Εκβιασμοί και μηνύματα

Tου Αλεξη Παπαχελα

Θα προσπαθήσω, με έναν απλοϊκό ίσως τρόπο, να αναλύσω το σημερινό μας αδιέξοδο στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Από τη μία έχουμε μια Γερμανία η οποία με πολύ καθαρό τρόπο διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσει τα ελλείμματα και τα χρέη του Νότου αν δεν πλησιάσουν οι χώρες του το «γερμανικό μοντέλο».

Από την άλλη, οι δημοκρατίες του Νότου έχουν μάθει τους ψηφοφόρους τους να θεωρούν δεδομένα το επίπεδο διαβίωσής τους και το κοινωνικό κράτος. Χρηματοδότησαν τις ανάγκες της μεσαίας τάξης μέσω δανεισμού από τις αγορές και, βεβαίως, κοινοτικών κονδυλίων, δηλαδή γερμανικών χρημάτων. Οι αγορές μυρίστηκαν πως το μοντέλο του Νότου έχει χρεοκοπήσει και... χτύπησαν. Επέλεξαν ως πρώτο στόχο την πιο άσωτη δημοκρατία, το ελληνικό κράτος. Τους βοήθησε βεβαίως και ο κ. Παπανδρέου με εκείνο το «τουρ του άσκοπου αυτομαστιγώματος» όπου ομιλούσε συνεχώς περί διεφθαρμένης χώρας.

Εν πάση περιπτώσει, οι αγορές χτύπησαν με βίαιο και γρήγορο τρόπο. Είναι προφανές σε όλους πως έχουν το «πάνω χέρι» και πως εκβιάζουν πολιτικές αποφάσεις. Αν το δει κανείς, όμως, ψύχραιμα, οι αγορές λένε κάτι απλό σε μια χώρα σαν την Ελλάδα: «Κοίταξε να δεις, αν ήσουν επιχείρηση θα είχες χρεοκοπήσει εδώ και χρόνια. Δεν μπορείς να δανείζεσαι άλλο γιατί δεν παράγεις και μόνο υπερκαταναλώνεις». Υπό κανονικές συνθήκες, είναι ένα μήνυμα σε μια χώρα να κάνει μεταρρυθμίσεις και να αλλάξει νοοτροπία ώστε να έλθουν ξένες επενδύσεις και να αρχίσει να αυξάνεται η παραγωγή της. Τίποτα τέτοιο δεν συνέβη.

Φωνάζουν πολλοί, και έχουν δίκιο, ότι δεν γίνεται οι αγορές να καταργούν τη δημοκρατία, αλλάζοντας ακόμη και κυβερνήσεις, όπως στην Ιταλία. Απολύτως σωστό και είναι ένα ζήτημα που συζητείται ευρύτατα παγκοσμίως, καθώς βαθαίνει το ρήγμα ανάμεσα στις κοινωνίες του Νότου και τις ηγεσίες τους, αλλά και τις Βρυξέλλες. Ας πούμε, λοιπόν, ότι οι «αγορές» χάνουν. Πού θα βρει το δημοκρατικό μας σύστημα τα πολλά λεφτά που χρειάζεται για να πληρώνει μισθούς, συντάξεις και το ευρύτερο Δημόσιο; Αν οι «καταραμένες» τράπεζες και οι αγορές δεν δώσουν αυτά τα χρήματα, η μόνη άλλη λύση είναι προφανώς η Γερμανία.

Ξαναγυρνάμε, όμως, εκεί που αρχίσαμε. Η Γερμανία μπορεί τελικά να ενδώσει και είτε να συναινέσει σε ένα ευρωομόλογο είτε να επιτρέψει στην ΕΚΤ να τυπώσει χρήμα. Αλλά θα το κάνει με πολύ σκληρούς όρους, που θα επιβάλλουν μια αυστηρότατη δημοσιονομική πειθαρχία η οποία θα οδηγεί σε απώλεια κυριαρχίας. Μα, θα πουν κάποιοι, πώς γίνεται αυτό, πώς μπορεί να παραβιασθούν οι ευρωπαϊκές συνθήκες, η αρχή της αλληλεγγύης στην Ευρώπη; Συγγνώμη για τον κυνισμό ή τον ρεαλισμό, αλλά αυτός που δανείζει ή χρηματοδοτεί σπανίως έχει καλούς τρόπους, είτε είναι οι αγορές είτε το Βερολίνο. Δανείζουν ή χρηματοδοτούν με τους δικούς τους όρους και ασφαλώς με το αζημίωτο, ούτε από φιλελληνισμό ούτε από αλληλεγγύη.

Οπότε; Οπότε ναι, ενοχλεί βαθύτατα η απώλεια κυριαρχίας και θα ήθελα κάποιος να βρει μια άλλη λύση αν θέλουμε να μείνουμε στην Ευρωζώνη και να μ