Η Γεωπολιτική και Πολιτισμική σημασία των Τουρκοκυπρίων

Οι Τουρκοκύπριοι γενικά αντιμετωπίζονται περιφρονητικά, τόσο από την Τουρκία, όσο από την ΕΕ, αλλά και από τους Ελληνοκύπριους. Ακόμα και οι ίδιοι οι Τουρκοκύπριοι, κατά καιρούς, θεωρούν τους εαυτούς τους ως μια «ασήμαντη» κοινότητα. Είναι κατανοητό να μην δίνουμε μεγάλη προσοχή σε μια κοινότητα, η οποία δεν είναι μέρος του διεθνούς συστήματος που βασίζεται σε κράτη. Δεν κυβερνά κάποιο νόμιμο κράτος, ούτε έχει εξουσία και θέση μέσα σε ένα ήδη αναγνωρισμένο κράτος. Δεν έχει λόγο σε διεθνείς και υπερεθνικούς οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ και η

Αλλά ούτε έχει και οικονομική δύναμη, όπως για παράδειγμα η Ταϊβάν.

Όλα αυτά ισχύουν...

Όμως κατά τη γνώμη μου, η τουρκοκυπριακή κοινότητα είναι μια κοινότητα «μεγαλύτερη από το μπόι της», γιατί είναι σε θέση να επηρεάσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες.

Ας κοιτάξουμε πιο συστηματικά την αξία της τουρκοκυπριακής κοινότητας για την Τουρκία, για την ΕΕ και τους Ελληνοκύπριους.

Η σημασία των Τουρκοκυπρίων για την Τουρκία

Στο παρελθόν, το αίτημα των Ελληνοκυπρίων για Ένωση της Κύπρου που θα προέκτεινε την Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο, εμποδίστηκε, μεταξύ άλλων παραγόντων, και από το «Όχι» των Τουρκοκυπρίων. Επίσης, η Τουρκία, η οποία με τη Συνθήκη της Λωζάνης είχε παραιτηθεί από όλα τα δικαιώματά της στην Κύπρο, απόκτησε το στάτους εγγυήτριας δύναμης, λόγω των Τουρκοκυπρίων. Επίσης, στο πρόσφατο παρελθόν, η Τουρκία έλαβε το χρίσμα της υποψήφιας χώρας για την ΕΕ μετά το «Ναι» των Τουρκοκυπρίων στο Σχέδιο Ανάν.

Η σημασία της τουρκοκυπριακής κοινότητας για την Τουρκία έγκειται στο γεγονός ότι είναι κομμάτι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ένας από τους πρώτους που είδε με διαύγεια αυτή την πραγματικότητα, δεν ήταν άλλος από τον βετεράνο πολιτικό Ισμέτ Ινονού. Με επιστολή που έστειλε στην τουρκοκυπριακή ηγεσία στις 09 Μαρτίου 1964, υπογράμμιζε εμφαντικά ότι οι Τουρκοκύπριοι δεν έπρεπε να αποχωρήσουν από τους θεσμούς του Κυπριακού κράτους. Δυστυχώς, δεν εισακούστηκε...

Και η σημερινή πολιτική ελίτ πόρρω απέχει από το να κατανοήσει τον κομβικό ρόλο της συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων σε τυχόν Ομοσπονδιακό Κράτος της Κύπρου. Το τουρκικό πολιτικό κατεστημένο, αντί να ενισχύσει τη θέση της κοινότητας στο νησί, την υποσκάπτει και προσπαθεί να την «ξεριζώσει» και να την ενσωματώσει στο τουρκικό έθνος, πράγμα που θα μειώσει τον πολιτικό ρόλο των Τουρκοκυπρίων στην Κύπρο...

Η σημασία των Τουρκοκυπρίων για την ΕΕ

Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει την δέουσα σημασία στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Περιορίζεται απλώς σε κάποια οικονομική βοήθεια. Ωστόσο, η σημασία των Τουρκοκυπρίων για την ΕΕ είναι μεγαλύτερη από ό,τι φαίνεται με την πρώτη ματιά.

Η επιτυχία της ΕΕ στην επίλυση εθνοτικών διαφορών είναι πολύ σημαντική. Αρκετά κράτη μέλη απειλούνται από αποσχιστικά ρεύματα. Με αυτά τα δεδομένα, τα οφέλη από την επανένωση της  Κύπρου είναι τεράστια. Μια διαιρεμένη Κύπρος αποτελεί σοβαρή απώλεια κύρους για την ΕΕ. Όπως συχνά τονίζει η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα, «η ΕΕ δεν είναι ενωμένη όσο η Κύπρος είναι διαιρεμένη».

Εδώ έγκειται και η σημασία των Τουρκοκυπρίων. Εάν η πραγματική ενοποίηση της ΕΕ απαιτεί την ενοποίηση της Κύπρου, αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη βούληση των Τουρκοκυπρίων.

Σημασία για τους Ελληνοκύπριους

Η ελληνοκυπριακή κοινότητα ιστορικά υποτίμησε την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Κατά την εκστρατεία για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, οι Ελληνοκύπριοι δεν έδωσαν μεγάλη σημασία στην αντίδραση των Τουρκοκυπρίων. Δεν τους έλαβαν υπόψη ούτε όταν ιδρύθηκε η δικοινοτική Κυπριακή Δημοκρατία το 1960...

Δυστυχώς, η υποτίμηση, κατά κάποιο τρόπο, συνεχίστηκε και μετά το 1974. Στο μεγάλο στόχο για την επανένωση της χώρας, δεν αξιοποιείται δεόντως ο ρόλος που μπορεί να παίξουν οι Τουρκοκύπριοι.

Ωστόσο, είναι γεγονός, ότι η επανένωση της Κύπρου περνά και μέσα από την συγκατάθεση των Τουρκοκυπρίων.

Η σημασία της τουρκοκυπριακής κοινότητας δεν περιορίζεται μόνο στα πιο πάνω. Έχει οικουμενική πολιτισμική αξία. Αν και διαφωνώ με τον Samuel P. Huntington, ο οποίος όταν τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, υποστήριξε ότι άρχισε η «σύγκρουση των πολιτισμών», δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε ότι στην εποχή μας συναντάμε παντού συγκρούσεις και εντάσεις με βάση τη θρησκεία και τον πολιτισμό. Η τρομοκρατία και οι πόλεμοι σε διάφορα μέρη του κόσμου νομιμοποιούνται με αναφορά στη θρησκεία. Ιδιαίτερα οι φονταμενταλιστές ισλαμιστές θέλουν να δικαιολογήσουν τη βία μέσω της πίστης. Ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο, οι χώρες που ενσωματώνουν αρμονικά την πολυμορφία και τον πλουραλισμό, είναι παραδείγματα προς μίμηση.

Από αυτή την άποψη, οι Τουρκοκύπριοι έχουν την εξής οικουμενική πολιτισμική αξία: ως κοσμική μουσουλμανική κοινότητα, έχουν ένα πολιτισμό που τους επιτρέπει την ειρηνική συμβίωση με χριστιανικούς πληθυσμούς.

Ναι, είναι μια μεγάλη αρετή το γεγονός ότι οι Τουρκοκύπριοι μουσουλμάνοι είναι μια κοσμική κοινότητα και έχουν ένα κοσμικό τρόπο ζωής. Η προστασία και η ενίσχυση μιας τέτοιας κοινότητας είναι σημαντική τόσο για την Κύπρο, όσο για την περιοχή μας και για τον κόσμο.