Ζουμί, γλυκό ή πικρό αδιάφορο;

Tου Παντελη Mπουκαλα

Αν υποθέσουμε ότι με κάποιο θαύμα έβγαιναν σεργιάνι στους δρόμους της τωρινής Αθήνας οι σκιές του Οδυσσέα και του Αχιλλέα, ποιον ήρωα θα έσπευδαν να χαιρετήσουν οι Αθηναίοι με σέβας και θαυμασμό, για να του πουν με τα νέα, άνευ προσωδίας ελληνικά τους ότι αυτόν τιμούν σαν φυλετικό τους πρότυπο; Και ποια σκιά θα ένιωθε πιο άνετα μέσα στο πλήθος, σαν να μην πέρασε μια μέρα από τον καιρό που βασίλευε; Ο συγγραφέας πάντως του κειμένου που ακολουθεί δεν έχει καμία αμφιβολία. Ας δούμε τι λέει:

«Φιλόνεικος, ανήσυχος και ευμετάβολος, φθονερός δε και ήκιστα ευλαβής ων ο σημερινός λαός, ομοιάζει προς τον αρχαίον δήμον τον προκαλούντα τα σκώμματα της κωμωδίας και την απελπισίαν των σοβαρών πατριωτών. Δεν πρέπει τις να αναζητήση εις τον Αχιλλέα αλλ’ εις τον Οδυσσέα μάλλον τον τύπον του ελληνικού λαού. Αν ο ήρως εκείνος διήρχετο πάλιν μέσω των εν τη οδώ Αιόλου σημερινών Αθηναίων, ήθελεν αισθανθή πάραυτα, ότι ευρίσκεται εν μέσω πατρίου ατμοσφαίρας, και ήθελε βεβαίως ονομάσει γνήσια τέκνα του το λογιστικόν και πανούργον εκείνο γένος. Οι Ελληνες αγαπώσι πρώτον πάντων εαυτούς και κατά δεύτερον λόγον την περιουσίαν του άλλου. Τα είδωλά των λέγονται δύναμις και χρυσός, ουδέν δε μέσον περιφρονούσι δυνάμενον να προαγάγη αυτούς. Αφήνουσι τους αλαζόνας βαρβάρους του Βορρά να πράττωσι το αγαθόν χάριν του αγαθού. Αυτοί και μανθάνοντες και εργαζόμενοι, χάριν των δραχμών μόνον μανθάνουσιν και εργάζονται. Ο Οδυσσεύς εκείνος, ο των Φαιάκων τα δώρα προ παντός μετρών κατά την εις Ιθάκην επιστροφήν του όπως ίδη αν είναι σωστά, ο συμβουλεύων τους μνηστήρας, πριν τους φονεύση, να δώσουν πλούσια δώρα εις την σύζυγόν του, ο εκ νεότητός του τα δόλια έπη αγαπήσας ήρως, ο ψευδόμενος προς φίλους και εχθρούς, τον ίδιον αυτού υιόν και την σύζυγον, και τους θεούς αυτούς επιζητών ν’ απατήση, φέρει χαρακτήρας τους οποίους θα ειμπορούσε κανείς ν’ αντιγράψη και από τον σημερινόν Ελληνα».

Ιδού λοιπόν. Ο Οδυσσέας. Ο θανάσιμα μνησίκακος, που ξεπάστρεψε τον Παλαμήδη γιατί τον ξεμπρόστιασε όταν προσπαθούσε να πάρει τρελόχαρτο και να μην πάει στην Τροία. Ο όχι και τόσο φιλέταιρος, αφού χρειάστηκε να χαθούν όλοι οι σύντροφοί του για να φτάσει αυτός στην Ιθάκη. Ο όχι και τόσο πιστός στην Πηνελόπη, αφού στη δεκάχρονη περιπλάνησή του βρήκε καιρό να αγαπηθεί με την Καλυψώ, την Κίρκη και τη Ναυσικά. Ναι, αλλά εμείς μάθαμε νηπιόθεν ότι αξία δεν έχει το τι λέει κάποιος, αλλά ποιος είναι αυτός που τα λέει, ώστε να ζυγίσουμε τα λεγόμενά του ανάλογα με τα αισθήματά μας για το άτομό του. Ποιος τα λέει λοιπόν όλα τούτα για τους Ελληνες; Ενας Γερμανός. Ενας Γερμανός; Αμ τότε, τι χρείαν έχουμε άλλων μαρτύρων; Είναι αυτονόητο πως ό, τι κι αν λέει, είναι άπρεπο, ανήθικο, ανιστόρητο και κυρίως ανθελληνικό. Εντάξει, ξεφυτρώνει πού και πού κάποιος φιλέλληνας ανάμεσά τους, αλλά τι να το κάνεις, σταγόνα στον ωκεανό. Κι ήταν λέει Εβραίος ο παππούς του, και μάλιστα τραπεζίτης, που βάφτισε τα παιδιά του με ονόματα χριστιανικά, γιατί δεν άντεχε τις διακρίσεις; Ε, τι καλό