έτσι, δεν υπάρχει εκλογική αναμέτρηση που να μην είναι διανθισμένη από αυτές τις παράξενες εκφράσεις, όπου τα κουκιά δεν παραπέμπουν σε συνταγές μαγειρικής αλλά σε ψήφους, ούτε το μαύρισμα σε ηλιοθεραπεία αλλά σε καταψήφιση και αποδοκιμασία, πολύ περισσότερο το «δάγκωμα»
Τα κουκιά έχουν μεγάλη παροιμιακή και λαογραφική βαρύτητα. Έτσι, εκτός από φαγητό – χρησιμοποιούνται σε πολλές νόστιμες συνταγές –, συνηθίζουμε να τα… θυμόμαστε στις εκλογικές περιόδους ή σε περιπτώσεις ψηφοφορίας. Ποιος δεν έχει χρησιμοποιήσει την έκφραση «δεν βγαίνουν τα κουκιά…» ή το «είναι κουκιά μετρημένα!» όταν πρόκειται για μια σίγουρη ψηφοφορία που προδικάζει το αποτέλεσμα.
Το «κουκί» ταυτίζεται με την ψήφο από τον 19ο αιώνα και η έκφραση πρέπει να χρωστά την προέλευσή της στα σφαιρίδια με τα οποία, όπως ξέρουμε, γινόταν τότε η ψηφοφορία. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι στην αρχαία Ελλάδα, στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, στη Γαλλική Επανάσταση, ακόμα και στο παλάτι του Μπάκιγχαμ και στον νέο κόσμο (Μασαχουσέτη), τα κουκιά αποτελούσαν τους κλήρους, δηλαδή τα ψηφοδέλτια.
Στην αρχαία Ελλάδα και την αρχαία Ρώμη τα ξερά κουκιά που μαύριζαν εξέφραζαν διαφωνία και τα χλωρά, που ήταν λευκά, σήμαιναν συγκατάθεση. Θυμίζουμε ότι η έκφραση «τα κουκιά δεν βγαίνουν» άρεσε – και τη χρησιμοποιούσε συχνά – στον αείμνηστο πρώην γ.γ. του ΚΚΕ Χαρίλαο Φλωράκη…
Δημοσιογράφοι προς Φλωράκη : – Θα στηρίξετε την επιλογή του κυρίου Παπανδρέου για Πρόεδρο Δημοκρατίας;
– Ακούστε. Τα κουκιά δεν βγαίνουν, οπότε δεν έχει νόημα το ερώτημά σας.
Η έκφραση «δαγκωτό», κάθε άλλο παρά σχετίζεται με τον αναποφάσιστο ψηφοφόρο. Αντίθετα, εκφράζει κατά τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο την ειλημμένη απόφαση η οποία δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας. Η «δαγκωτή ψήφος» είναι μια κατά κυριολεξία έκφραση, που προφανώς δεν σημαίνει ότι… δαγκώνουμε το ψηφοδέλτιο.
Αν και οι Βαυαροί είχαν εισαγάγει ήδη από το 1833 το ψηφοδέλτιο που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 1834 στις δημοτικές εκλογές του νομού Αργολιδοκορινθίας, ένα λευκό χαρτί πάνω στο οποίο ο ψηφοφόρος καλούνταν να γράψει το όνομα του υποψηφίου που προτιμούσε. Το Σύνταγμα του 1864 κατάργησε αυτόν τον τρόπο ψηφοφορίας καθώς οι Έλληνες ήταν στη συντριπτική τους πλειονότητα αναλφάβητοι. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γίνεται εκτεταμένη νοθεία καθώς μεσολαβούσαν καλαμαράδες που μπορούσαν να γράψουν όποιο όνομα ήθελαν στο ψηφοδέλτιο, δίχως ο ψηφοφόρος να έχει τη δυνατότητα ελέγχου.
Το γνωστό μας σφαιρίδιο, δηλαδή ένας μικρός μολυβένιος βώλος, εισήχθη στη διαδικασία της ψηφοφορίας έπειτα από εισήγηση των Επτανησίων βουλευτών, με το σκεπτικό ότι ήταν το «καταλληλότερο εις τα αναπτυγμένα έθνη, τα έχοντα ηθικήν καλυτέραν, σέβας προς τους νόμους και την δημοτικήν παιδείαν διακεχυμένην και εις το ευτελέστατον χωρίον».
Το σφαιρίδιο ήδη το χρησιμοποιούσαν στο Ιόνιο κράτος και είχε τις ρίζες του στην περίοδο της Ενετοκρατίας. Ωστόσο, η συνταγματική κατοχύρωση τής διά σφαιριδίων ψηφοφορίας είχε σκοπό τη διασφάλιση της μυστικότητας, του «απορρήτου της ψήφου» και τη διασφάλιση της θέλησης των αναλφάβητων ψηφοφόρων από τη χειραγωγία των κομματαρχών.
Οι πρώτες εθνικές εκλογές με σφαιρίδιο έγιναν το 1865 (14-17 Μαΐου), με νικητή τον Μεσσήνιο πολιτικό Αλέξανδρο Κουμουνδούρο. Η διαδικασία της ψηφοφορίας με σφαιρίδιο ήταν χρονοβόρα.
Ορισμένοι ψηφοφόροι συνήθιζαν να δαγκώνουν το μολυβένιο αυτό σφαιρίδιο αφήνοντας τα ίχνη της οδοντοστοιχίας τους ως σημάδι πίστης και προσήλωσης στον εκλεκτό τους υποψήφιο. Εξ ου και σήμερα η «δαγκωτή» ψήφος («το έριξα δαγκωτό») σημαίνει τη φανατική και παθιασμένη ψήφο!
Γ. Θα πέσει μαύροΣτη συνέχεια της πιο πάνω εκλογικής διαδικασίας η κάθε κάλπη χωριζόταν εσωτερικά σε δύο μέρη που αντιστοιχούσαν, εξωτερικά, σε δύο χρώματα: το άσπρο εξέφραζε τη θετική ψήφο και το μαύρο την αρνητική ψήφο. Ο σφαιροδότης φώναζε δυνατά το όνομα του υποψήφιου και ο ψηφοφόρος έριχνε το σφαιρίδιο μέσα από έναν σωλήνα στη μεριά που επιθυμούσε.
Σε περίπτωση που ο ψηφοφόρος ήθελε να καταψηφίσει έναν υποψήφιο έριχνε το σφαιρίδιο στη μαύρη πλευρά της κάλπης, εξ’ ου και οι δημοφιλείς εκφράσεις «μαύρο που έχει να φάει», «θα τον μαυρίσω», «τον μαύρισα» κ.λπ. Αντιθέτως, όταν ήθελε να τον υπερψηφίσει έριχνε το σφαιρίδιο στην άσπρη πλευρά της κάλπης.
Λεξικό της κοινής νεοελληνικής:ψήφος η [psífos] Ο35 : α.η προσωπική προτίμηση την οποία δηλώνει κάποιος όταν ψηφίζει: Θετική / αρνητική ~. Λευκή ~, που δηλώνει μια ουδέτερη στάση. ~ εμπιστοσύνης / ανοχής*. Kαταδικαστική / αθωωτική / απαλλακτική ~. Σε περίπτωση ισοψηφίας, η ~ του προέδρου λογαριάζεται διπλή. Δίνω την ψήφο μου σε κπ., τον ψηφίζω. Πόσες ψήφους πήρε;, πόσοι τον ψήφισαν; Οι συμπατριώτες του τον τίμησαν με την ψήφο τους, τον εξέλεξαν για κάποιο δημόσιο αξίωμα. || Δικαίωμα ψήφου, το έννομο δικαίωμα κάποιου να ψηφίζει, να συμμετέχει σε ψηφοφορία· (πρβ. δικαίωμα του εκλέγειν, εκλογικό δικαίωμα): Δικαίωμα ψήφου έχουν μόνο τα τακτικά μέλη του συλλόγου. || (προφ.) το δικαίωμα ψήφου: Πότε δόθηκε για πρώτη φορά ~ στις γυναίκες; || H θεωρία της χαμένης ψήφου, η άποψη ότι πρέπει κανείς να ψηφίζει αυτόν που έχει δυνατότητα εκλογής και όχι αυτόν που πραγματικά προτιμά. β. το μέσο με το οποίο δηλώνει κάποιος την προτίμησή του, όταν ψηφίζει· (πρβ. ψηφοδέλτιο): Έγκυρη / άκυρη ~. Kαταμέτρηση / διαλογή ψήφων. Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν για ψήφους όστρακα, κομμάτια από κεραμίδι κτλ. Εκλέχτηκε βουλευτής με χίλιες ψήφους διαφορά. Πού θα ρίξεις την ψήφο σου;, τι ή ποιον θα ψηφίσεις; || (έκφρ.) προς άγραν* ψήφων.
[λόγ. < αρχ. ψῆφος, ἡ χαλίκι για μέτρημα, χαλίκι για ψήφιση]
ψήφος ο [psífos] Ο18 : (προφ., λαϊκότρ.) η ψήφος.
[μσν.(;) ψήφος, ο < ψήφος, η μεταπλ. σε αρσ. κατά τα άλλα αρσ. σε -ος]
Διαβάστε επίσης
Γιατί ο Μητσοτάκης επιμένει να ζητά ευμεγέθη Κοινοβουλευτική Ομάδα στην επόμενη Βουλή
Μικρή η ανταπόκριση στη ρύθμιση χρεών
Το «παρών» του Αλέξη Τσίπρα για την επόμενη μέρα
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Φως στο Τούνελ: Αποκάλυψη σοκ για το έγκλημα στην Κω
- «Δεν ξέρεις πόσο το χάρηκα που πάτωσε ο Τσίπρας»! Γράφει ο Δημ. Κωνσταντακόπουλος
- Δολοφονία στην Κω: Εντοπίστηκε η κάρτα SIM της Αναστάζια
- «Ξέφυγε» ο Πριγκόζιν καλεί σε εξέγερση: Έχουμε νεκρούς, ο ρωσικός στρατός μας βομβάρδισε - Μόσχα: Προβοκάτσια
- Το «γκάλοπ των γκάλοπ» στην ΕΡΤ: Η επτακομματική Βουλή το πιθανότερο σενάριο – Αναλυτικά τα στοιχεία
- Καβάλα: Άνοιξαν τα στόματα για την αδικοχαμένη κτηνοτρόφο - Νέες αποκαλύψεις
- Κως: Σοκαριστική αποκάλυψη - Ο 32χρονος είχε κόψει τα δάχτυλα της Αναστάζια
- Tα ζώδια του Σαββάτου 23 Ιουνίου
- Εκλογές 2023: Από 34,7% έως 41,6% η ΝΔ, από 16% έως 18,2% ο ΣΥΡΙΖΑ στο «poll of polls»
- Αναβρασμός στη Ρωσία: Ορκίζεται εκδίκηση ο Πριγκόζιν – Ποινική έρευνα εις βάρος του από την FSB
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Το Ποντικι
- Η θάλασσα των παιδιών…
- Ευρωπαϊκοί αγώνες: Οκτώ μετάλλια για την Ελλάδα
- Ιταλία: Πλοίο με 50 μετανάστες πλέει ακυβέρνητο σε διεθνή χωρικά ύδατα στην κεντρική Μεσόγειο
- Χάος στη Ρωσία: Ο Πριγκόζιν υποκινεί εμφύλιο – Η FSB ζητεί από τους μαχητές του να τον συλλάβουν – Γιατί «κλωτσάει» ο αρχηγός της Wagner
- Πώς το καθεστώς Όρμπαν «χτίζει» το βαθύ κράτος στον τομέα του πολιτισμού
- «Θα πέσει μαύρο» και άλλες κλασικές εκφράσεις των εκλογών
- Τσίπρας: Κάθε προοδευτική ψήφος που δεν πάει στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι ψήφος κερδισμένη για τον Μητσοτάκη
- Πέθανε ο Γιώργος Ανδρεάδης, πρώην αντιπρόεδρος της παγκόσμιας ομοσπονδίας ιστιοπλοΐας
- «O σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι» του Μάριους Φον Μάγιενμπουργκ
- Στον ανήφορο το δημόσιο χρέος
- Τελευταία Νέα Το Ποντικι
- «Θα πέσει μαύρο» και άλλες κλασικές εκφράσεις των εκλογών
- Η θάλασσα των παιδιών…
- «O σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι» του Μάριους Φον Μάγιενμπουργκ
- Στον ανήφορο το δημόσιο χρέος
- Πώς το καθεστώς Όρμπαν «χτίζει» το βαθύ κράτος στον τομέα του πολιτισμού
- Ευρωπαϊκοί αγώνες: Οκτώ μετάλλια για την Ελλάδα
- Ιταλία: Πλοίο με 50 μετανάστες πλέει ακυβέρνητο σε διεθνή χωρικά ύδατα στην κεντρική Μεσόγειο
- Χάος στη Ρωσία: Ο Πριγκόζιν υποκινεί εμφύλιο – Η FSB ζητεί από τους μαχητές του να τον συλλάβουν – Γιατί «κλωτσάει» ο αρχηγός της Wagner
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Εκλογές 2023: Πότε θα βγουν τα αποτελέσματα
- Ουκρανία: Νέες πυραυλικές επιθέσεις της Ρωσίας – Υπάρχουν «θύματα και ζημιές»
- Το Chaos του Σπύρου Πανόπουλου θύμα αντιγραφής από την Porsche!
- Κορονοϊός: Που θα γίνουν δωρεάν rapid test το Σάββατο 24/6
- Εορτολόγιο 24 Ιουνίου: Ποιοι γιορτάζουν σήμερα
- Ρωσία: Ο πρόεδρος Πούτιν ενημερώνεται συνεχώς για τις εξελίξεις από τις υπηρεσίες ασφαλείας
- “Σφήνα” Μάριου Ηλιόπουλου στην εξαγορά της ΑΝΕΚ από Attica
- Ρωσία: Προς μετωπική σύγκρουση Wagner και στρατός