Παράνομα φυτοφάρμακα στην Ελλάδα

Ξεκινούν από την Κίνα, τη Βουλγαρία και την Τουρκία και, ταξιδεύοντας λαθραία μέσω ξηράς και θαλάσσης, περνούν τα ελληνικά σύνορα και φτάνουν μέχρι το πιάτο μας. Ο λόγος για τα παράνομα φυτοφάρμακα, που το 2010 υπολογίζεται ότι αντιστοιχούσαν στο 15% της ελληνικής αγοράς προϊόντων φυτοπροστασίας, έναντι ποσοστού 10% το 2009 και 7% το 2008, σύμφωνα με όσα υποστήριξε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η διευθύντρια του Ελληνικού Συνδέσμου Φυτοπροστασίας (ΕΣΥΦ), Φραντζέσκα Υδραίου.

Αν και μέχρι πριν από λίγα χρόνια, το πρόβλημα αφορούσε κυρίως την αγορά της βόρειας Ελλάδας, «σήμερα είναι πανελλαδικό», επισήμανε η κα Υδραίου.

Πάντως, το "αγκάθι" δεν είναι μόνο ελληνικό: σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Προστασίας Καλλιεργειών (ΕCPA), που έχει στη διάθεσή του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το 5%-7% των προϊόντων φυτοπροστασίας στην Ευρώπη είναι παράνομα, ποσοστό που αυξάνεται κάθε χρόνο.

Το μέγεθος της "σκιώδους" αγοράς αυτού του είδους (παράνομα φυτοφάρμακα και "αντίγραφα") υπολογίζεται ότι ξεπερνά στην Ευρώπη τα 360-510 εκατ. ευρώ, με ορισμένες πλευρές να ανεβάζουν το πραγματικό ποσό στα 700 εκατ. ευρώ. Και αυτή η εκτίμηση ενδέχεται να είναι απλά "η κορυφή του παγόβουνου", όπως επισημαίνουν οι φορείς του κλάδου.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υπολογίζεται ότι χάνουν κάθε χρόνο φορολογικά έσοδα 21-30 εκατ. ευρώ, αν υπολογιστεί μέσος ΦΠΑ της τάξης του 6%. Σημαντικές είναι και οι επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία (αγροτών και καταναλωτών) και το περιβάλλον, σε μια περίοδο που -λόγω και της οικονομικής κρίσης- τα παράνομα φυτοφάρμακα διατηρούν αυξημένη δημοτικότητα, χάρη στις χαμηλότερες μέχρι και 35-50% τιμές τους, σε σχέση με τα νόμιμα, εγκεκριμένα προϊόντα.

Κυκλώματα εκμεταλλεύονται το "παράθυρο" του παράλληλου εμπορίου
Πώς μπαίνουν τα παράνομα φυτοφάρμακα στην ελληνική αγορά; Σύμφωνα με την κα Υδραίου, ο κύριος όγκος των προϊόντων είναι προέλευσης Κίνας, τα οποία, αφού με διάφορους τρόπους εισαχθούν στην ΕΕ, κυκλοφορούν ανεμπόδιστα (παράνομες εισαγωγές εγκεκριμένων προϊόντων). Πολλές παράνομες εισαγωγές γίνονται επίσης από Τουρκία και Βουλγαρία.

«Το λαθρεμπόριο και η παράνομη διακίνηση επικίνδυνων φυτοφαρμάκων πραγματοποιούνται τόσο από τη χερσαία, όσο και από τη θαλάσσια οδό. Ωστόσο, ο μεγαλύτερος όγκος εισέρχεται στη χώρα από κυκλώματα, τα οποία εκμεταλλεύονται τα κενά της νομοθεσίας, "παρερμηνεύοντας" -για παράδειγμα- το παράλληλο εμπόριο (σ.σ. τη δυνατότητα νόμιμης αγοράς προϊόντων, σε χαμηλότερη τιμή, σε άλλο κράτος και μεταπώλησής τους στην Ελλάδα)», επισημαίνει.

Οι ήπιες ποινικές κυρώσεις, η ελλιπής ενημέρωση των τελωνειακών αρχών και το γεγονός ότι οι γεωργοί βρίσκονται υπό ολοένα αυξανόμενη πίεση για να παρέχουν τρόφιμα χαμηλού κόστους, λειτουργούν ως ακούσιοι "συνεργάτες" των κυκλωμάτων εμπορίας παράνομων φυτοφαρμάκων.

Επίσης, σύμφωνα με τη κα Υδραίου, η έντονα αυξητική τάση στα παράνομα φυτοφάρμακα οφείλεται και στην επικέντρωση των αρμόδιων αρχώ