Το τίμημα της 11ης Σεπτεμβρίου

Του Τζόζεφ ΣτίγκλιτζΟι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 από την Αλ Κάιντα είχαν ως στόχο να πλήξουν τις ΗΠΑ -όπως και έγινε- αλλά με τρόπους που μάλλον ο Οσάμα Μπιν Λάντεν δεν είχε φανταστεί.Ο τρόπος που χειρίστηκε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, τις επιθέσεις έθεσε σε κίνδυνο τις βασικές αρχές της Αμερικής, υπονόμευσε την οικονομία της και αποδυνάμωσε την ασφάλεια της χώρας.Η επίθεση στο Αφγανιστάν, η οποία επακολούθησε των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, ήταν κατανοητή, όμως η επακόλουθη εισβολή στο Ιράκ δεν είχε καμία σχέση με την Αλ Κάιντα -όσο και αν προσπάθησε ο πρόεδρος Μπους να πείσει ότι υπήρχε κάποια σχέση.Αυτός ο πόλεμος κατ' επιλογήν συνοδεύθηκε γρήγορα από πολύ μεγάλο κόστος -κατά την έναρξή του έγιναν παραγγελίες αξίας άνω των 60 δισ. δολαρίων- καθώς η κολοσσιαία ανικανότητα συγκεράστηκε με ανειλικρινή διαστρέβλωση των γεγονότων.Πράγματι, όταν η Λίντα Μπίλμες κι εγώ υπολογίσαμε το πολεμικό κόστος της Αμερικής πριν από τρία χρόνια, ο συντηρητικός απολογισμός ανερχόταν στα τρία με πέντε τρισ. δολάρια. Από τότε το κόστος έχει αυξηθεί περισσότερο. Με σχεδόν το 50% των στρατευμάτων που επέστρεψαν να δικαιούνται κάποιας μορφής αποδοχών αναπηρίας και περισσότερους από 600.000 να έχουν μέχρι τώρα νοσηλευθεί σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις βετεράνων, εκτιμούμε πλέον ότι οι μελλοντικές αποδοχές αναπηρίας και νοσηλευτικό κόστος θα ανέλθουν συνολικά στα 600 με 900 δισ. δολάρια.Αλλά το κοινωνικό κόστος -που αντικατοπτρίζεται στις αυτοκτονίες βετεράνων (που τα τελευταία χρόνια έχουν ξεπεράσει τις 18 καθημερινά) και τις διαλυμένες οικογένειες- είναι ανεκτίμητο.Ακόμη κι αν μπορούσε να συγχωρήσει κανείς τον πρόεδρο Μπους που παρέσυρε την Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο σε έναν πόλεμο με ψευδείς ισχυρισμούς και που παρερμήνευσε το κόστος της όλης επιχείρησης, δεν υπάρχει δικαιολογία για τον τρόπο που διάλεξε για να τη χρηματοδοτήσει.Ηταν ο πρώτος πόλεμος στην ιστορία, το κόστος του οποίου καλύφθηκε εξ ολοκλήρου με πίστωση. Την ώρα που η Αμερική πήγαινε προς το πεδίο της μάχης, με τα ελλείμματα ήδη να έχουν εκτοξευθεί λόγω των φοροαπαλλαγών του 2001, ο πρόεδρος Μπους αποφάσισε να συνεχίσει με ένα νέο γύρο φορο-ελαφρύνσεων για τους πλουσίους.Σήμερα, η προσοχή της Αμερικής είναι εστιασμένη στην ανεργία και το έλλειμμα. Και οι δύο απειλές για το μέλλον της Αμερικής μπορούν -και όχι σε μικρή κλίμακα- να εντοπιστούν στους πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ.Οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες σε συνδυασμό με τις περικοπές φόρων του προέδρου Μπους αποτελούν τη βασική αιτία που επεξηγεί το γιατί η Αμερική βρέθηκε από δημοσιονομικό πλεόνασμα 2% του ΑΕΠ όταν εξελέγη ο Μπους στα υπερβολικά επίπεδα ελλείμματος και χρέους που αντιμετωπίζει σήμερα.Οι άμεσες κρατικές δαπάνες σε αυτούς τους πολέμους ανέρχονται μέχρι στιγμής σχεδόν στα 2 τρισ. δολάρια -17.000 δολάρια για κάθε νοικοκυριό- και με μελλοντικές οφειλές να αυξάνουν αυτό το ποσό περισσότερο από 50%.Επιπλέον, όπως υποστηρίξαμε η Μπίλμες και εγώ στο βιβλίο μας με τίτλο «Ο πόλεμος των τριών τρισ. δ