Βιβλίο: Με το EURO και στο ποδόσφαιρο!

Αντώνης Καρπετόπουλος

Δυσκολότερο από ένα Μουντιάλ – EURO. Τα 60 χρόνια μιας ευρωπαϊκής ιστορίας

Εκδόσεις: Παπαδόπουλος

Σελ.: 416

Αυτός που θα μπορούσε να απαντήσει στο ερώτημα τι είναι εκείνο που κάνει όλη την κοινωνία των ποδοσφαιρόφιλων να ομνύουν στην ίδια φανέλα για μια ζωή θα έχει λύσει μάλλον ένα από τα μεγαλύτερα αινίγματα στον κόσμο.

Τι είναι εκείνο ή εκείνα που κάνουν τους οπαδούς μιας ομάδας να αλλάζουν θρησκεία, πατρίδα, οικογένεια αλλά ποτέ ομάδα; Τι είναι αυτό που τους κάνει, χάνουν

– κερδίζουν, να τρελαίνονται με τη φανέλα της ομάδος τους, να λιγώνεται η καρδιά τους καθώς τραγουδούν τον ύμνο της και να νιώθουν την ύπαρξή τους να παίρνει φωτιά στα τσιμέντα της κερκίδας;

Στο ποδόσφαιρο δεν εξηγούνται όλα και η απάντηση σε ορισμένα φορτικά ερωτήματα τύπου «μα τι βρίσκετε στο ποδόσφαιρο;», «πώς μπορείτε και βλέπετε αυτούς που κυνηγούν σαν αφιονισμένοι ένα τόπι;», είναι απλώς «γιατί γουστάρω!»… Κι αυτό το «γουστάρω» κρύβει την πιο αναρχική μεταφυσική προ και μετά Πλάτωνα. Δεν υπάρχει λόγος που γίνεται κανείς Παναθηναϊκός ή Ολυμπιακός, Άρης ή ΠΑΟΚ. Μπορεί βεβαίως να βρούμε πολλούς λόγους, ωστόσο, ο βασικός εμπεριέχεται στο «γιατί έτσι!» που τα αποδέχεται όλα και ταυτόχρονα τα αρνείται όλα – κι αυτό έχει να κάνει με το ότι στο ποδόσφαιρο μπορούν να συμβούν όλα. Γι’ αυτό και οι κοινωνιολογικές πλαγιοκοπήσεις των θεωρητικών του ποδόσφαιρου που προσφέρουν ετοιματζίδικες σοφίες κάνοντας λόγο «περί λαϊκού αθλήματος», «θεάτρου των φτωχών» κ.λπ. μοιάζουν με στραβοκλωτσιές που στοχεύουν περιστέρια.

Από τις πιο πεινασμένες έως τις πιο χορτάτες χώρες το ποδόσφαιρο λατρεύεται εξίσου και το ετερόκλητο κοινό του δεν αναγνωρίζει στην κερκίδα λαϊκό και διανοούμενο, φτωχό ή πλούσιο. Το σημαντικότερο από όλα είναι ότι στο ποδόσφαιρο όλοι μιλούν την ίδια ακατάληπτη γλώσσα του παραληρήματος: πολιτικοί και οραματιστές, υπνωτιστές και διανοούμενοι, τέρατα λογικής και παλαβιάρηδες, ξεβράκωτοι και καλοντυμένοι. Όλοι – από τις αφράτες ξαπλώστρες των vip μέχρι τους σκαρφαλωμένους σε στύλους θεατές – έχουν τα ίδια μάτια και την ίδια ψυχή: μια ντρίπλα που στέλνει τον αντίπαλο να φάει γρασίδι τους εκτοξεύει στα ουράνια, όπως ακριβώς ένα λάθος σφύριγμα τους στέλνει στα τάρταρα βρίζοντας κι απειλώντας θεούς και δαίμονες!

Τρεξίματα, σπρωξίματα, κλωτσιές, κεφαλιές, αγκωνιές και φτυσίματα ξυπνούν αρχέγονες χαρές, που μας μεταφέρουν στην παιδική ηλικία της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό και το ποδόσφαιρο είναι παγκόσμιο: μας βυθίζει (ανώδυνα) στην κρυφή γοητεία της σύγκρουσης!

Ο Διακογιάννης, άνθρωπος με ευρεία κουλτούρα, ήταν ο πρώτος αν δεν κάνω λάθος που προσπάθησε να βγάλει το ποδόσφαιρο έξω από το γήπεδο. Μετά τον Διακογιάννη ακολούθησε μια γενιά αθλητικών δημοσιογράφων που είχαν ήδη ένα παράδειγμα να μετρηθούν. Ο Διακογιάννης στην τηλεόραση μοίραζε τον αγώνα στο αυτί και στο μάτι και πάντα έβρισκε μια ευκαιρία για μικρές αποδράσεις εκτός γηπέδου. Η γενιά που τον διαδέχτηκε διέθετε άλλα μέσα. Έτσι, σε κάθε ποδοσφαιρικό ματς μαθαίναμε για τα γενέθλια του κάθε παίκτη, για το κούρεμά του, τα τατουάζ του, την κολόνια του. Η ευκολία της πληροφόρησης έφερε και μια λογοδιάρροια η οποία ξεστράτιζε από τα ποδοσφαιρικά ήθη ή καινοτομούσε προς το χειρότερο. Όχι βεβαίως πάντα. Σ’ αυτήν την κατηγορία εκείνων που γλύτωσαν αποκτώντας το προσωπικό τους στυλ ανήκει και ο Αντώνης Καρπετόπουλος, που απέκτησε τη δική του, αναγνωρίσιμη ταυτότητα.

Το να μετακομίσεις από τη μικρή οθόνη και το γράψιμο στην εφημερίδα, όπου όλα εντάσσονται σε μια εφήμερη συνθήκη, στις σελίδες ενός βιβλίου, που φεύγει από τα δικά σου χέρια μια για πάντα και γίνεται βιβλίο του αναγνώστη που μπορεί να γυρίσει σελίδα, να υπογραμμίσει μια λοξάδα, να σε εξελέγξει ενδελεχώς, με δυο λόγια, να σε «κρατά στο χέρι», είναι ένα μεγάλο βήμα.

Το βιβλίο αυτό επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στα τελευταία 60 χρόνια της ιστορίας του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου με έναν τίτλο εντελώς προβοκατόρικο: «Δυσκολότερο από ένα Μουντιάλ – EURO -Τα 60 χρόνια μιας ευρωπαϊκής ιστορίας». Η εντέχνως πλάγια κρίση στον τίτλο δεν μας αφήνει ερωτήματα: EURO και ξερό ψωμί! Μέσα από γνωστές και περισσότερες άγνωστες λεπτομέρειες το ποδόσφαιρο συνδέεται με την πολιτική και τη διπλωματία, τις διακρατικές σχέσεις και τους πολέμους, τη λογοτεχνία και την ιστορία, τις μικρές και μεγάλες απάτες, τις πλάνες και τις ονειροπολήσεις, την παντοτινή ελπίδα της ανατροπής όπου όλα γίνεται ν’ αλλάξουν ακόμα και την τελευταία στιγμή και ναι, είναι δυνατόν να αλλάξει το σε βάρος μας αποτέλεσμα στη ζωή! Το ποδόσφαιρο «ευθύνεται» για όλες εκείνες τις μοναδικές αποδράσεις από τη μιζέρια της καθημερινότητας που προσφέρει σε αμέτρητα εκατομμύρια θεατές.

Ο συγγραφέας έρχεται αντιμέτωπος με ένα τεράστιο υλικό, το οποίο όχι μόνο καλείται να τιθασεύσει αλλά, κυρίως, να βρει έναν τρόπο να το διηγηθεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις το αποτελέσματα συνήθως μοιάζει να εξαρτάται περισσότερο από αυτά που αφήνεις απ’ έξω παρά από αυτά που τελικά επιλέγεις. Ποιος κάθεται να διαβάσει συνθέσεις, αποτελέσματα και στατιστικές; Χρειάζεται να βάλει σε κίνηση έναν κόσμο ολόκληρο: εποχές, χώρες, στάδια, εθνικές ομάδες, αξέχαστες αναμετρήσεις, αγωνιστικούς χώρους, μαζί με αμέτρητες λεπτομέρειες από τη ζωή εμβληματικών προσωπικοτήτων του αθλήματος που υπάρχουν στη μνήμη μας σαν να αποτελούν ένα ξεχωριστό κομμάτι της ζωής μας. Ο Καρπετόπουλος, ομολογουμένως, έχει καταφέρει όλο αυτό το άναρχο χάος να το ταχτοποιήσει και να μας το διηγηθεί όσο το επιτρέπει το θέμα του, σαν ένα ευρωπαϊκό ποδοσφαιρικό μυθιστόρημα που σε πολλά σημεία του ταυτιζόμαστε, θυμόμαστε, συγκινούμαστε, ονειροπολούμε και απολαμβάνουμε. Γιατί το άλλο μυστικό του ποδοσφαίρου είναι η λαχτάρα του παιχνιδιού, που μιμείται άδολα όλες τις δόλιες πλεκτάνες της ζωής μας.

Διαβάστε επίσης:

Δοκίμια και κριτικές του Κωστή Παπαγιώργη για σημαίνοντες Έλληνες στοχαστές

Βιβλίο: Ο προχριστιανικός κόσμος των Εταίρων

Βιβλίο: Η πρόταση της εβδομάδας