Η επερχόμενη θύελλα και οι ευθύνες μας…

Γράφει ο Χρήστος Μασσαλάς

Ζούμε σε μια πλανητική εποχή όπου το έθνος κράτος έχει περιορισμένες δυνατότητες στη διαχείριση του παρόντος και στο σχεδιασμό του μέλλοντός του. Βέβαια, οι πρωταρχικές λειτουργίες του -νομισματικές ρυθμίσεις, πληθυσμιακές μεταναστεύσεις, νομικοί κώδικες, πολιτισμικές αξίες…- διατηρούν τη σπουδαιότητά τους, μετασχηματισμένες όμως από τις σύγχρονες διαδικασίες παγκοσμιοποίησης. Η μορφή Ηγεμονίας που δεσπόζει στον πλανήτη μας βρίσκεται πάνω από τα έθνη κράτη, ως υπέρτατη εξουσία, και εκδηλώνεται ως μια νέα μορφή κυριαρχίας.

Οι κάτοχοι των πυρηνικών εξοπλισμών, οι υπερεθνικοί οικονομικοί θεσμοί (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου) και ο ανίσχυρος ΟΗΕ (σύμβολο δημοκρατίας), η σύγχρονη Ηγεμονία, διαμορφώνουν την κρατούσα πραγματικότητα. Οι οικονομικοί αυτοί θεσμοί αφαιρούν από τα χέρια των εθνών κρατών τις αποφάσεις για την οικονομική και κοινωνική τους πολιτική. Στην εξουσία τους υπόκεινται τόσο τα υποτελή όσο και τα ηγεμονεύοντα έθνη κράτη και μάλιστα οι θεσμοί αυτοί παρακάμπτουν τους μηχανισμούς της λαϊκής κυριαρχίας. Η Ηγεμονία, όπως είναι φυσικό, εκτοπίζει την εθνική κυριαρχία και κατά συνέπεια η πολιτική πραγματικότητα χάνει το μέτρο της.

Η σημερινή κατάσταση, σε πλανητικό επίπεδο, πρέπει ν’ αλλάξει. Είναι ανάγκη να μεταρρυθμιστεί το παγκόσμιο σύστημα και να ενισχυθούν οι μηχανισμοί δημοκρατικής πολιτικής εξουσίας.

Η έννοια της μεταρρύθμισης σημαίνει να υποβληθούν οι παγκόσμιοι θεσμοί στον έλεγχο άλλων θεσμών, π.χ. στον έλεγχο μιας κοινότητας εμπειρογνωμόνων. Αν, για παράδειγμα, το ΔΝΤ ήταν περισσότερο διαφανές και υπό τον έλεγχο οικονομικών εμπειρογνωμόνων, θα υπήρχαν δικλείδες ασφαλείας για να μην επιβάλλει καταστροφικές πολιτικές (π.χ. Ν-Α Ασία το 1990).

Τα αποτελέσματα της νέας πλανητικής εποχής τα βιώνουν πολλές κοινωνίες, μαζί και η δική μας, με τον πιο έντονο τρόπο. Η εποχή αυτή δημιούργησε τον άνθρωπο της κατανάλωσης, της έλλειψης του μέτρου, της ύβρεως, του πολιτικού αμοραλισμού και της εύκολης λείας. Η εντροπία του κοινωνικού «γίγνεσθαι» αυξάνεται. Το που θα οδηγήσει δεν είναι γνωστό. Το μόνο που είναι προφανές είναι η αύξηση της αβεβαιότητας και οι συνεχείς κοινωνικές συγκρούσεις και εξεγέρσεις των απελπισμένων. Η ιστορία αρχίζει να κινείται πάλι από την αρχή και ο τόπος της είναι ο πλανήτης ολόκληρος.

Και για να έρθουμε στα καθ’ ημάς: Θα πρέπει να αναλογιστούμε τις πιθανές συμφορές από την επερχόμενη θύελλα και να ανακαλύψουμε το μέτρο και την ευθύνη για την επιβίωσή μας. Η επιβίωσή μας θα εξαρτηθεί από τις δικές μας δυνατότητες και τις δικές μας ψυχικές αντοχές. Για το λόγο αυτό πρέπει να ξαναζωντανέψουμε την ύπαιθρο, να καλλιεργήσουμε τη γη μας, να ξαναθυμηθούμε την ιστορία μας, να σεβαστούμε τη γνώμη του διπλανού μας, να αλλάξουμε τις δομές μας και να δημιουργήσουμε περιβάλλον αισιοδοξίας.

Η σύγχρονη Ηγεμονία δεν έχει στις αρχές της το σεβασμό του αγώνα των λαών, αλλά τη λογική των αριθμών. Τα πολιτικά μας κόμ