Al Jazeera: Οι απώλειες της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι κέρδος για την Τουρκία

«Η επιστροφή της Κριμαίας στην Ουκρανία, της οποίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος, είναι ουσιαστικά απαίτηση του διεθνούς δικαίου». Από μόνο του, αυτό το εντυπωσιακό σχόλιο του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που παραδόθηκε μέσω μιας βιντεοκλήσης στη Σύνοδο Κορυφής της Πλατφόρμας της Κριμαίας τον περασμένο μήνα, δεν θα εξέπληξε κανέναν που παρακολουθεί στενά τις τουρκο-ρωσικές σχέσεις.

Ωστόσο, ήταν απόδειξη κάτι περισσότερο από την περίπλοκη ταχυδακτυλουργία του Ερντογάν μεταξύ της υποστήριξής του για την ουκρανική κυριαρχία και της άρνησής του να συμμετάσχει στις

κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ήταν ένας δείκτης ευκαιριών που κοιτάζει η Τουρκία για να ωθήσει τους δεσμούς της με τη Ρωσία, τη στιγμή που το Κρεμλίνο είναι βαλτωμένο στην Ουκρανία.

Είτε στη Συρία είτε στον Νότιο Καύκασο, η Άγκυρα ετοιμάζεται να καλύψει το κενό καθώς η επιρροή της Μόσχας φαίνεται έτοιμη να μειωθεί

Μετά την επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η Τουρκία έπαιξε το ρόλο του μεσάζοντα , όπως αποδείχθηκε στη συμφωνία που μεσολάβησε τον Ιούλιο, με τη βοήθεια των Ηνωμένων Εθνών, για τα ουκρανικά πλοία σιτηρών να αποπλεύσουν από την Οδησσό. Οι εμπορικοί της δεσμοί με τη Ρωσία ανθούν. Ωστόσο, ο Ερντογάν παρέμεινε συνεπής στην υποστήριξη του Κιέβου, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, της ιστορικής πατρίδας των Τατάρων της Κριμαίας (μια κοινότητα που βλέπει την Τουρκία ως συγγενικό κράτος). Ο εφοδιασμός της Τουρκίας με μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις παραμένει το πιο ισχυρό σύμβολο στρατιωτικής υποστήριξης της Άγκυρας προς το Κίεβο.

Η Τουρκία αισθάνεται ότι απειλείται από τη ρωσική επέκταση στη Μαύρη Θάλασσα από τον πόλεμο στη Γεωργία το 2008. Βήμα προς βήμα, η Μόσχα διεκδίκησε τον έλεγχο των ουδέτερων κρατών των οποίων η εμφάνιση στις αρχές της δεκαετίας του 1990 είχε διευκολύνει μια άνευ προηγουμένου προσέγγιση μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας.

Η ίδια η αίσθηση της τρωτότητας της Άγκυρας, σε συνδυασμό με μια βαθιά ριζωμένη δυσπιστία προς τους δυτικούς συμμάχους, την έχουν κάνει να επιδιώξει τη συνεννόηση με τον γιγαντιαίο ιμπεριαλιστικό γείτονά της, αντί για αντιπαράθεση. Ταυτόχρονα, όμως, η Τουρκία έχει καλλιεργήσει συμμαχίες με άλλα κράτη της Μαύρης Θάλασσας που φοβούνται τον ρωσικό ρεβανσισμό, όπως η Ουκρανία, η Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν, η Ρουμανία και η Μολδαβία.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η χώρα φαίνεται τώρα να κάνει ένα βήμα παραπέρα.

Πάρτε τη βόρεια Συρία , για παράδειγμα. Από τον Μάιο, ο Ερντογάν ζητά μια επιχείρηση εκκαθάρισης των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) από τις περιοχές Ταλ Ριφάατ και Μάνμπιτζ. Οι τουρκικές δυνάμεις και οι σύμμαχοί τους από τον Εθνικό Στρατό της Συρίας αύξησαν την πίεση στους Κούρδους μαχητές κατά μήκος της γραμμής επαφής δυτικά του Ευφράτη καθώς και γύρω από το Κομπάνι, την Άιν Ίσσα και το Ταλ Ταμέρ στα ανατολικά. Παράλληλα, ο Ερντογάν πραγματοποιεί μια σθεναρή διπλωματική προσπάθεια για να προσεγγίσει τη Ρωσία και το Ιράν.

Διαβάστε επίσης: Στο στόχαστρο ΕΕ-ΗΠΑ η Τουρκία και οι τράπεζές της για κυρώσεις κατά Ρωσίας

Η Συρία ήταν το επίκεντρο της τριμερούς συνόδου κορυφής του με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Ιρανό Πρόεδρο Ebrahim Raisi στην Τεχεράνη στις 21 Ιουλίου, καθώς και τη συνάντηση του Ερντογάν με τον Πούτιν στο Σότσι στις 5 Αυγούστου. Για να υπογράψουν η Ρωσία και το Ιράν τα σχέδιά του για μια ολοκληρωτική επίθεση, κρύβει την προοπτική της αποκατάστασης των δεσμών με την κυβέρνηση του Μπασάρ αλ-Άσαντ της Συρίας ως πλεονέκτημα. Ωστόσο, εάν ο Πούτιν αρνηθεί να εγκρίνει μια νέα επιχείρηση, δεν είναι αδιανόητο οι τουρκικές δυνάμεις να προβούν σε μονομερή κίνηση.

Ένα άλλο σενάριο όπου η Τουρκία σημειώνει πρόοδο, σε βάρος της Ρωσίας, είναι ο Νότιος Καύκασος. Τον Ιούλιο, η Άγκυρα και το Ερεβάν συμφώνησαν να ανοίξουν τα σύνορά τους , τα οποία ήταν κλειστά σε υπηκόους τρίτων χωρών από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, και να επιτρέψουν στις εμπορικές πτήσεις να χρησιμοποιούν η μία τα αεροδρόμια της άλλης. Τούρκοι και Αρμένιοι διπλωμάτες διαπραγματεύονται τη δημιουργία διπλωματικών σχέσεων.

Ο φόβος για την Τουρκία υπήρξε βασικός λόγος για την ευθυγράμμιση της Αρμενίας με τη Ρωσία όσον αφορά την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας.

Αλλά αφού το Αζερμπαϊτζάν νίκησε τους Αρμένιους στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ τον Νοέμβριο του 2020 με τουρκική βοήθεια, η αξία αυτής της συμμαχίας με τη Ρωσία υποχώρησε.

Άλλωστε, η Μόσχα παρέμεινε ουδέτερη και άφησε τις αρμενικές δυνάμεις μόνες τους. Τώρα, η αρμενική ηγεσία διερευνά ρεαλιστικά ένα άνοιγμα με την Τουρκία που μπορεί να αποφέρει οικονομικά και στρατηγικά οφέλη.

Το κοινό νήμα σε όλη τη Συρία και την Αρμενία είναι ότι η Τουρκία απομακρύνει μεθοδικά τη Ρωσία από τη γειτονιά και τις περιοχές όπου η Μόσχα έχει στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι των γεωπολιτικών αντιπάλων της τα τελευταία χρόνια.

Φυσικά, η Μόσχα είναι ικανή να χαλάσει τέτοιες προσπάθειες. Παρόλο που έχουν στραμμένη την προσοχή τους αλλού, οι Ρώσοι εξακολουθούν να έχουν φίλους στους Ιρανούς και τον Άσαντ στη Συρία, καθώς και μια εταιρική σχέση άνεσης με το YPG.

Η Ρωσία διατηρεί επίσης ένα ειρηνευτικό σώμα 2.000 ατόμων στο Καραμπάχ που θα μπορούσε να παίξει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση της σύγκρουσης εκεί. Η Μόσχα έχει επίσης κάποια οικονομική μόχλευση έναντι του Ερεβάν: το διμερές εμπόριο έχει εκτοξευθεί καθώς η Αρμενία έχει γίνει μια κερκόπορτα για τη Ρωσία για να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις. Τη Δευτέρα, ξέσπασαν νέες συγκρούσεις μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας, αν και στη συνέχεια ανακοινώθηκε κατάπαυση του πυρός .

Ωστόσο, όποιος πιστεύει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι, στο τέλος της ημέρας, μια σύγκρουση που περιλαμβάνει τη Μόσχα, το Κίεβο και τις δυτικές πρωτεύουσες θα έκανε καλά να κοιτάξει πιο μακριά. Εάν σταματήσει η επέκταση της Ρωσίας, ένα άλλο έθνος είναι έτοιμο να εξαπλώσει τη διπλωματική του επιρροή.

Πηγή: Al Jazeera (Ντιμίταρ Μπέτσεφ)