Μαθήματα οικονομίας από την αρχαία Αθήνα

Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης ο αμερικανός...
καθηγητής Έντουαρντ Κοέν, ειδικός στην αρχαία ελληνική οικονομία, υπενθυμίζει μέτρα κατά της φοροδιαφυγής ηλικίας 25 αιώνων.
Η μια πορεία διαδέχεται την άλλη στην Πανεπιστημίου. Τα συνθήματα και τα πανό αψηφούν την καταρρακτώδη βροχή. Οι διαδηλωτές φωνάζοντας προσπαθούν να αντισταθούν στα νέα μέτρα που έρχονται. Και μέσα σε όλο αυτό το κλίμα, στην καρδιά της Πλατείας Συντάγματος, συναντάμε τον ιστορικό που θεωρείται αυθεντία στην αρχαία αθηναϊκή οικονομία, τον Έντουαρντ Κοέν, που μας υποδέχεται με μια «καλημέρα» στα ελληνικά!

Καταξιωμένος ιστορικός και επιτυχημένος επιχειρηματίας, ήλθε στην Ελλάδα για να παραδώσει μαθήματα οικονομίας βγαλμένα από την ιστορία της αρχαίας Αθήνας - σε διάλεξη στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη - ως καλεσμένος της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών υπό τον τίτλο «Οικονομική κρίση! Μαθήματα οικονομίας από την αρχαία Αθήνα».

«Κατάλληλη μέρα για να μιλήσουμε για την οικονομική κρίση» σχολιάζουμε την κατάσταση στους δρόμους. «Κάθε μέρα είναι η κατάλληλη τα τελευταία δυο χρόνια για να μιλήσουμε για την οικονομική κρίση. Όλοι παίρνουμε μαθήματα από τους αρχαίους Αθηναίους, οι Αμερικανοί, οι Ευρωπαίοι και οι Έλληνες. Τα μαθήματα όμως που παίρνουμε από την αρχαία Ελλάδα δεν απευθύνονται τόσο στους Έλληνες όσο στην ανθρωπότητα και γενικά στον ανεπτυγμένο κόσμο» υποστηρίζει ο καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.

Τι μπορούμε λοιπόν να μάθουμε από την οικονομία της αρχαίας Αθήνας; «Πρώτα από όλα το πολύ προοδευτικό φορολογικό σύστημα με πολύ έξυπνους μηχανισμούς συλλογής φόρων που μπορεί να εφαρμοστεί ακόμη και από έναν λαό που είναι αποφασισμένος να μην πληρώσει.

Μια λύση είναι λοιπόν να πληρώνουν οι πλούσιοι περισσότερους φόρους και να αναλαμβάνουν την υλοποίηση συγκεκριμένων έργων. Στην αρχαία Αθήνα οι πλούσιοι καλούνταν να πληρώσουν τα περισσότερα. Οι ασθενέστερες ομάδες πλήρωναν κυρίως τους έμμεσους φόρους, όπως για παράδειγμα τα λιμενικά τέλη.

Οι πλούσιοι όμως, όπως μαρτυρείται από τα αρχαία κείμενα, μόνο εύκολη ζωή δεν είχαν. Έπρεπε να καλύπτουν τα έξοδα μιας θεατρικής παραγωγής ή της συντήρησης ενός πολεμικού πλοίου, τις λεγόμενες λειτουργίες, που απαιτούσαν τεράστια έξοδα» εξηγεί ο Εντουαρντ Κοέν.

Τόση τιμιότητα οι αρχαίοι Αθηναίοι; Ουδείς επιχειρούσε να ξεφύγει και να μην πληρώσει; «Βεβαίως, γι' αυτό και έκρυβαν τα χρήματά τους διά των τραπεζών. Σας θυμίζει κάτι;» απαντά με χιούμορ ο αμερικανός καθηγητής.

Κι αν όλοι έκρυβαν τα εισοδήματά τους τότε ποιος έμενε να πληρώσει; «Είπαμε ότι οι Αθηναίοι ήταν έξυπνοι. Αν ανέθεταν σε κάποιον μια λειτουργία - όπως η τριηραρχία - και εκείνος υποστήριζε πως δεν μπορούσε να ανταποκριθεί οικονομικά, τότε όφειλε να υποδείξει κάποιον που τον θεωρούσε πλουσιότερο, κίνηση που σήμαινε ταυτοχρόνως πως θα δεχόταν να αναλάβει την υποχρέωση της λειτουργίας αν αντάλλασσε περιουσία με εκείνον που είχε υ