Πρόσφυγες και εδαφική ακεραιότητα οι προκλήσεις Αρμενίας

Η διαχείριση των πάνω από 100.000 προσφύγων από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και η συνεχής αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητάς της είναι τα δύο ζητήματα που αντιμετωπίζει η Αρμενία, μετά και την στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, δήλωσαν στο ΚΥΠΕ οι Βουλευτές Χάρης Γεωργιάδης, Γιώργος Λουκαΐδης και Χρύσης Παντελίδης, μέλη της  αντιπροσωπείας της Διακοινοβουλευτικής Επιτροπής Συνεργασίας Κύπρου-Αρμενίας.

Ερωτηθέντες

από το ΚΥΠΕ για τις εντυπώσεις τους από την επίσκεψή τους στην Αρμενία αυτή την εβδομάδα, η οποία πραγματοποιήθηκε σε μια κρίσιμη περίοδο για τη χώρα με την στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, οι Βουλευτές σημείωσαν: την διαχείριση των προσφύγων και την ανησυχία της Αρμενίας για περαιτέρω κινήσεις από το Αζερμπαϊτζάν κατά της εδαφικής της κυριαρχίας.

Συγκεκριμένα, όπως ανέφεραν, η χώρα προτιμά να αναλάβει η ίδια τη φροντίδα των πάνω από 100.000 προσφύγων που έφτασαν στο έδαφος της Αρμενικής Δημοκρατίας.

Στο πολιτικό επίπεδο, η Αρμενία επιθυμεί αποκλιμάκωση της κατάστασης μέσω της διπλωματικής οδού, προς αποφυγή περαιτέρω ενεργειών από το Αζερμπαϊτζάν που επιθυμεί διάδρομο προς το αποσπασμένο έδαφός του, το οποίο συνορεύει με την Αρμενία, την Τουρκία και το Ιράν.

«Η ΕΕ πρέπει να έρθει πιο κοντά στην Αρμενία»

Ο Πρόεδρος της αντιπροσωπείας, και Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χάρης Γεωργιάδης, ανέφερε ότι η Αρμενία αντιμετωπίζει δυο «πολύ σοβαρά προβλήματα» και ζητά στήριξη και για τα δυο. Το ένα, σημείωσε, είναι η ανθρωπιστική κρίση, το προσφυγικό ουσιαστικά πρόβλημα που προέκυψε, αφού πάνω από 100.000 Αρμένιοι από την περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, μέσα σε διάστημα ελάχιστων ημερών προσφυγοποιήθηκαν. Είπε ότι προκύπτει μια μεγάλη δυσκολία για την στέγαση, επαναδραστηριοποίηση και φροντίδα τους, και η Αρμενία χρειάζεται βοήθεια.

Το δεύτερο, είπε, είναι η συνεχής αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητας της Αρμενίας, «και αυτό ίσως να είναι πιο σοβαρό πρόβλημα, αφού συνεχίζει να είναι δέκτης επιθετικών και αναθεωρητικών πολιτικών από το Αζερμπαϊτζάν και εμμέσως και από την Τουρκία». «Άρα, πρέπει θεωρώ να υπάρξει μια κινητοποίηση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, φαίνεται πως η Αρμενία επιθυμεί να προσεγγίσει περισσότερο την ΕΕ και θεωρώ ότι και η ΕΕ πρέπει να έρθει πιο κοντά στην Αρμενία», είπε ο κ. Γεωργιαδης. «Μόνο με μια ξεκάθαρη ευρωπαϊκή- διεθνή στήριξη προς την Αρμενία υπέρ της εδαφικής της ακεραιότητας, θα αποτραπούν αυτοί οι κίνδυνοι από τους δύο επιθετικούς και αναθεωρητικούς γείτονες», πρόσθεσε.

Ερωτηθείς σχετικά είπε ότι είχαν συζητήσει κατά την επίσκεψή τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να βοηθήσει η Κύπρος, και συγκεκριμένα με ποιον τρόπο θα συμβάλει οικονομικά και η Κύπρος για το προσφυγικό. Όσον αφορά το δεύτερο θέμα, είπε ότι έχουν συζητήσει, τουλάχιστον στο κοινοβουλευτικό επίπεδο, να κρατήσουν ανοικτή επικοινωνία σε κάθε ευρωπαϊκό όργανο, «στα ευρωπαϊκά φόρα στις πολιτικές μας ομάδες στην Ευρώπη, να θέτουμε το θέμα, κατά κάποιον τρόπο να είμαστε η φωνή της Αρμενίας στην ΕΕ».

Ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε ότι η Αρμενία, «δεν ζητά τίποτα παρά το δικαίωμα της να είναι ασφαλής και να γίνεται σεβαστή από όλους τους γείτονές της, η εδαφική της ακεραιότητα και κυριαρχία».

Η ΕΕ «έπρεπε να κάνει πολύ περισσότερα για να εμποδίσει μια τέτοια εξέλιξη»

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Λουκαΐδης, ανέφερε ότι η επίσκεψη έγινε στην σκιά του ξεριζωμού, ενώ κατά την επίσκεψη που πραγματοποίησαν στον Πρωθυπουργό της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, 101.000 κόσμος είχε εγκαταλείψει το Στεπανακέρτ, ενώ γίνονται συλλήψεις αξιωματούχων του Ναγκόρνο–Καραμπαχ.

«Ήταν σημαντικό ότι ήμασταν εκεί, σε εκείνη τη δύσκολη στιγμή», είπε, σημειώνοντας πως δεν ήταν ευχάριστο να πραγματοποιεί κανείς επίσκεψη κάτω από την σκιά τέτοιων τραγικών εξελίξεων, «αλλά από την άλλη, το ότι μεταφέραμε την αλληλεγγύη και στήριξη μας, του λαού και της χώρας, του Κοινοβουλίου, της Κυβέρνησης, συνολικά όλων στην χώρα και κουβεντιάσαμε τρόπους ειδικής στήριξης μετά το προσφυγικό κύμα, ήταν πάρα πολύ χρήσιμο», ανέφερε.

Ο κ. Λουκαΐδης, σημείωσε πως, στο θέμα των προσφύγων, όπως δήλωσαν δημόσια οι Αρμενικές αρχές, δεν θέλουν να στείλουν κόσμο έξω από την χώρα, «θέλουν να αναλάβουν οι ίδιοι την ευθύνη για τους δικούς τους λόγους».

Σημείωσε ότι έγιναν όμως συνεννοήσεις «για τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να συνεχίσουμε να στηρίζουμε και ως Κράτος αλλά και στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής διπλωματίας, και οικονομικά είχαν ανταλλαχθεί ιδέες για το πως ενισχύονται περαιτέρω οι οικονομικές σχέσεις, αλλά κυρίως πως στηρίζονται οι πρόσφυγες, είτε μέσω του Ερυθρού Σταυρού είτε μέσω άλλων οδών, πάντα με διαφάνεια».

Αναφέρθηκε στον φόβο που υπάρχει πλέον από τις αρχές της Αρμενίας, σε σχέση πρωτίστως με την εθνική της κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα και την επιθυμία Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν για τη δημιουργία διαδρόμου σε αρμενικό έδαφος, τον οποίο όμως δεν θα ελέγχουν οι Αρμένιοι, και για τον οποίο Άγκυρα-Μπακού «ενεργούν εδώ και πάρα πολύ καιρό», όπως είπε.

Ο κ. Λουκαΐδης είπε ακόμη, ότι συζήτησαν και με τον Εκπρόσωπο των Αρμενίων στη Βουλή, Βαρτκές Μαχτεσιάν, ο οποίος ήταν μέλος της αντιπροσωπείας στην Αρμενία, την πιθανότητα πρωτοβουλιών για φιλοξενία στην Κύπρο για κάποιες μέρες παιδιών που είναι πρόσφυγες, για να αλλάξουν παραστάσεις και να ενισχυθεί η ψυχολογία τους.

Ανέφερε ότι στο επίπεδο του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο οποίο συμμετέχει ως αντιπρόσωπος, θα συνεχίσουν να αντιδρούν και ότι είχαν βγάλει ένα ισχυρό ψήφισμα και έκθεση που είχαν ετοιμαστεί από τον Πολ Γκάβαν του Σιν Φέιν που είναι στην ομάδα της Αριστεράς, ενώ ο ίδιος έθεσε το ζήτημα για τον διάδρομο του Λατσίν στις συνεδριάσεις των Επιτροπών, και τον κίνδυνο εθνοκάθαρσης που δημιουργούσε η ανθρωπιστική κρίση από τον αποκλεισμό του από το Αζερμπαϊτζάν. Σημείωσε ότι η ΕΕ που ήταν παρούσα με προσωπικό στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, «έπρεπε να κάνει πολύ περισσότερα για να εμποδίσει μια τέτοια εξέλιξη».

«Σε αναζήτηση στήριξης η Αρμενία από την ΕΕ και από τον δυτικό κόσμο»

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης είπε στο ΚΥΠΕ ότι ήταν βαρύ το κλίμα μετά τα γεγονότα όπως εξελίχθηκαν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, και ότι η Αρμενία είναι σε αναζήτηση στήριξης και από την ΕΕ και από τον δυτικό κόσμο. Σημείωσε ότι η επίσκεψη είχε προγραμματιστεί από τον Ιούνη αλλά συνέπεσε με τα γεγονότα αυτά.

Σημείωσε ότι ο ίδιος αξιολογεί ότι η μία πτυχή είναι το πως θα διαχειριστεί η Αρμενία τις περίπου 120.000 προσφύγων από το Ναγκορνο Καραμπάχ οι οποίοι θεωρούν ότι δεν θα ξαναπάνε πίσω στα σπίτια τους, και ζητά η χώρα βοήθεια από ΕΕ και άλλες χώρες. Υπήρξε προσφορά και από την Κύπρο και από άλλες χώρες για να φιλοξενηθούν αυτοί οι πρόσφυγες «αλλά φαίνεται ότι η διάθεση της Κυβέρνησης της χώρας είναι να αναλάβει η ίδια τη φροντίδα τους», ανέφερε.

Η δεύτερη μεγάλη πτυχή, είπε, «είναι η απειλή που νοιώθουν ότι το Αζερμπαϊτζάν δεν θα σταματήσει εκεί και πως θα αντιμετωπίσουν την επιθετικότητα του και της Τουρκίας στο νότιο μέρος της χώρας», όπου υπάρχει αποσπασμένο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, και συνορεύει με την Αρμενία, την Τουρκία και το Ιράν.

Σημείωσε ότι το Αζερμπαϊτζάν θέλει ένα κάνει διάδρομο να ενώσει το κυρίως κομμάτι της χώρας με τον θύλακά του, δυτικά της Αρμενίας τον οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιεί και η Τουρκία. Οι Αρμένιοι, είπε, εξέφρασαν την προθυμία να κατασκευάσουν δρόμο και σιδηροδρομικό σταθμό, αλλά κατόπιν συμφωνίας, και να ελέγχουν αυτοί τον δρόμο, αφού είναι στο έδαφός τους, κάτι που το Αζερμπαϊτζάν απορρίπτει αφού ζητούν να ελέγχεται από Ρώσους στρατιώτες. «Δεν μπορεί να το αποδεχτεί αυτό η Αρμενία αφού πρόκειται για κυρίαρχο έδαφος της χώρας», σημείωσε.

«Έγνοια της Αρμενίας, είναι τώρα μπροστά σε αυτή την έπαρση και επιθετικότητα του Αζερμπαϊτζάν», όπως είπε, να μην επιχειρηθεί κάποιου είδους μονομερής ενέργεια στο νότιο μέρος της χώρας για να ενωθεί ο θύλακας με την υπόλοιπη επικράτεια του Αζερμπαϊτζάν.

Είπε ότι το κλίμα στις συναντήσεις «ήταν άριστο» και ότι εξέφρασαν «τη στήριξή μας και ότι είμαστε έτοιμοι να συνδράμουμε με κάθε τρόπο, ακόμη και οικονομικό». Σημείωσε ότι αυτό το έπραξαν ως Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εξωτερικών μετά από συνεννόηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης. 

Εξέφρασαν ακόμη την ετοιμότητα να συνεργαστούν εντός της ΕΕ ή αλλού για να αποτραπούν τα χειρότερα, είπε.

Υπενθυμίζεται ότι αντιπροσωπεία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων/Διακοινοβουλευτικής Επιτροπής Συνεργασίας (ΔΕΣ) Κύπρου-Αρμενίας, πραγματοποίησε αυτή την εβδομάδα τριήμερη επίσημη επίσκεψη στην Αρμενία, ύστερα από πρόσκληση της αντίστοιχης ΔΕΣ Αρμενίας-Κύπρου στην Εθνοσυνέλευση της Αρμενίας.

Στην αντιπροσωπεία συμμετείχαν οι Χάρης Γεωργιάδης (Προέδρος), Μάριος Μαυρίδης (Αναπλ. Πρόεδρος), Γιώργος Λουκαΐδης, Μαρίνα Νικολάου, Χρύσης Παντελίδης, Μάριος Καρογιάν και ο Αντιπρόσωπος της Θρησκευτικής Ομάδας των Αρμενίων στη Βουλή, Βαρτκές Μαχτεσιάν.

Η αντιπροσωπεία έγινε δεκτή από τον Πρωθυπουργό της Αρμενίας, Nikol Pashinyan και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Vahagn Khachaturyan.

Πηγή: ΚΥΠΕ