Πραξικόπημα και διαδηλώσεις στο Σουδάν - Tι ακριβώς συμβαίνει (BINTEO)

Το Σουδάν έχει περιέλθει σε κρίση αφού ο στρατός διέλυσε την κυβέρνηση της εξουσίας της χώρας και κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τη Δευτέρα.Η κίνηση συνέτριψε τις ελπίδες για μια ειρηνική μετάβαση της εξουσίας μετά την ανατροπή του πρώην προέδρου Ομάρ αλ Μπασίρ το 2019. 

Τι συμβαίνει στο Σουδάν;

Το Σουδάν διοικούνταν από μια  συμμαχία μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών ομάδων από το 2019, αλλά τη Δευτέρα, ο στρατός ουσιαστικά ανέλαβε

Ο πρωθυπουργός Abdalla Hamdok και η σύζυγός του συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν σε άγνωστη τοποθεσία. Συνελήφθησαν επίσης πολλοί υπουργοί και αξιωματούχοι της κυβέρνησης.

Ο στρατηγός Abdel Fattah al-Burhan, επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων του Σουδάν, διέλυσε το Κυρίαρχο Συμβούλιο και τη μεταβατική κυβέρνηση, λέγοντας σε τηλεοπτική δήλωση ότι μια «ανεξάρτητη και δίκαιη αντιπροσωπευτική κυβέρνηση» θα αναλάβει την εξουσία μέχρι να εκλεγεί το 2023.»

Είπε ότι η συμφωνία κατανομής της εξουσίας με πολιτικά μέλη του μεταβατικού συμβουλίου της χώρας «μετατράπηκε σε σύγκρουση» τα τελευταία δύο χρόνια, «απειλώντας την ειρήνη και την ενότητα» στο Σουδάν.

Πολλά άρθρα του συντάγματος έχουν ανασταλεί και οι κυβερνήτες των πολιτειών απομακρύνθηκαν, είπε ο Μπουρχάν.

Πώς ξεκίνησαν τα σημερινά προβλήματα;

Όταν ο Μπασίρ ανατράπηκε με πραξικόπημα το 2019, μετά από τρεις δεκαετίες στην εξουσία, η στρατιωτική ηγεσία του Σουδάν ανέλαβε τον έλεγχο για να επιβλέπει τη μετάβαση της εξουσίας, σχηματίζοντας το Μεταβατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο.

Αλλά το συμβούλιο αντιτάχθηκε σθεναρά από ένα κίνημα υπέρ της δημοκρατίας που ζήτησε αντ' αυτού για πολιτική διακυβέρνηση. Μετά από μια αντιπαράθεση εβδομάδων, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να σχηματίσουν ένα Κυρίαρχο Συμβούλιο που θα κυβερνούσε «για τα επόμενα τρία χρόνια ή λίγο περισσότερο».

Η συμφωνία που συνήφθη τον Ιούλιο του 2019, προνοούσε το στρατιωτικό συμβούλιο θα είναι υπεύθυνο για την ηγεσία της χώρας για τους πρώτους 21 μήνες. Στη συνέχεια, μια πολιτική διοίκηση θα κυβερνούσε το συμβούλιο τους επόμενους 18 μήνες.

Δυνάμεις εντός της χώρας συνέχισαν να παλεύουν κάτω από την επιφάνεια, μεταξύ των υποστηρικτών του παλιού καθεστώτος των Αδελφών Μουσουλμάνων και εκείνων που ήθελαν μια πιο κοσμική δημοκρατία. Στην περιοχή, το Σουδάν ήταν ακραίο στην προσπάθεια να στραφεί προς την πολιτική κυριαρχία. Μετά την Αραβική Άνοιξη, πολλές από τις ελπίδες για πολιτική διακυβέρνηση διαψεύστηκαν. Η Τυνησία έκανε τη μετάβαση στη δημοκρατία, αλλά άλλες χώρες όπως η Αίγυπτος υπέστησαν χάος και πραξικόπημα και έγιναν πιο αυταρχικές. Η Συρία εξακολουθεί να υφίσταται εμφύλιο πόλεμο. Αντίπαλες δυνάμεις όπως η Τουρκία και η υποστήριξή της στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, ενώ η Σαουδική Αραβία αντιτίθεται στην Αδελφότητα, έχουν οδηγήσει σε διαμάχες σε όλη την περιοχή, από τη Λιβύη μέχρι την Τυνησία.

Το πραξικόπημα ήταν έκπληξη;

Bίντεο Al Jazzera 

Οχι εντελώς. Ο Άνταμ Χιρέικα, βοηθός του Χάμντοκ, είπε στο CNN ότι ο πρωθυπουργός γνώριζε τα σχέδια του στρατού και ότι δεχόταν πίεση να διαλύσει την κυβέρνηση.

Ο Χιρέικα είπε ότι επισκέφθηκε το Χάμντοκ το βράδυ της Κυριακής, όπου συζήτησε την τρέχουσα κατάσταση. Είπε ότι ο Hamdok μόλις συναντήθηκε με τον Burhan.

Τη Δευτέρα, το Υπουργείο Πληροφοριών είπε ότι ο Hamdok δέχτηκε πιέσεις να εκδώσει μια δήλωση "υποστήριξη της ανάληψης εξουσίας». Αντίθετα, είπε, κάλεσε τους «διαδηλωτές υπέρ της δημοκρατίας να βγουν στους δρόμους σε ειρηνική διαμαρτυρία»

Γιατί συμβαίνει αυτόι;

Οι εντάσεις είχαν αυξηθεί αφού ορισμένοι πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του Χάμντοκ, πίεσαν για πλήρη μετάβαση στην πολιτική διακυβέρνηση έως τις 17 Νοεμβρίου, σύμφωνα με την αρχική μεταβατική συμφωνία.

Η κατάσταση κλιμακώθηκε τον περασμένο μήνα, όταν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα που αποδόθηκε σε δυνάμεις πιστές στον Μπασίρ απέτυχε, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι από τους εμπλεκόμενους αξιωματικούς να συλληφθούν.

Τις εβδομάδες μετά, οι στρατιωτικοί ηγέτες απαιτούν μεταρρυθμίσεις στον συνασπισμό των Δυνάμεων Ελευθερίας και Αλλαγής (FFC) και την αντικατάσταση του υπουργικού συμβουλίου. Οι πολιτικοί ηγέτες τους κατηγόρησαν για αρπαγή εξουσίας.

Πλήθος Σουδανών διαδηλωτών βγήκαν στους δρόμους την περασμένη Πέμπτη, απαιτώντας να τηρηθεί η μεταβατική συμφωνία του 2019 και καλώντας για μια εκλεγμένη κυβέρνηση. Υπήρχαν επίσης φιλοστρατιωτικές διαμαρτυρίες ενάντια στην πολιτική κυβέρνηση.

Πώς αντέδρασε η διεθνής κοινότητα;

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες καταδίκασε το πραξικόπημα και ζήτησε την απελευθέρωση του πρωθυπουργού και άλλων αξιωματούχων, είπε σε tweet τη Δευτέρα, προσθέτοντας ότι ο ΟΗΕ «θα συνεχίσει να στέκεται» στο πλευρό του λαού του Σουδάν.

Σε συνέντευξη Τύπου, ο Λευκός Οίκος είπε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν ήταν «βαθιά ανήσυχη» από τα γεγονότα που εκτυλίσσονται στο Σουδάν, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο χαρακτήρισε το πραξικόπημα «απαράδεκτη προδοσία του σουδανικού λαού».

«Καλούμε τις δυνάμεις ασφαλείας να απελευθερώσουν αμέσως όσους έχουν συλλάβει παράνομα», δήλωσε από την πλευρά του ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ.

Διαβάστε επίσης: Συγκαλείται εκτάκτως το ΣΑ του ΟΗΕ για την κατάσταση στο Σουδάν

Τι θέλουν οι διαδηλωτές;

Χιλιάδες διαδηλωτές που αντιτίθενται στο πραξικόπημα βγήκαν στους δρόμους της πρωτεύουσας Χαρτούμ τη Δευτέρα, μερικοί φωνάζοντας: «Περπατάμε κρατώντας την ανησυχία στις καρδιές μας και την ανησυχία κοιμάται στα στήθη των ανθρώπων». Συγκεντρώθηκαν σε πολλά σημεία.

Δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν και τουλάχιστον 80 τραυματίστηκαν ως αποτέλεσμα πυροβολισμών κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, ανέφερε σε ανακοίνωσή της στο Facebook η Κεντρική Επιτροπή Ιατρών του Σουδάν. Η Επιτροπή, η οποία είναι ευθυγραμμισμένη με την πολιτική συνιστώσα του πλέον διαλυμένου Κυρίαρχου Συμβουλίου, κατηγόρησε τον στρατό για τον πυροβολισμό. Το CNN δεν μπόρεσε να επαληθεύσει αυτούς τους ισχυρισμούς.

Βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειξαν πλήθη ανθρώπων να κατευθύνονται προς τη Γενική Διοίκηση του στρατού. Κάποιοι φαίνονται να αφαιρούν το φράκτηπου είχε τοποθετηθεί σε έναν δρόμο εν μέσω αναφορών για κλείσιμο δρόμων σε πολλά σημεία της πόλης.

Οι υποστηρικτές της πολιτικής διακυβέρνησης έχουν επίσης ανακοινώσει πρόγραμμα πολιτικής ανυπακοής και απεργία ως απάντηση στην στρατιωτική κατάληψη, ανέφερε το υπουργείο Πληροφοριών στο Facebook.

Πού είναι ο Ομάρ αλ Μπασίρ;

Ο γενικός εισαγγελέας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC) στη Χάγη εξέδωσε εντάλματα σύλληψης το 2009 και το 2010 για τον Μπασίρ με κατηγορίες για γενοκτονία και εγκλήματα πολέμου που σχετίζονται με τη στρατιωτική εκστρατεία του Σουδάν στο Νταρφούρ μεταξύ 2003 και 2008.

Νωρίτερα φέτος, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα παραδώσει τον πρώην πρόεδρο στο ΔΠΔ, μαζί με άλλους αξιωματούχους που καταζητούνται για τη σύγκρουση στο Νταρφούρ.

Ο πρώην πρόεδρος βρίσκεται σήμερα στη φυλακή στο Σουδάν. Καταδικάστηκε σε δύο χρόνια για διαφθορά και παράνομη κατοχή συναλλάγματος το 2019. Αντιμετωπίζει επίσης μια άλλη δίκη στο Σουδάν για τον ρόλο του στο πραξικόπημα του 1989 που τον έφερε στην εξουσία.

Πηγές: CNN, albawaba