Στην υπόθεση της ανάπτυξης, ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες...

Πριν ακόμη διεξαχθεί ο δεύτερος γύρος των γαλλικών εκλογών και οριστικοποιηθεί η νίκη του Φρανσουά Ολάντ, ο Μάριο Ντράγκι είχε...
αποφασίσει να πάρει πάνω του το θέμα της ανάπτυξης και να τοποθετήσει το πλαίσιο που θεωρεί εκείνος απαραίτητο. Στην υπόθεση αυτή άλλωστε, το έχουμε όλοι καταλάβει, ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες.
Ας ξεκινήσουμε από τα στοιχειώδη. Η πολιτική αποπληρωμής του ιδιωτικού και δημοσίου χρέους γεννά ύφεση; Ναι, χωρίς αμφιβολία. Τα χρήματα που διατίθενται για την πληρωμή τόκων και χρεωλυσίων δεν μπορούν προφανώς να χρησιμοποιηθούν ούτε από τις επιχειρήσεις ούτε, φυσικά, από τους καταναλωτές. Πολλοί επισημαίνουν στο σημείο αυτό ότι από το κλίμα που δημιουργείται επηρεάζονται και τα ίδια τα φορολογικά έσοδα, με αποτέλεσμα τα κράτη να διαθέτουν για την αποπληρωμή του χρέους ένα τμήμα μόνο των φορολογικών εσόδων που είχαν πριν. Στην πραγματικότητα, αυτά που θίγονται είναι τα φορολογικά έσοδα που στηρίζονται στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων.
Στην ελληνική οικονομία για παράδειγμα, γράφει ο Αλεξάντρ Αντλέρ στη Φιγκαρό, τίποτα δεν θα εμπόδιζε την ορθόδοξη εκκλησία να πληρώνει φόρους στα ακίνητά της ή τους εφοπλιστές να πληρώνουν ένα δικαιότερο φόρο, αφού οι επιχειρήσεις τους γνωρίζουν μια άνθηση που καθορίζεται μόνο από την παγκόσμια ανάπτυξη - η οποία παραμένει ισχυρή - και όχι από την εσωτερική αγορά.
Ας επιστρέψουμε όμως στην επιχειρηματολογία του Μάριο Ντράγκι. Αν ήταν αρκετό να διατηρηθούν ή να αυξηθούν οι δημόσιες δαπάνες προκειμένου να εξασφαλιστεί η ανάπτυξη, τότε γιατί η Ελλάδα, η Πορτογαλία και άλλες χώρες πηγαίνουν τόσο άσχημα; Και γιατί η Ιρλανδία, που εδώ και δύο χρόνια ακολουθεί μια συγκεκριμένη , πηγαίνει αναμφισβήτητα καλύτερα;
Σε μια ανοιχτή οικονομία, οι αγορές κεφαλαίων καθορίζουν μοιραία τα επιτόκια των καινούργιων δανείων. Η μηχανική άνοδος των επιτοκίων όμως, που οφείλεται στη διαρκή αύξηση του δημοσίου χρέους, εξουδετερώνει τα οφέλη της σταθεροποίησης της εσωτερικής αγοράς. Για την έξοδο από τον φαύλο κύκλο, δεν υπάρχει έτσι άλλη λύση από τη μείωση του δημοσίου χρέους. Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι ευρωπαϊκές αρχές διέγραψαν ήδη το μισό χρέος και υποχρέωσαν έναν αριθμό τραπεζών να πληρώσουν το τίμημα. Μια τέτοια πολιτική, όμως, δεν μπορεί να συνεχιστεί. Μια ταχεία αύξηση του επιτοκίου των γαλλικών ομολόγων όχι μόνο θα οδηγούσε σε μια αρνητική ανάπτυξη, αλλά θα επηρέαζε άμεσα και πολλές γερμανικές τράπεζες που κατέχουν τέτοια ομόλογα.
Αυτός είναι ο λόγος που η απόλυση 80.000 δημοσίων υπαλλήλων στο Παρίσι μετατρέπεται πολύ γρήγορα σε εσωτερικό ζήτημα του Βερολίνου. Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη υπάρχει, αλλά προς το παρόν φαίνονται μόνο οι κακές της πλευρές.
Δεν μπορούμε λοιπόν να κάνουμε τίποτα; Η οικονομική ιστορία, και ιδιαίτερα η ιστορία του Νιου Ντιλ, διδάσκει ότι τα ποσοστά ανάπτυξης κάθε τομέα μπορεί να διαφέρουν σημαντικά σε μια δεδομένη περίοδο. Η αεροναυτική βιομηχανία, για παράδειγμα, δεν σταμάτησε να αναπτύσσεται, ιδιαίτερα στη δυτική ακτή, παρόλο που η κατανάλωση,