Ι.ΜΥΛΟΠΟΥΛΟΣ: Πέντε µύθοι και µία αλήθεια για τον νέο νόµο

Πρώτος µύθος: Τα ελληνικά πανεπιστήµια είναι β’ κατηγορίας και τα πτυχία τους χωρίς αντίκρισµα...


Αυτό το στερεότυπο αποτέλεσε το raison d’etre του νέου νόµου 4009/2011 για τα ΑΕΙ. Σε µια εποχή πλήρους κατάρρευσης των πάντων τα ελληνικά πανεπιστήµια επωµίστηκαν, αυτά µόνα, τις κατηγορίες της αναποτελεσµατικότητας, της διαφθοράς, του κοµµατισµού και της... οικογενειοκρατίας. Πώς είναι όµως δυνατόν ένας θεσµός σε τέτοια παρακµή να αναδεικνύει τόσο πολλές νησίδες αριστείας; Πώς συµβαίνει και το ΕΜΠ κατατάσσεται 18ο στην Ευρώπη και πώς συµβαίνει το Τµήµα Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ να κατατάσσεται 51ο στον κόσµο; Οσο για τα πτυχία χωρίς αντίκρισµα, ας µη χρεώνεται το πανεπιστήµιο και την κακή κατάσταση της ελληνικής οικονοµίας. ∆ιότι πώς συµβαίνει και τα ελληνικά πτυχία έχουν µεγάλη αποδοχή στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ; Αλλά και πώς γίνεται οι Ελληνες µε πτυχία από το εξωτερικό, όταν έρχονται στη χώρα µας, να στέκονται στην ίδια ουρά της ανεργίας µε τους υπόλοιπους συναδέλφους τους; Είναι σαφές λοιπόν ότι είναι άλλης τάξης µια συζήτηση σχετικά µε τη θεραπεία των παθογενειών της ανώτατης εκπαίδευσης και εντελώς άλλης µια συζήτηση για την κατεδάφιση ενός απόλυτα αµαρτωλού θεσµού. Και αυτό γιατί στη δεύτερη περίπτωση µαζί µε τα κακά κατεδαφίζεται και ό,τι καλό υπάρχει και ανθεί εντός των ιδρυµάτων.

∆εύτερος µύθος: Η µεταρρύθµιση που πρότεινε το υπουργείο Παιδείας και τελικά νοµοθετήθηκε ήταν µονόδροµος, καθώς εφαρµόζεται σε όλα τα πανεπιστήµια του κόσµου.

Η αλήθεια είναι ότι ο νέος νόµος αντιγράφει το συντηρητικότερο, το ολιγαρχικότερο και το αυταρχικότερο από τα πολλά µοντέλα διοίκησης που εφαρµόζονται στα πανεπιστήµια ανά τον κόσµο. Η υιοθέτηση συµβουλίου διοίκησης (management board) και όχι συµβουλίου ελέγχου και εποπτείας (board of trustees), η µη άµεση εκλογή του πρύτανη (σώθηκε τελευταία στιγµή, αν και τραυµατισµένη µε την προεπιλογή υποψηφιοτήτων από το Συµβούλιο) και των κοσµητόρων από την πανεπιστηµιακή κοινότητα, η µεταφορά εξουσιών από συλλογικά όργανα αυτοδιοίκησης (Σύγκλητος, Γενική Συνέλευση Τοµέα και Τµήµατος) σε όργανα χωρίς θεσµικό αντίβαρο (Συµβούλιο) ή µονοπρόσωπα όργανα (κοσµήτορες), η κατάργηση της διεθνώς αποδεκτής ακαδηµαϊκής δοµής (εργαστήριο - τοµέας - τµήµα - σχολή) περιγράφουν ένα µοντέλο που αναπτύχθηκε σε ιδιωτικά πανεπιστήµια των ΗΠΑ και εφαρµόστηκε σε ορισµένα των ιδρυµάτων της Ευρώπης. Τρίτος µύθος: Τα ελληνικά πανεπιστήµια αντιδρούν σε κάθε απόπειρα αλλαγής ή µεταρρύθµισής τους.

Τα ελληνικά πανεπιστήµια διαµόρφωσαν και αντιπρότειναν ένα διαφορετικό µοντέλο µεταρρύθµισης, το οποίο στηρίζεται στην ενίσχυση του δηµόσιου, δηµοκρατικού και ακαδηµαϊκού χαρακτήρα των ΑΕΙ. ∆υστυχώς η αντίθετη άποψη δαιµονοποιήθηκε και οι φορείς της στοχοποιήθηκαν.

Τέταρτος µύθος: Τις καταλήψεις τις υποκινούν οι πρυτάνεις και όσοι διαφωνούν µε τον νόµο.

Εδώ ο µετεωρολόγος κατηγορείται για την κακοκαιρία. Οι έλληνες πανεπιστηµιακοί, µολονότι αντιλαµβάνονται την α