Ήθη και έθιμα του Πάσχα στη Βόρεια Ελλάδα

Το Πάσχα, η σπουδαιότερη γιορτή της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αφορά το θάνατο και την ανάσταση του Ιησού Χριστού...
Τα ήθη και έθιμα της Λαμπρής στην χώρα μας γιορτάζονται με ξεχωριστό τρόπο ανά περιοχή, ακόμα και σε τοπικό επίπεδο, όπως στη Β. Ελλάδα.

Περιφορά Επιταφίου σε χωριό ύστερα από 80 χρόνια στην Πιερία

Πένθιμοι ήχοι, που θα θυμίζουν την κορύφωση του Αγίου Δράματος, θα "πλημμυρίσουν" και πάλι τους δρόμους ενός μικρού χωριού στην Πιερία, όπου ύστερα από 80 χρόνια θα γίνει περιφορά του Επιταφίου, ανήμερα της Μεγάλης Παρασκευής.

Το χωριό Άνω Μηλιά είχε ερημώσει πριν από τον πόλεμο του ‘40 και μόλις τα τελευταία χρόνια άρχισε και πάλι να παίρνει σιγά-σιγά ζωή, καθώς απόγονοι παλιών κατοίκων άρχισαν να αναζητούν τα σπίτια τους, να αγοράζουν γη και να επιστρέφουν στον τόπο τους.

Την Μεγάλη Παρασκευή, λοιπόν, ύστερα από οχτώ δεκαετίες, κατόπιν πρωτοβουλίας του Εκπολιτιστικού -Εξωραϊστικού Συλλόγου και με τη σύμφωνη γνώμη της Ιεράς Μητρόπολης Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνα, θα γίνει στο χωριό η περιφορά του Επιταφίου και θα τελεστεί θεία λειτουργίαστην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που θα ξεκινήσει στις 4 το απόγευμα.

Σε ορισμένες περιοχές αναβιώνουν ήθη κι έθιμα που δίνουν στο Πάσχα ένα ιδιαίτερο "χρώμα" στην εορταστική αυτή περίοδο.

Το "κάψιμο του Ιούδα", οι "αλογοδρομίες", οι "αυγομαχίες", η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Εσταυρωμένου και η Ανάσταση σε νεκροταφεία είναι ορισμένες μόνο από τις παραδόσεις που συνεχίζονται σε πόλεις και χωριά.

Πάσχα στην Κεντρική Μακεδονία με επίκεντρο το Άγιο Όρος

Στην Κεντρική Μακεδονία ξεχωρίζει το Πάσχα στο Άγιο Όρος. Καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, εκατοντάδες πιστοί καταφθάνουν για να επισκεφτούν την Αθωνική Πολιτεία, εκεί όπου η Ανάσταση είναι ο θεμέλιος λίθος της μοναστηριακής ζωής.

Στις Σέρρες, τη Μεγάλη Παρασκευή, κατά την περιφορά του Επιταφίου αναβιώνει στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το έθιμο "Αδώνια".

Σύμφωνα με το τελετουργικό του εθίμου, όταν ο Επιτάφιος πλησιάζει, κάθε νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι, πάνω στο οποίο έχει τοποθετήσει θυμίαμα και την εικόνα του Εσταυρωμένου, πλαισιωμένη από πασχαλιές και άλλα άνθη.

Επιπλέον, ετοιμάζεται ένα πιάτο με κριθάρι ή φακή, έθιμο που παραπέμπει στους "Αδώνιδος Κήπους", που σύμφωνα με τη λαογραφική μας παράδοση, συμβολίζουν τη νιότη που χάνεται γρήγορα και άδικα, όπως και ο Άδωνις που πέθανε από δάγκωμα κάπρου.

Στην αρχαιότητα, κατά την πρώτη μέρα του εθίμου γινόταν η αναπαράσταση της κηδείας του και τη δεύτερη μέρα η γιορτή για την ανάστασή του. Σήμερα, οι νοικοκυρές τοποθετούν τα όσπρια και το κριθάρι για να έχουν ευημερία, πλούσιες σοδειές και γεμάτο οικογενειακό τραπέζι.

Την Κυριακή του Πάσχα αναβιώνει στην Καστανούσα Κερκίνης του διευρυμένου δήμου Ηράκλειας, το ποντιακό πασχαλινό έθιμο "αυγομαχίες".

Το έθιμο έχει τις ρίζες του στ