Από τον Γλαύκο στον Αδάμο - Οι Προέδροι της Βουλής από το 60’ μέχρι το 21’

Ημερά εκλογής Προέδρου της Βουλής είναι η σημερινή για την Κύπρο.

Διαβάστε επίσης: Προεδρία Βουλής: Απανωτές ανατροπές μέχρι την τελευταία στιγμή (ΒΙΝΤΕΟ)

Μέχρι στιγμής έχουν ανακοινωθεί οι υποψηφιότητες του Χρίστου Χρίστου (ΕΛΑΜ), Χαράλαμπου Θεοπέμπτου (Κίνημα Οικολόγων), Αννίτας Δημητρίου (ΔΗΣΥ), Νικόλα Παπαδόπουλου (ΔΗΚΟ), Άντρου Κυπριανού (ΑΚΕΛ),

Πιο κάτω καταγράφεται μια ιστορική διαδρομή της εκλογής Προέδρου της Βουλής από τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας.  

Α΄ Βουλευτική περίοδος

Οι πρώτες βουλευτικές εκλογές στην Κύπρο πραγματοποιήθηκαν στις 31 Ιουλίου 1960. Η Κύπρος απέκτησε την ανεξαρτησία της στις 16 Αυγούστου 1960. Την ίδια μέρα, η Βουλή των Αντιπροσώπων συνήλθε στην πρώτη της συνεδρίαση. Καθήκοντα προέδρου ασκούσε ο γηραιότερος των βουλευτών, Χαρίδημος Χατζηχάρος. Καθήκοντα αντιπροέδρου ασκούσε ο γηραιότερος των Τούρκων βουλευτών, Νιαζί Μανιέρα. Για την Α΄ βουλευτική περίοδο Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ο Γλαύκος Κληρίδης και αντιπρόεδρος ο Ορχάν Μουντερίσογλου. Και οι δύο εξελέγησαν άνευ ανθυποψηφίου. Ο αριθμός των βουλευτών οριζόταν από το σύνταγμα στους 50. Οι 35 εκλέγονταν από την ελληνική κοινότητα και οι 15 από την τουρκική κοινότητα (αναλογία 70%-30%). Μόνο για αυτή τη βουλευτική περίοδο, η Βουλή είχε αποφασίσει ότι σε περίπτωση προσωρινής απουσίας του Προέδρου της Βουλής, ο αντικαταστάτης του θα είναι ο πρόεδρος της Νομικής Επιτροπής.

Το Δεκέμβριο του 1963 σημειώθηκαν οι δικοινοτικές διαταραχές. Ο Τουρκοκύπριος Αντιπρόεδρος της Κύπρου και οι Τουρκοκύπριοι υπουργοί αποχώρησαν από την κυβέρνηση ενώ οι Τουρκοκύπριοι βουλευτές αποχώρησαν από τις βουλευτικές τους θέσεις. Από τότε, οι Τουρκοκύπριοι αρνούνται τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση, τη Βουλή και τη δημοσία υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι θέσεις των Τουρκοκυπρίων βουλευτών παραμένουν κενές. Λόγω της έκρυθμης κατάστασης της χώρας, το 1965 δεν πραγματοποιήθηκαν βουλευτικές εκλογές. Η Α΄ βουλευτική περίοδος παρατεινόταν κάθε χρόνο με σχετική νομοθεσία, για πέντε χρόνια.

Β΄ βουλευτική περίοδος

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 5 Ιουλίου 1970. Η ψηφοφορία για την εκλογή προέδρου για τη Β' βουλευτική περίοδο έγινε στις 16 Ιουλίου 1970. Τη θέση διεκδίκησαν οι Γλαύκος Κληρίδης και Βάσος Λυσσαρίδης. Ο Γλαύκος Κληρίδης συγκέντρωσε 27 ψήφους υπέρ και 2 ψήφους κατά ενώ υπήρχαν και δύο αποχές. Ο Βάσος Λυσσαρίδης συγκέντρωσε 2 ψήφους υπέρ, 25 εναντίον και 8 αποχές. Στις 23 Ιουλίου 1970, η Βουλή εξέλεξε τον Τάσσο Παπαδόπουλο για να εκτελεί χρέη Προεδρεύοντος σε περίπτωση προσωρινής απουσίας του Προέδρου της Βουλής. Τη ρύθμιση αυτή υπερψήφισαν όλοι οι βουλευτές, με εξαίρεση τους βουλευτές της ΕΔΕΚ που διαφώνησαν και τήρησαν αποχή.

Τον Ιούλιο του 1974 πραγματοποιείται το πραξικόπημα στην Κύπρο. Ο Πρόεδρος της Κύπρου, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος κατέφυγε στο εξωτερικό. Προεδρεύων της Κυπριακής Δημοκρατίας διετέλεσε ο Πρόεδρος της Βουλής, Γλαύκος Κληρίδης, όπως όριζε το σύνταγμα. Για το λόγο αυτό, καθήκοντα Προέδρου της Βουλής ασκούσε ο Προεδρεύων του σώματος, Τάσσος Παπαδόπουλος.

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές θα διεξάγονταν στις 15 Ιουλίου 1975. Ωστόσο, λόγω της κατάστασης της χώρας (μετά το πραξικόπημα πραγματοποιήθηκε η τουρκική εισβολή και η κατάληψη σχεδόν του μισού νησιού από τον τουρκικό στρατό), η θητεία της Βουλής και παράλληλα η θητεία του Προέδρου της, παρατάθηκε με νόμο για ένα χρόνο. Η παράταση αυτή έληξε στις 15 Ιουλίου 1976. Μέχρι της έναρξη των εργασιών της επόμενης βουλευτικής περιόδου εξελέγη ομόφωνα από τους παρόντες βουλευτές ο Τάσσος Παπαδόπουλος. Στη συνεδρία εκλογής του δεν συμμετείχαν οι βουλευτές του Δημοκρατικού Συναγερμού. Η θητεία του Τάσσου Παπαδόπουλου διήρκεσε από τις 22 Ιουλίου έως τις 20 Σεπτεμβρίου 1976.

Γ΄ βουλευτική περίοδος

Βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν ξανά στις 5 Σεπτεμβρίου 1976. Για την Γ' βουλευτική περίοδο, Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ομόφωνα ο Σπύρος Κυπριανού. Η εκλογική συνεδρία πραγματοποιήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 1976. Ωστόσο, μετά το θάνατο του Προέδρου της Δημοκρατίας, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, στις 3 Αυγούστου 1977, ο Σπύρος Κυπριανού ανέλαβε Προεδρεύων της Δημοκρατίας. Στις 3 Σεπτεμβρίου 1977 πραγματοποιήθηκαν προεδρικές εκλογές και ο Σπύρος Κυπριανού εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας για τη συμπλήρωση του υπολοίπου της θητείας του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Όσο ο Σπύρος Κυπριανού ασκούσε καθήκοντα Προεδρεύων της Δημοκρατίας, Προεδρεύων της Βουλής ήταν ο Αλέκος Μιχαηλίδης, ο οποίος εξελέγη ομόφωνα στις 4 Αυγούστου 1977. Ακολούθως, με ψήφους 20 υπέρ, 2 εναντίων και 6 αποχές, το σώμα αποφάσισε όπως παραμείνει στη θέση αυτή ο Αλέκος Μιχαηλίδης, μέχρι και την εκλογής Προέδρου της Βουλής. Η εκλογή νέου Προέδρου έγινε στις 22 Σεπτεμβρίου 1977 με υποψηφίους τον Αλέκο Μιχαηλίδη και το Βάσο Λυσσαρίδη. Ο Αλέκος Μιχαηλίδης εξελέγη Πρόεδρος της Βουλής με 24 ψήφους υπέρ, 7 εναντίον και μία αποχή. Η υποψηφιότητα του Βάσου Λυσσαρίδη είχε 5 ψήφους υπέρ και 17 εναντίον ενώ υπήρχαν και 10 αποχές.

Δ΄ βουλευτική περίοδος

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 24 Μαΐου 1981. Πρόεδρος της Δ' βουλευτικής περιόδου εξελέγη ο Γιώργος Λαδάς με 20 ψήφους υπέρ και 12 εναντίον. Δεν υπήρχε ανθυποψήφιος. Η εκλογή του προέδρου έγινε στις 4 Ιουνίου 1981. Σημαντικό γεγονός της Δ΄ βουλευτικής περιόδου αποτελεί η απόφαση της 20ης Ιουνίου 1985 για αύξηση του αριθμού των βουλευτών από 50 σε 80. Βάσει συντάγματος, το 70% έπρεπε να προέρχονται από την ελληνική κοινότητα και το 30% από την τουρκική κοινότητα. Έτσι, ο αριθμός των βουλευτών που εκλέγονται από την ελληνική κοινότητα ανήλθε στους 56 και των βουλευτών που εκλέγονται από την τουρκική κοινότητα ανήλθε στους 24. Παρόλο που το σύνταγμα απαιτούσε χωριστή πλειοψηφία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων βουλευτών ώστε να αυξηθεί ο αριθμός τους, έγινε επίκληση του δικαίου της ανάγκης, αφού οι Τουρκοκύπριοι είχαν εγκαταλείψει τις θέσεις τους από το 1963.

Ε΄ βουλευτική περίοδος

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν πρόωρα στις 8 Δεκεμβρίου 1985. Τη θέση του Προέδρου της Βουλής για την Ε' βουλευτική περίοδο διεκδίκησαν για πρώτη φορά περισσότεροι από δύο βουλευτές. Υποψήφιοι ήταν οι Γλαύκος Κληρίδης εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΣΥ, ο Γεώργιος Λαδάς εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΚΟ, ο Εζεκίας Παπαιωάννου εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας τους ΑΚΕΛ και ο Βάσος Λυσσαρίδης εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΕΔΕΚ. Το σώμα αντιμετώπιζε για πρώτη φορά πρόβλημα σχετικά με τη διαδικασία εκλογής του Προέδρου του. Ομόφωνα η Βουλή ενέκρινε την ακόλουθη διαδικασία:

Πρόεδρος της Βουλής εκλέγεται ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει τον αμέσως επόμενο ακέραιο αριθμό του μισού των παρόντων βουλευτών.
Αν δεν εκλεγεί Πρόεδρος κατά την πρώτη ψηφοφορία, ακολουθεί δεύτερη και Πρόεδρος της Βουλής εκλέγεται ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει τα 2/5 των εγκριτικών ψήφων των παρόντων βουλευτών.

Αν δεν εκλεγεί Πρόεδρος της Βουλής κατά τη δεύτερη ψηφοφορία, ακολουθεί τρίτη ψηφοφορίας κατά την οποία Πρόεδρος της Βουλής εκλέγεται ο υποψήφιος που θα εξασφαλίσεις τις περισσότερος εγκριτικές ψήφους των παρόντων βουλευτών.

Αφότου αποφασίστηκε η πιο πάνω διαδικασία, η εκλογή του νέου Προέδρου έγινε στις 30 Δεκεμβρίου 1985. Πρόεδρος του σώματος εξελέγη ο Βάσος Λυσσαρίδης, στην τρίτη κατά σειρά ψηφοφορία. Συγκέντρωσε 22 ψήφους έναντι 19 του Γλαύκου Κληρίδη, 16 του Γεώργιου Λαδά και 14 του Εζεκία Παπαϊωάννου.

Στ΄ βουλευτική περίοδος

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 19 Μαΐου 1991. Η εκλογή του Προέδρου έγινε στις 30 Μαΐου 1991. Υποψήφιοι ήταν ο Αλέξης Γαλανός εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΚΟ και ο Βάσος Λυσσαρίδης εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΕΔΕΚ. Για την ΣΤ' βουλευτική περίοδο, Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ο Αλέξης Γαλανός, ο οποίος συγκέντρωσε 31 ψήφους υπέρ (στήριξη από ΔΗΚΟ, ΔΗΣΥ και Φιλελεύθερους). Ο Βάσος Λυσσαρίδης συγκέντρωσε 25 ψήφους.

Ζ΄ βουλευτική περίοδος

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 26 Μαΐου 1996. Η εκλογή του Προέδρου έγινε στις 6 Ιουνίου 1996. Υποψήφιοι ήταν ο Σπύρος Κυπριανού εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΚΟ και ο Βάσος Λυσσαρίδης εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΕΔΕΚ. Για την Ζ' βουλευτική περίοδο, Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ο Σπύρος Κυπριανού, ο οποίος συγκέντρωσε 30 ψήφους υπέρ (στήριξη από ΔΗΚΟ και ΔΗΣΥ). Ο Βάσος Λυσσαρίδης συγκέντρωσε 26 ψήφους (στήριξη από ΕΔΕΚ, ΑΚΕΛ και ΕΔΗ).  Στις 13 Ιουνίου 1996 αποφασίστηκε ότι σε περίπτωση προσωρινής απουσίας του Προέδρους της Βουλής, τα καθήκοντα του Προέδρου της Βουλής θα ασκούσε ο βουλευτής Νίκος Αναστασιάδης. Η απόφαση αυτή λήφθηκε πλειοψηφικά, με 27 ψήφους υπέρ και 21 εναντίον. Η μειοψηφία παρέπεμψε την απόφαση στο Ανώτατο Δικαστήριο ώστε να κριθεί η συνταγματικότητας της. Κατά πλειοψηφία το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η απόφαση της Βουλής δεν παραβιάζει το σύνταγμα.

Η΄ βουλευτική περίοδος

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 27 Μαΐου 2001. Η εκλογή του Προέδρου έγινε στις 7 Ιουνίου 2001. Υποψήφιοι ήταν ο Δημήτρης Χριστόφιας εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΑΚΕΛ και ο Νίκος Αναστασιάδης εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΣΥ. Για την Η' βουλευτική περίοδο, Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ο Δημήτρης Χριστόφιας, ο οποίος συγκέντρωσε 33 ψήφους υπέρ, 19 εναντίον και 4 αποχές. Το Δημήτρη Χριστόφια στήριξαν οι 20 βουλευτές του ΑΚΕΛ, οι 9 βουλευτές του ΔΗΚΟ και οι 4 της ΕΔΕΚ, ενώ το Νίκο Αναστασιάδη υποστήριξαν οι 19 βουλευτές του ΔΗΣΥ. Αποχή τήρησαν οι βουλευτές των 4 μονοεδρικών κομμάτων ΝΕΟ, ΕΔΗ, ΑΔΗΚ και Κίνημα Οικολόγων.

Θ΄ βουλευτική περίοδος

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 26 Μαΐου 2006. Η εκλογή του Προέδρου έγινε στις 1 Ιουνίου 2006. Υποψήφιοι ήταν ο Δημήτρης Χριστόφιας εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΑΚΕΛ, ο Νίκος Αναστασιάδης εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΣΥ και ο Δημήτρης Συλλούρης εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Κόμματος (ΕΥΡΩΚΟ). Για την Θ' βουλευτική περίοδο, Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ο Δημήτρης Χριστόφιας, ο οποίος συγκέντρωσε 35 ψήφους υπέρ, 21 εναντίον. Το Δημήτρη Χριστόφια ψήφισαν οι 18 βουλευτές του ΑΚΕΛ, οι 11 βουλευτές του ΔΗΚΟ, οι 5 βουλευτές της ΕΔΕΚ και ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων. Το Νίκο Αναστασιάδη ψήφισαν οι 18 βουλευτές του ΔΗΣΥ και το Δημήτρη Συλλούρη οι 3 βουλευτές του Ευρωπαϊκού κόμματος.
Στις 24 Φεβρουαρίου 2008 ο Δημήτρης Χριστόφιας εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ως αποτέλεσμα, η θητεία του ως Προέδρου της Βουλής έληξε στις 28 Φεβρουαρίου 2008 που ανέλαβε τα καθήκοντα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Στις 6 Μαρτίου 2008, το σώμα εξέλεξε ως νέο Πρόεδρο της Βουλής τον Μάριο Κάρογιαν, μετά από πρόταση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΚΟ. Η υποψηφιότητα του συγκέντρωσε 36 ψήφους υπέρ, καμιά εναντίον και 15 αποχές. Δεν υπήρχε ανθυποψήφιος. Υπέρ της υποψηφιότητας του ψήφισαν οι βουλευτές των ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΕΥΡΩΚΟ και Οικολόγων Περιβαλλοντιστών ενώ οι βουλευτές του ΔΗΣΥ τήρησαν αποχή.

Ι΄ βουλευτική περίοδος

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 22 Μαΐου 2011. Η εκλογή του Προέδρου έγινε στις 2 Ιουνίου 2011. Υποψήφιοι ήταν ο Μάριος Κάρογιαν εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΚΟ, ο Γιαννάκης Ομήρου εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΕΔΕΚ και ο Γιώργος Περδίκης εκ μέρους του Κινήματος Οικολόγων. Κατά την τρίτη φάση της ψηφοφορίας, Πρόεδρος της Βουλής για την Ι΄ βουλευτική περίοδο εξελέγη ο Γιαννάκης Ομήρου με 28 ψήφους. Ο Μάριος Κάρογιαν εξασφάλισε 27 ψήφους ενώ ο Γιώργος Περδίκης απέσυρε την υποψηφιότητα του στη φάση αυτή. Το Γιαννάκη Ομήρου ψήφισαν οι 20 βουλευτές του ΔΗΣΥ, οι 5 της ΕΔΕΚ, οι 2 του ΕΥΡΩΚΟ και ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Ζαχαρίας Κουλίας ο οποίος διαφώνησε με την υποψηφιότητα Μάριου Καρογιάν, του προέδρου του κόμματος του. Τον Μάριο Κάρογιαν ψήφισαν οι 19 βουλευτές του ΑΚΕΛ και οι 8 από τους 9 βουλευτές του ΔΗΚΟ.

ΙΑ΄ βουλευτική περίοδος

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 22 Μαΐου 2016. Η εκλογή του Προέδρου έγινε στις 2 Ιουνίου 2016. Υποψήφιοι ήταν ο Αβέρωφ Νεοφύτου εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΣΥ, ο Άντρος Κυπριανού εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΑΚΕΛ, ο Μαρίνος Σιζόπουλος εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΕΔΕΚ (έχοντας και την υποστήριξη της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΚΟ και της Συμμαχίας Πολιτών), ο Δημήτρης Συλλούρης εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του Κινήματος Αλληλεγύη και ο Γιώργος Περδίκης εκ μέρους του Κινήματος Οικολόγων. Στην πρώτη φάση της ψηφοφορίας ο Αβέρωφ Νεοφύτου εξασφάλισε τις 18 ψήφους του ΔΗΣΥ, ο Άντρος Κυπριανού τις 16 ψήφους του ΑΚΕΛ, ο Μαρίνος Σιζόπουλος της 15 ψήφους των ΕΔΕΚ, ΔΗΚΟ και Συμμαχίας Πολιτών, ο Δημήτρης Συλλούγης της 3 ψήφους του Κινήματος Αλληλεγγύη και ο Γιώργος Περδίκης της 2 ψήφους του Κινήματος Οικολόγων. Το ΕΛΑΜ τήρησε αποχή σε όλες τις ψηφοφορίες. Οι ίδιοι ψήφοι δόθηκαν και στη 2η ψηφοφορία. Πριν την 3η ψηφοφορία αποσύρθηκαν οι υποψηφιότητες Αβέρωφ Νεοφύτου και Γιώργου Περδίκη. Στην 3η ψηφοφορία οι 18 ψήφοι του ΔΗΣΥ δόθηκαν στον Δημήτρη Συλλούρη και οι 2 ψήφοι του Κινήματος Οικολόγων δόθηκαν στον Μαρίνο Σιζόπουλο. Έτσι, το αποτέλεσμα της 3η ψηφοφορίας ήταν: 21 ψήφους για το Δημήτρη Συλλούρη, 17 για το Μαρίνο Σιζόπουλο και 16 για τον Άντρο Κυπριανού. Πρόεδρος της Βουλής για την ΙΑ΄ βουλευτική περίοδο εξελέγη ο Δημήτρης Συλλούρης.

Στις 13 Οκτωβρίου 2020, μετά από δημοσίευση βίντεο του δικτύου Al Jazeera το οποίο, σύμφωνα με το δίκτυο, ενέπλεκε τον Δημήτρη Συλλούρη σε μια προσπάθεια χορήγησης κυπριακού διαβατηρίου σε καταδικασμένους για εγκλήματα, δήλωσε ότι θα απέχει από τα καθήκοντα του μέχρι να ολοκληρωθούν οι έρευνες. Στις 15 Οκτωβρίου υπέβαλε την παραίτηση του από Πρόεδρος της Βουλής και από βουλευτής, δηλώνοντας ότι δεν έχει παραβιάσει τη νομοθεσία, αλλά επέλεξε την παραίτηση για να αφαιρεθεί το πρόσχημα ότι η παρουσία του στο αξίωμα του Προέδρου της Βουλής παρεμποδίζει με οποιοδήποτε τρόπο την ομαλή λειτουργία του σώματος. Μετά την παραίτηση του Δημήτρη Συλλούρη από τη θέση του προέδρου της Βουλής, στις 16 Οκτωβρίου 2020 τα κοινοβουλευτικά κόμματα αποφάσισαν όπως υποστηρίξουν την υποψηφιότητα του Αδάμου Αδάμου για τη θέση του προέδρου της Βουλής, για το υπόλοιπο της ΙΑ΄ Κοινοβουλευτικής Περιόδου. Στις 23 Οκτωβρίου εκλέχθηκε πρόεδρος του σώματος με 53 ψήφους υπέρ, 2 αποχές και καμία αρνητική ψήφο.

Διαβάστε ακόμη: 

Θέλουν μια διαφορετική Βουλή, λένε Βουλευτές που εξελέγησαν για πρώτη φορά

Ανακοίνωση ΕΔΕΚ: Ανάλογα με τα δεδομένα θα θέσει υποψηφιότητα ο Σιζόπουλος