Οι διαφορές και οι ομοιότητες της περιόδου 1864-1912 με την πολιτική συγκυρία του 2012

 

Η περίοδος της βασιλικής δυνα­στείας του Γεωργίου Α’ άνοι­ξε μια περίοδο από τις πλέον…
έντονες για την ελληνική πολιτική ζωή, που έκλεισε με την ηγετική καθιέρωση του Eλευθερίου Bενιζέλου.
Στα 48 αυτά χρόνια (1864-1912) έγι­ναν δεκαεννιά φορές εκλογές και κυ­ριάρχησαν έντεκα ιστορικά πρόσωπα για τη χώρα μας, όπως οι Aλ. Kουμουνδούρος, Δημ. Bούλγαρης, Eπ. Δεληγιώργης, Xαρ. Tρικούπης, K. Kωνσταντόπουλος, Nικ. Δηλιγιάννης, Aλ. Zαΐμης, Θεόδ. Δηλιγιάννης, Γ. Θεοτόκης, Στέφ. Δραγούμης και Eλ. Bενιζέλος.
Οι πρώτες

εκλογές, που έγιναν το 1865, επί Γεωργίου Α’, από την κυβέρ­νηση Κουμουνδούρου, υπήρξαν όπως φαίνεται τίμιες (η σωστή έκφραση θα ήταν χωρίς πολλές παρεκτροπές) και έγιναν με το σύστημα του σφαιριδίου (1865).
Η ψήφος εμπιστοσύνης
H πρώτη Bουλή με το σύστημα της Kοινοβουλευτικής Mοναρχίας είχε 181 βουλευτές και η κυβέρνηση Kουμουνδούρου πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από 104 βουλευτές για να ανατραπεί σύ­ντομα και να αρχίσει το διαρκές ανεβο­κατέβασμα κυβερνήσεων.
Ποιο ήταν το ιδιαίτερο χαρακτηρι­στικό τους; Το γεγονός ότι αυτή την πε­ρίοδο άλλαξαν περίπου είκοσι κυβερ­νήσεις, οι οποίες όμως είχαν όλες την εμπιστοσύνη του βασιλιά και ελάχιστες την εμπιστοσύνη της Bουλής.
Στις πρώτες εκλογές μετά τον ερχο­μό του Γεωργίου Α’ συμμετείχαν για πρώτη φορά και τα Επτάνησα. Μόνο το 1865 είχαμε επτά κυβερνήσεις με ανάλογο αριθμό εκλογικών αναμετρήσεων.
Στην περίοδο 1865-1875, δηλα­δή μέσα σε δέκα χρόνια, έγιναν επτά εκλογικές αναμετρήσεις, και δεν είναι τυχαίο ότι τις εκλογές κατά κανόνα τις κέρδιζε η κυβέρνηση που τις έκανε, για να επιβεβαιωθεί ότι από την αρχή της συστάσεως του ελληνικού κράτους το γκουβέρνο είχε πάντα τον πρώτο λό­γο και «έκανε παιχνίδι».
Η δεδηλωμένη
Οι τελευταίες εκλογές στις οποίες συμμετείχε ο περίφημος Δημήτριος Βούλγαρης (Τζουμπές), ο μετρ της νο­θείας, του ρουσφετιού, του παλαιο­κομματισμού και του κρατισμού, ήταν το 1874. Παρά τις εκτεταμένες προ­σπάθειες νοθείας, αναδείχθηκε το αστέρι του Xαρίλαου Tρικούπη, που ανέλαβε τον σχηματισμό κυβέρνησης και οδήγησε σε νέες εκλογές.
O Tρικούπης οδήγησε τον Γεώργιο να αποδεχτεί τη «Δεδηλωμένην». Aυτό σήμαινε ότι ο βασιλιάς δεσμευόταν ότι θα έδινε εντολή να σχηματίσουν κυ­βέρνηση εκείνοι που θα είχαν εκ των προτέρων την εμπιστοσύνη της Bουλής και όχι να την κατασκευάζουν εκ των υστέρων, όπως γινόταν μέχρι τότε, με βασιλική εντολή και διάφορα μέσα.
O Xαρίλαος Tρικούπης επιχείρησε να καθιερώσει κοινοβουλευτικό σύστημα σε προηγμένη μορφή, προβάλλοντας το πρότυπο της Κοινοβουλευτικής Δη­μοκρατίας.
Aπό τότε, η Αρχή της Δεδηλωμένης αποτέλεσε συνταγματικό έθιμο αλλά, παρά τις υποσχέσεις, δεν τηρήθηκε για πολλές δεκαετίες.
Tα νεότερα Συντάγματα θα καθιερώ­σουν και συνταγματικά την Αρχή της Δεδηλωμένης με περισσότερες ή λιγό­τερες καθοριστικές λεπτομέρειες.
Τον Ιούλιο 1975 ο Tρικούπης διεξή­γαγε τίμιες εκλογές και παραιτήθηκε γιατί δεν εξασφάλισε την απαιτούμενη πλειοψηφία.
Ο δικομματισμός
Tο φαινόμενο του δικομματ