Ορίστε γιατί η Ευρώπη είναι καταδικασμένη αν δεν κάνει κάτι περισσότερο από το να ανατρέπει κυβερνήσεις

Τα επιτόκια των ιταλικών ομολόγων κατέγραψαν...
νέα ρεκόρ την εβδομάδα που πέρασε. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι το επιτόκιο των... δεκαετών ξεπέρασε το 7,4%, τιμή σαφώς μη βιώσιμη για το ιταλικό χρέος. Όμως κατά πόσο η Ιταλία μπορεί να ακολουθήσει τον δρόμο που χάραξε η Ελλάδα;

Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: η Ιταλία σε αντίθεση με την Ελλάδα δεν είναι αφερέγγυα. Έχει όμως πρόβλημα ρευστότητας αυτή την στιγμή και ο δανεισμός της είναι δύσκολος. Οι αγορές έχουν χάσει την εμπιστοσύνή τους στην ιταλική οικονομία η οποία σαφώς και χρειάζεται διαρθρωτικές αλλαγές.

Η πτώση Μπερλουσκόνι και η συγκρότηση κυβέρνησης υπό τον Μάριο Μόντι, ή σούπερ Μάριο όπως τον αποκαλούν, χαιρετίστηκε από τις αγορές με ανακούφιση καταγράφοντας μεγάλη άνοδο και ρίχνοντας τα επιτόκια στο 7%. Πόσο όμως ειλικρινής είναι αυτή η ανακούφιση; Λίγο θα έλεγα και το εξηγώ ευθύς αμέσως.

Σε μία αγορά όπου η volatility είναι στα ύψη αρκεί μια ασήμαντη είδηση για να προκαλέσει κίνηση προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Οι κινήσεις αυτές χαρακτηρίζονται από το εξαιρετικά μεγάλο μέγεθός τους. Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρούμε αυτή την σπασμωδικότητα που μάλλον είναι προάγγελος μίας κατάρρευσης. Αλλά ας επιστρέψουμε στο θέμα της Ιταλίας.

Η κυβέρνηση Μόντι έχει ως προτεραιότητα μέτρα λιτότητας όπως ακριβώς και στην Ελλάδα η κυβέρνηση Παπαδήμου. Η λιτότητα δεν είναι κατ' ανάγκη κάτι κακό όταν γίνεται σε ένα διεθνές αναπτυξιακό περιβάλλον. Το περιβάλλον όμως είναι υφεσιακό και η περικοπή δημοσίων δαπανών όπως και η αφαίρεση ρευστού από την αγορά μέσω φορολογίας δεν ευνοεί την ανάπτυξη. Μια ανάπτυξη που χρειάζεται οπωσδήποτε η Ιταλία.

Με το χρέος στο 120% του ΑΕΠ απαιτείται ανάπτυξη 5% μόνο για την διατήρησή του σε αυτό το επίπεδο. Σήμερα η ανάπτυξη της Ιταλίας είναι κάτω από το 1%. Τα μέτρα που θα προωθήσει η μεταβατική κυβέρνηση Μόντι θα δυσχεράνουν την κατάσταση και θα βυθίσουν περαιτέρω το ποσοστό αυτό καθιστώντας το ακόμη και αρνητικό. Οι αγορές βλέποντας την ανάπτυξη να πέφτει θα ανεβάσουν περαιτέρω τα επιτόκια για να αντισταθμίσουν το ρίσκο. Η Ιταλία θα καταστεί αφερέγγυα παρόλο που σήμερα δεν είναι.

Αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί αν υπήρχε κάποιος ευρωπαϊκός μηχανισμός δανεισμού της για όσο καιρό θα υλοποιεί το διαρθρωτικό της πρόγραμμα. Το EFSF με τα 440δις συνολικά και τα μισά απ' αυτά διαθέσιμα μετά την αφαίρεση όσων έχουν διατεθεί για Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία δεν μπορεί να παίξει τον ρόλο αυτό. Από την άλλη η ΕΚΤ δεν μπορεί να παρέχει απεριόριστη ρευστότητα και άλλωστε ήταν και όρος των Γερμανών να σταματήσει η παρέμβαση στην δευτερογενή αγορά το συντομότερο δυνατό προκειμένου να εγκριθεί η ενίσχυση του EFSF.

Έχοντας την Ελλάδα σε ένα πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων PSI με προοπτική 50% κουρέματος και μη ενεργοποίησης των CDS οι περισσότεροι επενδυτές που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους ιταλικά ομόλογα θα κοιτάξουν να τα ξεφορτωθούν στην δευτερογενή αγορά τώρα