Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Λεωνίδας Λοϊζίδης μιλά για την παράσταση «Τρωάδες

O σκηνοθέτης Λεωνίδας Λοϊζίδης μιλά για την επιθυμία του να ανεβάσει ξανά, το Σεπτέμβριο του 2022 (ένα αιώνα μετά την μικρασιατική καταστροφή), τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη, μια παράσταση που έκανε περιοδεία με μεγάλη επιτυχία σε όλη τη Γαλλία και Αμερική.

Αυτούσια τα λόγια του σκηνοθέτη:

Το Σεπτέμβριο του 2022 θα ήθελα πολύ να παρουσιάσω την παράσταση «Τρωάδες» μια παράσταση την οποία ανέβασα με μεγάλη επιτυχία σε περιοδεία σε όλη τη Γαλλία

και στη συνέχεια στην Αμερική σε 27 πολιτείες και στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της. Ένα αιώνα μετά την μικρασιατική καταστροφή.

Τον Σεπτέμβριο του 1922 κάηκε και λεηλατήθηκε η Σμύρνη. Η Μικρασιατική Καταστροφή οδήγησε στον ξεριζωμό από τις πατρογονικές εστίες, ύστερα από περισσότερα από δύο χιλιάδες χρόνια, τον δυναμικό πολυάριθμο ελληνισμό της Ανατολής. Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο ελληνισμός αυτός της Μικράς Ασίας και του Πόντου αναλογούσε στο ⅓ περίπου του συνολικού πληθυσμού της περιοχής και είχε αναδειχτεί ως η κυρίαρχη οικονομική ελίτ της πολυεθνικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που βρισκόταν υπό μακρόχρονη διαδικασία κατάρρευσης. Η γενοκτονία ήταν ένα προμελετημένο έγκλημα, το οποίο η κυβέρνηση των Νεότουρκων έφερε σε πέρας με σφαγές, εξαναγκαστικό ξεριζωμό και πορείες στην έρημο, με βασανιστήρια, πείνα και δίψα, και τα στρατόπεδα θανάτου στην έρημο. Ο φόρος αίματος της Μικρασιατικής Καταστροφής ήταν πολύ βαρύς, με 500.000 περίπου νεκρούς και 1.500.00 πρόσφυγες.

Η πυρπόληση της Σμύρνης

Μετά από έναν αιώνα από την καταστροφή της Σμύρνης δεν υπάρχει πια αμφιβολία για το ποιος έκαψε τη Σμύρνη. Ο Sir Valentine Chirol, Υφηγητής της Harris Foundation στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου στα 1924, έκανε την έξης αφήγηση: «Αφού οι Τούρκοι συνέτριψαν τον Ελληνικό Στρατό, μετέβαλαν την ουσιαστικά Ελληνική πόλη (Σμύρνη) σε ένα σωρό στάχτης σαν απόδειξη της νίκης τους». Επίσης, ο ιστορικός William Stearns Davis έχει δηλώσει ότι οι Τούρκοι κατευθύνθηκαν κατ’ ευθείαν προς τη Σμύρνη την οποία κατέλαβαν (Σεπτέμβριος 1922) και υστέρα την πυρπόλησαν.

Ασφαλώς, το σχέδιο του Μουσταφά Κεμάλ ήταν τότε να επιφέρει μια πλήρη και ανεπανόρθωτη καταστροφή του Χριστιανισμού στη Μικρά Ασία. Το σχέδιο, όπως αποκαλύφθηκε από την εκτέλεσή του, ήταν να παραδοθεί η πόλη για μερικές μέρες στη σφαγή και στην ακολασία. Να σφαγιαστούν οι Αρμένιοι, πράγμα που ανέκαθεν προξενούσε ιδιαίτερη ευχαρίστηση στους Τούρκους, και στη συνέχεια να κάψουν την πόλη και να οδηγήσουν τον ελληνικό ανδρικό πληθυσμό στην αιχμαλωσία. Μετά από 15 χρόνια εμπειρίας στο αρχαίο ελληνικό θέατρο τόσο στην Αμερική όσο και στο εξωτερικό θα ήθελα του χρόνου να κάνω το όνειρο μου παρουσιάζοντας στην Επίδαυρο με περιοδεία σε όλα τα Αρχαία θέατρα στην Ελλάδα καθώς επίσης και μια μεγάλη περιοδεία στο εξωτερικο. Η Εκάβη είναι η καμένη γη, η αξιοπρέπεια, η απαντοχή αλλά και η σοφία. Η Εκάβη είναι η ραχοκοκαλιά, η οποία και χρεώνεται τα μεγαλύτερα δεινά. Ολοι πρόκειται να γίνουν δούλοι αλλά αυτή θα χρεωθεί τη χειρότερη δουλεία. Θα χρεωθεί τον βιασμό της Κασσάνδρας της, τον θάνατο της Πολυξένης, το γκρέμισμα του Αστυάνακτα. Ως βασίλισσα χρεώνεται τα πάντα αλλά δεν είναι μόνο βασίλισσα. Θα μπορούσα να την πω μάνα γη. Νομίζω ότι αυτή η γυναίκα θα μπορούσε να υπάρχει τώρα στο Αφγανιστάν ή παλαιότερα στη Μικρά Ασία. Οι επώνυμες ηρωίδες μεταμορφώνονται σε αιώνια σύμβολα αντίστασης στη βία της ανάγκης και στην ωμή τυραννία. Φανερώνει τις εσχατιές της ανθρώπινης ύπαρξης, και τα όρια που υπερβαίνουν οι άνθρωποι. Τα αθώα θύματα της τραγωδίας ( Πολέμου) τότε, τώρα και ίσως και για πάντα.

Είναι πολύ σύγχρονη…

Συνεργάτες στις Τρωάδες του 2022:

Μετάφραση Γιάννης Τσαρούχης, μουσική Μίκης Θεοδωράκης, Σκηνικά Άννα Μαχαιριανάκη , Κοστούμια Κώστας Τζανιδάκης, Γιάννης Δημητράκης, χορογραφίες Έρση Πήττα, Σκηνοθεσία Λεωνίδας Λοϊζίδης