Η κληρονομιά που άφησε ο Ομπράντοβιτς

Η συμβολή του Ζοτς στο ελληνικό μπάσκετ...
Κάθε προπονητής κρίνεται από το έργο και τους τίτλους του. Η παρακαταθήκη που αφήνει στην... τροπαιοθήκη του Παναθηναϊκού ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς δεν χωρά αμφιβολία πως είναι ανεκτίμητης αξίας. Πέρα όμως από την προφανή προσφορά του στην ομάδα, αυτή που μετράται με κούπες, νίκες και αναμνήσεις, υπάρχει και η αφανής, που πιθανώς να είναι ακόμη πιο σημαντική. Ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς «δίδαξε» μπάσκετ. Όχι απλώς στους παίκτες του Παναθηναϊκού, αλλά σε όλους τους Έλληνες.

Παρότι το 1999 δεν ήρθε σε μία μπασκετικά «απαίδευτη» χώρα, αλλά σε μία που αγαπά το άθλημα, το οποίο έχει πραγματικούς φίλους και αρκετά καλούς γνώστες του, ο «Ζοτς» συνέβαλε τα μέγιστα για την... επιμόρφωση όλων. Από τους αθλητές, δικούς του ή αντιπάλους και τους συναδέλφους του προπονητές, μέχρι τους δημοσιογράφους αλλά και τους οπαδούς.
Φτάνοντας πριν από 13 χρόνια στην Ελλάδα, μετά τα 80’s των one-man show, η «μόδα» των 90’s που ήθελε τις ομάδες να παίζουν κατά βάση άμυνα και λιγότερο... μπάσκετ, είτε με την πιο αποκρουστική μορφή του Μπόζινταρ Μάλκοβιτς (της Λιμόζ), είτε σε πολύ πιο ήπιους τόνους και με πιο ελκυστικό περιτύλιγμα με τον Γιάννη Ιωαννίδη (του Ολυμπιακού και της ΑΕΚ) είχε αρχίσει να ξεπερνιέται. Ήδη η φιλοσοφία του «να κερδίσω τρώγοντας λιγότερους πόντους κι όχι πετυχαίνοντας περισσότερους» είχε αρχίσει να γίνεται αναχρονιστική. Είτε λόγω της εξέλιξης του μπάσκετ, είτε κατ’ απαίτηση του κόσμου που δεν ήθελε πια να βλέπει «ξύλο» και σκορ... πρωταθλήματος Τύπου.
Ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς βρήκε πρόσφορο έδαφος για να καλλιεργήσει τις ιδέες του. Μέσα σε 13 χρόνια κατάφερε να αλλάξει την οπτική μας για το άθλημα και να επηρεάσει πρώτα το ελληνικό μπάσκετ κι εν συνεχεία ολόκληρο το ευρωπαϊκό. Στο λεξιλόγιό μας μπήκαν άγνωστες ή μέχρι τότε ελάχιστα χρησιμοποιημένες φράσεις όπως «πικ εν ρολ», «σπλιτ άουτ», «έξτρα πάσα» και άλλοι τέτοιοι όροι με τους οποίους πλέον έχει εξοικειωθεί το απλό μάτι (δίχως να λείπουν όσοι τις χρησιμοποιούν για εντυπωσιασμό και χωρίς να γνωρίζουν τι ακριβώς σημαίνουν). Το μπάσκετ έπαψε να είναι υπόθεση του ενός ή της άμυνας, αλλά αφορούσε όλη την ομάδα. Ο καλύτερος παίκτης ήταν ο... ελεύθερος συμπαίκτης, αυτός που δεν βλέπει αποκλειστικά το αντίπαλο καλάθι αλλά διαβάζει την άμυνα και οι ατομικές ενέργειες άρχισαν να αντιμετωπίζονται ως αναγκαίο κακό ή έσχατη λύση, όταν δεν δουλεύει το «σύστημα». Κι όλα αυτά με αφετηρία-όχι όμως και μοναδικό μέλημα-την άμυνα.
Οι επιδράσεις της φιλοσοφίας Ομπράντοβιτς έγιναν αμέσως εμφανείς, δημιουργώντας σχολή στην Ευρώπη. Όσοι (σχεδόν όλοι) αδυνατούσαν να τον αντιμετωπίσουν με το δικό τους στυλ, υποχρεώθηκαν εκ των πραγμάτων να ακολουθήσουν τα χνάρια του και να μιμηθούν-άλλοτε με σχετική επιτυχία κι άλλοτε όχι-τη δουλειά του.
Ακόμη μεγαλύτερη υπόθεση είναι αυτό που έγινε στις... αλάνες και τις ακαδημίες. Το «δώστε μου την μπάλα και θα κάνω κάτι φοβερό» σπανίζει πλέον στα ελληνικά τσιμεντένια γήπεδα με τις σιδερένιες στεφάνες ή στα τμήματα υποδομής τ