Η Ιστορία του χαρτιού

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Η. ΧΑΛΑΖΙΑ
Το χαρτί είναι μια επινόηση που δεν στερείται ούτε πατρότητας, ούτε ημερομηνίας και που επί πλέον βρίσκεται θαμμένη βαθιά μέσα στο χρόνο. Επινοήθηκε –συμβατικό παρά ιστορικό γεγονός- το έτος 105 από τον Κινέζο Τσάϊ Λού. Όπως συνέβη και με τόσες άλλες επινοήσεις, είναι αρκετά αληθοφανές ο Τσάϊ Λού να συγκέντρωσε και να τελειοποίησε προηγούμενες εμπειρίες και να προσδιόρισε και διέδωσε μια πρακτική διαδικασία εργασίας. Ήταν ή δεν ήταν στη ζωή του, τουλάχιστον μετά τον θάνατο έγινε μια προσωπικότητα. Έγινε ο προστάτης των χαρτοποιών και για μεγάλο χρονικό διάστημα η ημερομηνία της γέννησης του γιορταζόταν με τελετές κατά την διάρκεια των οποίων έκαιγαν εικόνες και μαγείες χαρτιού.

Αλλά ποίος ήταν στην πραγματικότητα;

Χαρακτηριστικέ, κάθε φορά διαφορετικά, από μανδαρίνος, ευνούχος, υπουργός έως διευθυντής του κινεζικού αυτοκρατορικού οπλοστασίου. Στην πραγματικότητα φαίνεται, ότι υπήρξε υψηλός αξιωματούχος στην αυλή του αυτοκράτορα Χέντι των Ανατολικών Χαν και ότι από τον αυτοκράτορα δέχθηκε τιμές και επαίνους για την επινόηση του.
Σύμφωνα με τα χρονογραφήματα της δυναστείας των Χαν, που συντάχθηκαν από τον λογοτέχνη Σαν Γιέχ, το τέλος ήταν όμως τελείως άδοξο. Αφού αναμίχθηκε σε μια συνωμοσία της αυλής προτίμησε να δηλητηριαστεί, παρά να υποστεί μια δίκη.
Μια άλλη εκδοχή μοιάζει περισσότερο με ρομάντζο, αλλά τουλάχιστον έχει τέλος.
Από τη στιγμή, που η ανακάλυψη του δεν βρίσκει την επιτυχία που της αξίζει, ο Τσάϊ Λού « επινοεί» μια περίπλοκη δολοπλοκία. Προσποιείται τον νεκρό και αφήνει να τον θάψουν- φυσικά με τεχνάσματα-αφήνοντας παραγγελία. Ότι αν έκαιγαν το χαρτί του πάνω στον τάφο του ο ίδιος θα ανασταινόταν. Φυσικά αυτό συνέβη στην ώρα του και έτσι προήλθε η αναγνώριση του χαρτιού και ο πλούτος του επινοητή του, όπως επίσης και η συνήθεια να καίνε φυλακτά και άλλα παρεμφερή αντικείμενα επάνω στους τάφους.
Όπως γίνεται με κάθε επινόηση, που σέβεται τον εαυτό της, υπάρχει και κάποιο ίχνος παραστατικότητας, δεν εξετάζουμε φυσικά, αν ήταν πραγματική ή όχι. Διασχίζοντας κατά μήκος τις ακτές ενός τέλματος, όπου συχνάζουν οι πλύστρες, ο Τσαϊ Λού παρατηρεί ότι σε έναν κολπίσκο συγκεντρώνεται στην επιφάνεια του νερού ένα παχύ στρώμα από κλώστες που σιγά- σιγά αποχωρίστηκαν από τα υφάσματα , που οι γυναίκες τρίβουν και χτυπούν δυνατά. Οι μικρές τρίχες μαζεύτηκαν, σχηματίζοντας ένα λεπτό ύφασμα, ένα πέπλο, που απλώθηκε πάνω στο νερό.
Ο Τσάϊ Λού μάζεψε με προσοχή εκείνο το πέπλο, το ξήρανε και είχε έτσι ένα, χωρίς σχήμα φύλλο, εύκαμπτο, αλλά συμπαγές. Γεννήθηκε έτσι το χαρτί που σήμερα ακριβώς χαρακτηρίζεται σαν προϊόν από λεπτά και εύκαμπτα φύλλα, παραγόμενο από την πήλωση, μέσα στο νερό, ενός κυτταρικού ακυρόματος, κατάλληλα επεξεργασμένων ινών.
Η πήλωση είναι εκείνο το φαινόμενο, χάρη στο οποίο οι ίνες που αποτελούν το φύλλο του χαρτιού, πλέκονται και συνδέονται οι μεν με τις δε. Για τιδ ίνες ο Τσάϊ Λού ανατρέχει σε διάφορες πρώτες ύλες: φλοιό αγριοσυκιάς, που είναι πολύ δι