Δεν έχουμε να φοβηθούμε από την εφαρµογή ενός αξιόπιστου δικαίου

Γιατί η Ελλάδα δεν πρέπει να φοβάται το αγγλικό δίκαιο

Γράφει ο Χρήστος Ροζάκης

Ενα από τα κεντρικά ερωτήµατα που επανέρχονται στη δηµόσια συζήτηση για το ελληνικό χρέος αφορά την κυριαρχία της χώρας, η οποία, κατά µία άποψη, τραυµατίζεται από τον παρεµβατικό ρόλο της ΕΕ και του ∆ΝΤ στα εσωτερικά της. Ξεχνούµε όµως ότι αυτές οι παρεµβατικές εκδηλώσεις είναι το αποτέλεσµα της κυρίαρχης, ακριβώς, βούλησής µας να ενταχθούµε σε δύο απαιτητικούς οργανισµούς, οι οποίοι, και µε τη συγκατάνευσή µας, επιτελούν ένα έργο βαθµιαίας οικουµενικής ή περιφερειακής ολοκλήρωσης. Συµµετοχή σε τέτοιους µηχανισµούς αποτελεί έκφραση της κυριαρχίας – όπως και οι παραχωρήσεις εθνικών αρµοδιοτήτων –, αφού το κράτος που αποφασίζει µια τέτοια διεθνή δια δροµή συνήθως προσµετρεί τα κέρδη και τις απώλειες, και ανάλογα πράττει. Εξάλλου πολλά από τα µέτρα που έχουν επιβληθεί από αυτούς τους οργανισµούς ή θα έπρεπε εγκαίρως να είχαν αυτοβούλως εφαρµοστεί από την Ελλάδα ή θα έπρεπε εγκαίρως να τα είχαµε διαπραγµατευθεί πριν συµφωνήσουµε σε αυτά. Είναι βέβαιο ότι αν ο χρόνος που παρήλθε άπρακτος είχε ορθά χρησιµοποιηθεί – στα πρώτα στάδια της διαπίστωσης των προβληµάτων –, η βιαιότητα των µέτρων θα είχε σε µεγάλο βαθµό µετριαστεί. Μια ειδική περίπτωση εικαζόµενης µείωσης της κυριαρχίας µας, µέσα στο πολύπλοκο πλέγµα των νέων υποχρεώσεών µας, είναι και η υπαγωγή της συµφωνίας για το PSI στο αγγλικό δίκαιο. Κατά µιαν άποψη, και πάλι, µια τέτοια απεµπόληση της εθνικής δικαιοδοτικής ικανότητας, όπου κάθε διαφορά σχετικά µε την τήρηση των υποχρεώσεών µας απέναντι στους δανειστές θα κρίνεται από αλλοδαπό δίκαιο – και µάλλον από αλλοδαπά ή διεθνή όργανα – αποτελεί άλλη µια εκδήλωση µείωσης της κυριαρχίας.

Αν και κανένας δεν µπορεί να αµφισβητήσει αυτή την πραγµατικότητα, σκόπιµο θα ήταν να διερευνήσουµε τις ακριβείς διαστάσεις της. Με τις παρακάτω παρατηρήσεις:

Πρώτον, η ρήτρα εφαρµογής του αγγλικού δικαίου σχετικά µε διαφορές για τις δανειακές υποχρεώσεις µας προς ιδιώτες είναι τµήµα µιας εξαιρετικά ευνοϊκής συµφωνίας, που αν συναφθεί απαλλάσσει την Ελλάδα από ένα σηµαντικό µέρος του χρέους της. Χωρίς, µάλιστα, τις επώδυνες εξελίξεις µιας διαφορετικά τραγικής χρεοκοπίας. Για να συναινέσουν οι δανειστές µας σε αυτό, είναι εύλογο να ζητήσουν ορισµένες εγγυήσεις ότι το υπόλοιπο του χρέους θα καταβληθεί ή ότι, σε κάθε περίπτωση, θα υπάρχει ένα αντικειµενικό σύστηµα επίλυσης διαφορών, που δεν µπορεί να επηρεαστεί από τα συµφέροντα του δανειολήπτη. Λογικό αίτηµα, αν λάβει κανείς υπόψη του τη ζηµία των δανειστών, όπως και, δυστυχώς, την αναξιοπιστία µας, ως σήµερα, στην εξυπηρέτηση του χρέους.
∆εύτερον, η υπαγωγή των συµβάσεων αυτού του είδους στο αγγλικό δίκαιο δεν αποτελεί πρωτοτυπία. Ηδη έχει εφαρµοστεί στην περίπτωση της Ελλάδας, για πρώτη φορά, στη δανειακή σύµβαση του 2010. Αλλά υπάρχει και µια γενικότερη διεθνής πρακτική που έχει καταξιώσει το αγγλικό δίκαιο στα µάτια της διεθνούς κοινότητας, η οποία πια σταθερά το χρησιµοποιεί. Και τού