Περί ελευθερίας και άλλων δαιμόνων.

Τι είναι ελευθερία; Αυτή η ερώτηση θα μπορούσε να ήταν και ο τίτλος μιας διδακτορικής διατριβής ή ενός βιβλίου χιλιάδων σελίδων. Εύλογα, δεν μπορεί κανείς να αναλύσει όλες τις πτυχές της σε λίγες γραμμές. Όμως, μια που όλο και περισσότερο η εκάστοτε εξουσία μετατρέπεται σε στυγνή καταπατήτρια της, θεωρώ ότι είναι θετικό να προσπαθήσω την σκιαγράφηση της από αυτό, το ηλεκτρονικό, μετερίζι .

Ετυμολογικά [1] η λέξη πιθανά χωρίζεται σε δύο συνθετικά το “Ελευθε” από το έλευσις – ελευθώ – ελευθήσσομαι – ήλθον και το “Ρίον” η χερσόνησος-το χερσαίο στέρεο έδαφος-η στεριά. Θα μπορούσε δηλαδή να

ήταν, ένα δικαίωμα διέλευσης ή η δυνατότητα εισχώρησης στον όποιο ζωτικό χώρο, χωρίς όμως -μια που η ιδία η λέξη δεν το εμπεριέχει- κάποιο αντάλλαγμα. Τα παραπάνω ισχύουν για την Ελληνική γλώσσα μια που οι Αγγλικές λέξεις freedom [2] και liberty [3] έχουν ένα παραπλήσιο, αλλά όχι ταυτόσημο, σημαινόμενο. Η μεν πρώτη εμπεριέχει την άρση του χωρικού ελέγχου (δείτε το συνθετικό -dom και το παράγωγο domain). Η δεύτερη εμπεριέχει την έννοια της συνεχούς αδέσμευτης (ατομικής) επιλογής και τα συνθετικά της είναι τα λατινικά liber και το -tās (που δείχνει μια κατάσταση). Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι πρόκειται για μια λέξη με πολλαπλά νοήματα που για λόγους ευκολίας θα τα συνοψίσω -αφαιρετικά είναι αλήθεια- σε τρία σημεία. Είναι κάτι που χορηγείται από ένα “τρίτο*” [1ο σημείο], χωρίς αντάλλαγμα [2ο σημείο] και μεταβάλει τις δυνατότητες ενός ατόμου [3ο σημείο].

Η απώλεια της ελευθερίας.

Αν προσπαθούσε κάποιος να αναλύσει τα κοινά αίτια της απώλειας της ελευθερίας μας, θα μπορούσε να επιγραμματικά να πει ότι ο φόβος των επιπτώσεων της σύγκρουσης, η ασυνείδητη (;) προστασία μιας κρατούσας κοινωνική δομής και η αποτροπή σωματικής βλάβης είναι ο βασικός κορμός. Με διαφορετικά λόγια, ο μέσος άνθρωπος όταν απεμπολήσει το δικαίωμα στην ελευθερία του (ή των άλλων) προβαίνει σχεδόν ταυτόχρονα στην επίκληση του φόβου, της ομοιόστασης και της προστασίας.

Θεωρητικά τώρα, πριν από ελάχιστες μέρες ψηφίσαμε, ελεύθερα, για το ποιους θεωρούμε ικανότερους για να μας κυβερνήσουν. Θεωρητικά πάντα, είμαστε μια χώρα που ο πολίτης της δεν διαπραγματεύεται την ελευθερία του. Και τέλος, όλοι μας εικάζουμε ότι έχουμε τους αμυντικούς μηχανισμός να σταματήσουμε κάθε ένα που επιβουλεύεται αυτό το αγαθό (την ελευθερία μας). Το πόσο πραγματικά ελεύθεροι ήμασταν/είμαστε για εμένα παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα.

Δυο κουβέντες ως επίλογος.

Έχει γίνει πλέον της μόδας στις αστικές συνευρέσεις οι συνομιλίες για την Χρυσή Αυγή. Άλλοτε ακούς σχόλια για την σωματική κακοποίηση της Κανέλλη από τον νεοεκλεγέντα -και βαθιά κουρεμένο- βουλευτή Κασιδιάρη, άλλοτε πόσο καλό έχουν κάνει σε ορισμένες περιοχές των Αθηνών συνοδεύοντας γριούλες στα ATM και τέλος όλοι σπεύδουν να υπογραμμίσουν πόσο παντοδύναμοι είναι που μπαίνουν -και- πάνω από τα όργανα της συντεταγμένης πολιτείας. Κανείς όμως -ούτε “μεταξύ μήλου και αχλαδιού”- δεν μιλά για την σχέση του με την ελευθερία.<